Ως μέλος της Επιτροπής του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού για το 2024, έζησα, για πρώτη φορά, εκ των έσω την οργάνωση της μαζικότερης αλλά και πιο δύσκολης εκδήλωσης του τόπου. Ενός θεσμού, που τις τελευταίες δεκαετίες συνδιοργανώνεται από τον Δήμο Ρεθύμνης και τις Ομάδες Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού (Ο.Ρ.Κ.), με σχεδόν διακριτές αρμοδιότητες για τον καθένα.
Ο Δήμος Ρεθύμνης είναι αυτός που επωμίζεται το οικονομικό βάρος της διοργάνωσης, ενώ οι καρναβαλικές ομάδες είναι ο «αιμοδότης» του Καρναβαλιού. Αναμφισβήτητα, δεν μπορεί να υπάρξει Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι με την απουσία της μιας ή της άλλης πλευράς, αφού, αφενός το ποσό που διαθέτει ο Δήμος (160.000 ευρώ για εφέτος) είναι σίγουρα απαγορευτικό για τις ομάδες και αφετέρου δεν μπορεί να υπάρξει Καρναβάλι χωρίς καρναβαλιστές! Πέρα, λοιπόν, από τις όποιες, κατά καιρούς, κόντρες και εντάσεις έχουν υπάρξει ανάμεσα στις δύο πλευρές των διοργανωτών, είναι υποχρεωμένοι να πορεύονται «χέρι-χέρι» για να φέρουν σε πέρας το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Παράλληλα, πέρα από τη χρηματοδότηση του Δήμου Ρεθύμνης, που είναι εγγεγραμμένη στον προϋπολογισμό του, οι εξωτερικές, ιδιωτικές χορηγίες είναι πενιχρές για ένα τόσο μεγάλο γεγονός που επιφέρει παραπάνω από ικανοποιητικά κέρδη στην τοπική οικονομία. Μία, μόνο, εταιρία παραμένει για χρόνια ως βασικός χορηγός του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού, θεωρώντας το θέμα αυτό ως δεδομένο από όλους.
Αναφορικά με το φετινό καρναβάλι, του 2023, όλοι θα συμφωνήσουν σε δύο παραδοχές:
Υπήρχαν λιγότεροι καρναβαλιστές και ομάδες από κάθε άλλη χρονιά.
Υπήρχαν λιγότεροι επισκέπτες και με βραχύβια παραμονή από άλλες χρονιές.
Αυτά, από μόνα τους, «χτυπάνε καμπανάκι» για τον θεσμό του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού και για τη συνέχειά του. Αν ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά, θα διαπιστώσουμε ότι το Καρναβάλι μας αρχίζει και «γερνάει». Οι βασικοί συντελεστές του, οι αρχηγοί των ομάδων με τα επιτελεία τους, που δίνουν, ουσιαστικά, το στίγμα του κάθε Καρναβαλιού, ηλικιακά, βρίσκονται πάνω από τα 50 έτη. Δεν υπάρχουν νέα «στελέχη», αν μου επιτραπεί ο όρος, που θα πάρουν στα χέρια τους το Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι και θα το οδηγήσουν σε μια νέα εποχή.
Από την άλλη, ο Δήμος Ρεθύμνης, πέρα από την οικονομική του συμβολή, είναι ουσιαστικά ο μεγάλος απών από τις καρναβαλικές εκδηλώσεις.
Συνοψίζοντας όλα τα παραπάνω θα τολμήσω να καταθέσω τις σκέψεις και τις προτάσεις μου που ίσως συμβάλλουν στον διάλογο για την επόμενη ημέρα του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού.
Χρειάζεται να εκπονηθεί ένας κανονισμός λειτουργίας του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού που να συμμετέχουν οι δύο εμπλεκόμενοι φορείς: Δήμος Ρεθύμνης και ΟΡΚ. Στον κανονισμό θα αναγράφονται με λεπτομέρειες οι υποχρεώσεις της κάθε πλευράς και οι τομείς συνεργασίας τους ώστε να μην υπάρχουν γκρίζες ζώνες και ασάφειες που να οδηγούν σε παρερμηνείες και επικάλυψη αρμοδιοτήτων. Ο κανονισμός λειτουργίας θα έχει τουλάχιστον διετή ισχύ και μετά το πέρας αυτής θα μπορεί να αναπροσαρμόζεται και να αναθεωρείται σε ορισμένα άρθρα του.
Ο Δήμος Ρεθύμνου, όπως προειπώθηκε, πέραν της οικονομικής του συνεισφοράς, δεν εμφανίζεται διόλου στις καρναβαλικές εκδηλώσεις. Θεωρώ την παρουσία της Δημοτικής Φιλαρμονικής επιβεβλημένη, τουλάχιστον, στο άνοιγμα της μεγάλης παρέλασης. Τα μέλη της Φιλαρμονικής, με ανάλογες στολές και ρεπερτόριο θα ανοίγουν την μεγάλη παρέλαση της Κυριακής, δίνοντας το στίγμα ότι ο Δήμος Ρεθύμνης είναι παρών στο μεγάλο αυτό γεγονός.
