Δικηγόρου Παρ’ Αρείω Πάγω
www.alf.gr
Από την αρχή του 2017 αποφασίσθηκε να δίνονται ονόματα σε χαμηλά βαρομετρικά/διαταραχές, οι οποίες αναμένονται να επιφέρουν σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις στη χώρα. Ακολουθώντας την πρακτική Ευρωπαϊκών Μετεωρολογικών Υπηρεσιών (π.χ. Βρετανικό Metoffice), η ονοματοδοσία αποσκοπεί στο να διευκολύνει την μεταφορά της πληροφορίας στους πολίτες, ώστε να λάβουν, στο μέτρο του δυνατού, όλα τα απαραίτητα μέτρα/προφυλάξεις για την προστασία της ζωής και της περιουσίας τους. Η αρχή έγινε με την εξαήμερη κακοκαιρία Αριάδνη (05-11/01/2017).
Πέρυσι, τέτοιο καιρό, ήταν η Μήδεια που νέκρωσε τη μισή χώρα. Φέτος, ο εμπνευστής των ονομάτων είχε περισσότερο σκανδιαλιάρικη διάθεση. Εκουσίως ή ακουσίως κατέδειξε ότι σε τούτη τη χώρα, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία. Αντιθέτως, η συλλογική απελπισία αποτελεί σύνηθες συναίσθημα όταν η κρατική μηχανή δοκιμάζεται και … αποτυγχάνει.
Στο δημόσιο διάλογο που ακολούθησε έμφαση δίδεται στο συντονισμό και στην ενίσχυση του περιλάλητου «επιτελικού» κράτους. Πρέπει να είμαστε από τις λίγες χώρες που θεσπίσαμε και αυτοτελές υπουργείο για την «πολιτική προστασία».
Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες τα ζητήματα προστασίας του πολίτη είτε στον τομέα της δημόσιας τάξης είτε στην «πολιτική προστασία» ανήκουν σε ένα υπουργείο: στο υπουργείο Eσωτερικών. Και τούτο διότι δε θεωρείται ότι το κράτος μπορεί να συντονίζει φυσικές καταστροφές ή έκτακτα καιρικά φαινόμενα από αίθουσες συσκέψεων ενός υπουργείου.
Αντιθέτως, απαιτείται επιτόπια παρέμβαση. Συνεπώς, επιλέγεται ως λύση η αποκέντρωση και ενίσχυση της τοπικής αυτοδιοίκησης με πόρους και διακριτές αρμοδιότητες. Ακολουθώντας αντίστροφη πορεία θα μας πάρει αρκετό χρονικό διάστημα για να ακολουθήσουμε τα ξένα υποδείγματα.
Εύλογα θα παρατηρήσει κάποιος ότι στη χώρα μας ούτε η τοπική αυτοδιοίκηση εμφανίστηκε ιδιαιτέρως αποτελεσματική. Οι πλημμύρες στη Μάνδρα Αττικής που είχαν ως αποτέλεσμα να καταδικαστεί σε μεγάλες αποζημιώσεις η Περιφέρεια Αττικής για την ψυχική οδύνη που προκλήθηκε στους συγγενείς θυμάτων από τον πνιγμό οικείων τους είναι γεγονός σχετικά πρόσφατο.
Τούτο, όμως, δεν δύναται να αλλάξει τη συνολική εικόνα. Μπορεί να υπάρχουν ικανοί και ανίκανοι «άρχοντες» στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Εμείς, άλλωστε, τους εκλέγουμε. Το μοντέλο διοίκησης, όμως, δεν μπορεί να εξαρτάται από προσωπικές ανεπάρκειες και αβελτηρίες αλλά από δομές και διαδικασίες.
Η μεγάλη απομυθοποίηση ήλθε από την παταγώδη αποτυχία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ο πιο ακριβοπληρωμένος «ιδιωτικός» δρόμος (Αττική Οδός) αποτέλεσε εστία εγκλωβισμού για χιλιάδες οδηγούς για πάμπολλες ώρες. Η επιχειρησιακή αδυναμία καλοπληρωμένων συμβούλων και η έλλειψη επαρκών σχεδίων έκτακτης ανάγκης ξένισε πολλούς.
Ίσως, όμως, έφερε πιο κοντά στην πραγματικότητα όσα κάποιοι περίτεχνα είχαν μυθοποιήσει. Η ιδιωτική πρωτοβουλία ούτε πανάκεια είναι ούτε μεσσιανικά χαρακτηριστικά διαθέτει. Για το λόγο, αυτό, απαιτείται κρατικός έλεγχος, εποπτεία και λογοδοσία. Και στον τομέα αυτό απαιτούνται ζωτικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Για να μη… λιώσει η ελπίδα μαζί με τα χιόνια.
