Είναι η Θεσσαλονίκη συντηρητική;
Του Αργύρη Αργυριάδη
Δικηγόρου
www.argiriadis.gr
Το βράδυ του περασμένου Σαββάτου, στη Θεσσαλονίκη, σημειώθηκε ένα ιδιαίτερα σοβαρό επεισόδιο, καθώς ομάδα νεαρών (μεταξύ αυτών αρκετοί ανήλικοι) προπηλάκισε 2 άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, ηλικίας 21 ετών. Το επεισόδιο δεν έγινε κάπου απόμερα, αλλά στο κέντρο της πόλης, στην πλατεία Αριστοτέλους, την ώρα που ήταν ασφυκτικά γεμάτη. Μέσα σε λίγα 24ωρα, ο ένας εκ των δύο νεαρών μελών της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας έγινε στόχος νέας ομοφοβικής επίθεσης.
Τα ανωτέρω γεγονότα έδωσαν αφορμή για ποικίλα σχόλια σε βάρος της πόλης. Η γενικευμένη κριτική και οι συνήθεις αφορισμοί βρήκαν τους ποικιλώνυμους εκφραστές τους. Αναζητήθηκαν τα αίτια του φαινομένου στο πλαίσιο της συνήθους επιδερμικής ανάλυσης που διακρίνει τους κήνσορες του πληκτρολογίου. Ευθύνεται ο συντηρητισμός της πόλης, οι παραθρησκευτικές και παραεκκλησιαστικές οργανώσεις, τα οπαδικά αθλητικά μέσα ενημέρωσης. Καταλήξανε ότι για όλα φταίει ο… φραπές.
Είναι, όντως, έτσι τα πράγματα; Η αλήθεια είναι ότι η Θεσσαλονίκη για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα της πρόσφατης ιστορίας της βίωσε συνθήκες απομονωτισμού. Από πολυπολιτισμική και εξωστρεφής πόλη στις αρχές του περασμένου αιώνα μετατράπηκε -μετά τον εμφύλιο πόλεμο- σε περίκλειστη πόλη. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος της αποστέρησε τον κοσμοπολιτισμό της και ο «εκ βορρά κίνδυνος» από το 1949 μέχρι την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού προσέδωσε χαρακτηριστικά «ακρίτα» για τους κατοίκους της πόλης και της μακεδονικής ενδοχώρας. Αντί να επικοινωνούμε με τους γείτονες και να αναπτύσσουμε εμπορικές και πολιτισμικές σχέσεις «φρουρούσαμε» τα σύνορα του φιλελεύθερου δυτικού κόσμου στη βαλκανική χερσόνησο.
Τούτο, εύλογα, δημιούργησε ένα συντηρητικό πλέγμα και μία κοινωνία μη δεκτική σε ζωτικές αλλαγές. Ωστόσο, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι στην πόλη αυτή υπήρξαν νεωτερικές πολιτικές και κοινωνικές ομάδες. Το κίνημα των δημοτικιστών θεριεύει υπό το Μανόλη Τριανταφυλλίδη λίγο πριν το πόλεμο με εστία το ΑΠΘ. Το γυναικείο και το οικολογικό κίνημα χειραφετείται στην πόλη. Ο ανεξάρτητος φοιτητικός συνδικαλισμός «ευδοκιμεί» κυρίως εδώ. Ο συντηρητισμός της πόλης τροφοδοτεί την εναλλακτική έκφραση μέσα από τη μουσική. Λαϊκές φωνές, ροκ, πανκ και μέταλ μπάντες της Θεσσαλονίκης, dj και σχήματα ηλεκτρονικής μουσικής και ρεμπέτικου ξεκινούν από την πόλη για να κατακτήσουν τη χώρα δίνοντας ένα διακριτό στίγμα.
Μπορεί η ανωτέρω εικόνα να προσιδιάζει με μία πόλη ομοφοβική και ρατσιστική; Κατά τη γνώμη μας όχι. Το γεγονός ότι πολλοί από τους συλληφθέντες στα ανωτέρω συμβάντα έχουν ήδη βαρύ ποινικό μητρώο γιατί έχουν εμπλακεί σε γεγονότα οπαδικής βίας ή γιατί τυγχάνουν αλλοδαποί, προερχόμενοι από χώρες που διακρίνονται για τα συντηρητικά κοινωνικά αντανακλαστικά τους, προφανώς δεν μας οδηγεί στην αρνητική απάντηση. Η ουσία είναι ότι όλη η χώρα -και όχι μία πόλη- πρέπει να δει κατάματα την πραγματικότητα. Κοινωνικοποιεί ομαλά τις νεότερες γενιές; Ενσωματώνει λειτουργικά τους μετανάστες; Μεταλαμπαδεύουμε τις ίδιες αρχές και αξίες στις νεότερες γενιές; Αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά γεγονότα τυφλής βίας ανηλίκων που έχουν λάβει τεράστιες διαστάσεις; Αναζητούμε τα αίτια ή αρκούμαστε στη γλαφυρή περιγραφή των γεγονότων;
Όσο εθελοτυφλούμε μπροστά στο πρόβλημα θεωρώντας ότι τούτο περιορίζεται στα γεωγραφικά όρια μιας πόλης ή μιας περιοχής τόσο αυτό θα γιγαντώνεται. Δεν είναι αποκλειστικό πρόβλημα της Θεσσαλονίκης. Άλλωστε, στην πόλη μας εδώ και καιρό έχουμε αντικαταστήσει το φραπέ με το freddo espresso…