Ο θεσμός της Βασίλισσας του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού πρέπει να παγιωθεί. Σε έγκαιρο χρόνο, με συγκεκριμένες διαδικασίες που θα αναγράφονται στον κανονισμό λειτουργίας του καρναβαλιού, θα επιλέγεται η Βασίλισσα για κάθε έτος με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Ανάλογη, εντυπωσιακή, θα πρέπει να είναι και η στολή της, όπως, άλλωστε, αρμόζει σε μια Βασίλισσα.
Ο Δήμος θα πρέπει να αναλάβει να κατασκευάζει ένα δικό του, εντυπωσιακό, άρμα για κάθε έτος, πάνω στο οποίο θα παρελαύνει η Βασίλισσα και το οποίο θα ανοίγει την παρέλαση, πρώτο απ’ όλα τα άρματα των ομάδων. Το άρμα θα συνοδεύει ομάδα καρναβαλιστών, με ανάλογες, εντυπωσιακές και καλοραμμένες στολές, σύμφωνες με την θεματική του άρματος. Η ομάδα των καρναβαλιστών που θα συνοδεύουν το συγκεκριμένο άρμα θα μπορεί να προέρχεται από όλες τις ομάδες που συμμετέχουν στο καρναβάλι, διαθέτοντας η καθεμιά από ένα ζευγάρι από τα μέλη της.
Κατά την έναρξη, τόσο της νυχτερινής, όσο και της μεγάλης παρέλασης θα πρέπει να προστεθούν καινούργια δρώμενα, που να δώσουν νέο ύφος στο καρναβάλι. Εκτός από τους ξυλοπόδαρους και τους τυμπανιστές, που τόσα χρόνια βλέπουμε, σίγουρα θα υπάρχουν και άλλες ευφάνταστες ομάδες επίδειξης που θα κάνουν πιο ενδιαφέρουσες τις ενάρξεις των δύο παρελάσεων, ώστε να μην παρακολουθούμε κάθε χρόνο τα ίδια και τα ίδια.
Η επιτροπή του Καρναβαλιού θα πρέπει να ξαναδεί με προσοχή το θέμα των χορηγιών. Θα πρέπει να αποταθεί εκ νέου στην ελεύθερη αγορά να επιζητήσει χορηγίες, με το μέγιστο οικονομικό όφελος για το καρναβάλι. Επίσης, χορηγίες θα πρέπει να ζητηθούν και από τις επιχειρήσεις που ωφελούνται από τον θεσμό του καρναβαλιού, όπως είναι τα καταστήματα εστίασης και ο ξενοδοχειακός κλάδος. Στον κανονισμό λειτουργίας του καρναβαλιού θα αναγράφεται ο τρόπος που θα εισπράττονται αυτές οι χορηγίες, καθώς και το ύψος τους.
Χρειάζεται νέο αίμα για να μπορέσει ο θεσμός να συνεχιστεί στο μέλλον. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί αν δεν εμπλακούν ενεργά τα παιδιά στο Καρναβάλι. Η παιδική παρέλαση πρέπει να αναβαθμιστεί και να αποτελέσει αυτόνομο δρώμενο. Μία σκέψη είναι να πραγματοποιείται την προηγούμενη Κυριακή το πρωί από την μεγάλη παρέλαση. Η εμπλοκή των δημοτικών σχολείων και ίσως των νηπιαγωγείων, με κάθοδο αυτόνομων ομάδων, με τη συνοδεία των γονιών τους, θα δώσει νέα πνοή στην παιδική παρέλαση. Με χρήση των ατομικών στολών τους μεταμφίεσης και με την πιθανή κατασκευή αυτοκινούμενων, μικρών, αρμάτων με τη βοήθεια των καθηγητών εικαστικών του σχολείου και με τη συνδρομή των Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων, μπορεί να υπάρξει ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα και παράλληλα να υπάρξει χρονική επιμήκυνση των καρναβαλικών εκδηλώσεων.
Τέλος, η φετινή εικόνα της πόλης την Τσικνοπέμπτη προκάλεσε προβληματισμό. Εκτός από τα πάρτι και τις διάφορες εκδηλώσεις των ομάδων, σε διάφορα σημεία, θα πρέπει ο Δήμος να προσθέσει στο καλεντάρι του και άλλη μια συναυλία στην πλατεία Μικρασιατών, ώστε να δημιουργηθεί ένας ακόμα πόλος έλξης για εκείνη τη βραδιά.
Με όλα τα παραπάνω, θα δημιουργηθεί η προσδοκία για χρονική επιμήκυνση των καρναβαλικών εκδηλώσεων για ένα ακόμα τριήμερο, που θα προσδώσει νέα υπεραξία στο Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι. Όλα τα παραπάνω, βέβαια, θέλουν πρότερη οργάνωση, σε όλα τα επίπεδα. Γι αυτό τον λόγο, η νέα επιτροπή του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού που θα προκύψει, θα πρέπει να εργαστεί σκληρά, μήνες πιο νωρίς από το επόμενο καρναβάλι και όχι την τελευταία στιγμή.
Ο Νίκος Δερεδάκης είναι Δημοτικός Σύμβουλος και Μέλος της Επιτροπής Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού 2024
