Ακήρυχτος πόλεμος στις γυναίκες: Πανευρωπαϊκή «πρωτιά» Ελλάδας στις γυναικτονίες

Την υψηλότερη ετήσια αύξηση στις γυναικοκτονίες, ανάμεσα σε 20 ευρωπαϊκές χώρες, εμφάνισε η Ελλάδα στη διάρκεια της πανδημίας, με άνοδο 187,5% μόλις σε ένα χρόνο, από το 2020 μέχρι το 2021.

Πρόκειται για μια αλγεινή ελληνική «πρωτιά» που αποκάλυψε η έρευνα «Ο ακήρυχτος πόλεμος στις γυναίκες στην Ευρώπη» που πραγματοποιήθηκε από το Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR) στην Αθήνα σε συνεργασία με 18 ειδησεογραφικά πρακτορεία του European Data Journalism Network.

Σημειώνεται πως το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), ορίζει τη γυναικοκτονία ως τη δολοφονία μιας γυναίκας λόγω του φύλου της. Αυτός είναι ο ορισμός της Στατιστικής Επιτροπής του ΟΗΕ.

Σουηδικό άλμα

Όπως αναφέρεται στην έρευνα, λόγω των ελλιπών δεδομένων όσο και των διαφορετικών μεθόδων καταγραφής των γυναικοκτονιών από χώρα σε χώρα, συγκρίνονται όχι απόλυτοι αριθμοί αλλά η ποσοστιαία μεταβολή των γυναικοκτονιών μεταξύ ετών, για τις χώρες που παρέχουν δεδομένα.

Η Ελλάδα είχε την υψηλότερη αύξηση στις γυναικοκτονίες το 2021 με αύξηση 187,5%, καθώς από 8 περιστατικά το 2020 καταγράφηαν 23 το 2021. «Άλμα» έκανε και η Σουηδία με αύξηση 120% στις γυναικοκτονίες το 2018 σε σύγκριση με το 2017, ενώ η Εσθονία και η Σλοβενία σημείωσε αύξηση 100% το 2015 και το 2020 αντίστοιχα. Η σύγκριση της διετούς πανδημίας με το 2019 δείχνει ότι η Ελλάδα, η Σλοβενία, η Γερμανία και η Ιταλία σημείωσαν σημαντική αύξηση στις γυναικοκτονίες.

Για τους σκοπούς της έρευνας, οι συμμετέχουσες ομάδες συνέλεξαν επίσης δεδομένα από ανεπίσημες πηγές, όπως τοπικές ομάδες παρακολούθησης για την καταγραφή των γυναικοκτονιών. Τέτοιοι οργανισμοί παρακολουθούν κυρίως την κάλυψη των ΜΜΕ με στόχο την αντιμετώπιση της ανεπαρκούς αναφοράς βίας κατά των γυναικών. Αυτή η επιλογή έγινε προκειμένου να συγκριθεί ο επίσημος αριθμός των γυναικοκτονιών με τον ανεπίσημο.

«Δεν ισχυριζόμαστε ότι διατηρούμε ακριβή καταμέτρηση των γυναικοκτονιών, αλλά προσπαθούμε να δείξουμε την αναγκαιότητα των ανοιχτών δεδομένων. Το θέμα της βίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας είναι πολύ περίπλοκο και όχι προσωρινό. Με βάση τα δεδομένα που έχουμε από το 2019 έως το 2022 παρατηρούμε μια επιμονή του φαινομένου», λέει στους ερευνητές η Αθηνά Πεγγλίδου, η οποία ίδρυσε το ελληνικό τμήμα του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Γυναικοκτονίας.

Πλημμελής αναφορά από αστυνομικές αρχές

Όπως αναφέρεται για το 2020 και το 2021, ο ανεπίσημος αριθμός καταγεγραμμένων γυναικοκτονιών που συνέλεξε το Παρατηρητήριο ήταν υψηλότερος στην Ελλάδα από τον επίσημο κρατικό αριθμό, κατά 2,4 φορές το 2020 και 1,4 φορές το 2021 αντίστοιχα. Στη Σερβία, ο ανεπίσημος αριθμός γυναικοκτονιών που συνέλεξε η ΜΚΟ Αυτόνομο Γυναικείο Κέντρο ήταν σχεδόν 1,5 φορές υψηλότερος από τον επίσημο αριθμό. Όπως αναφέρεται στην έρευνα, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι τα περιστατικά δηλώνονται πλημμελώς από τις αστυνομικές αρχές.

Εξετάζοντας τα στοιχεία της Eurostat για ανθρωποκτονίες από πρόθεση γυναικών από άνδρες, συντρόφους ή συγγενείς, επιβεβαιώνεται για την Ελλάδα παρόμοια αύξηση 156% το 2021 σε σύγκριση με το 2020. Η ανάλυση δείχνει περαιτέρω ότι η Σλοβενία είχε αύξηση 100% το πρώτο έτος της πανδημίας στις ανθρωποκτονίες γυναικών από στενούς συντρόφους και συγγενείς σε σύγκριση με το 2019. Ακολούθησαν η Κροατία, η Αυστρία και η Ουγγαρία με αυξήσεις 55,6%, 28,6% και 26,1% αντίστοιχα.

Όσον αφορά τη συζήτηση για το έαν πρέπει η γυναικοκτονία να αναγνωριστεί ως έγκλημα από μόνη της -ώστε να υπάρχει βαρύτερη ποινή- μόνο σε δύο χώρες έχουν γίνει βήματα, σε Κύπρο και Μάλτα σε αντίθεση με τις Ελλάδα, Σερβία, Γαλλία, Αυστρία, Ιταλία και Γερμανία) δεν έχουν πραγματική νομική αναγνώριση. Βέβαια, όπως φαίνεται και πότα τις τάσεις, η συγκεκριμένη νομοθεσία δεν είναι σίγουρο ότι επηρεάζει το φαινόμενο, καθώς η Σερβία, για παράδειγμα, εμφανίζει από τις μεγαλύτερες μειώσεις των περιστατικών.