Αν έχετε προσπαθήσει ποτέ να χάσετε βάρος, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να σας έχουν πει ότι όλα καταλήγουν σε μια απλή φόρμουλα για αδυνάτισμα: κάψτε περισσότερες θερμίδες από όσες καταναλώνετε και τα κιλά θα εξαφανιστούν.
Και είναι εύκολο να καταλάβετε τη γοητεία της ανάλυσης της απώλειας βάρους σε απλά μαθηματικά – απλώς ακολουθήστε τον τύπο και θα αδυνατίσετε. Είναι επίσης πιστευτή, επειδή πολλοί άνθρωποι χάνουν βάρος όταν υιοθετούν για πρώτη φορά αυτή την προσέγγιση.
Η φόρμουλα αυτή είναι ένας μύθος, επειδή υπεραπλουστεύει την πολύπλοκη διαδικασία υπολογισμού της ενεργειακής πρόσληψης και δαπάνης. Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν λαμβάνει υπόψη τους μηχανισμούς που ενεργοποιεί το σώμα μας για να αντιμετωπίσει τη μείωση της ενεργειακής πρόσληψης.
Έτσι, ενώ μπορεί να επιτύχετε βραχυπρόθεσμη απώλεια βάρους ακολουθώντας τη, είναι πιθανό να ξαναπάρετε το βάρος που χάσατε. Επιπλέον, η καταμέτρηση θερμίδων μπορεί να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό, αφαιρώντας την ευχαρίστηση και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη μιας ανθυγιεινής σχέσης με το φαγητό.
Είναι σχεδόν αδύνατο να υπολογιστούν οι θερμίδες με ακρίβεια
Οι πολλές διαθέσιμες εφαρμογές και οι online υπολογιστές θερμίδων το κάνουν να φαίνεται εύκολο. Απλά εισάγετε το φύλο, την ηλικία, το ύψος, το βάρος, τη σύνθεση του σώματος και τα επίπεδα δραστηριότητας και θα σας πουν ακριβώς πόσες θερμίδες πρέπει να τρώτε καθημερινά για να χάσετε βάρος.
Αυτά τα εργαλεία βασίζονται σε μέσους όρους και δεν μπορούν να προσδιορίσουν την πρόσληψη θερμίδων που είναι κατάλληλη για εσάς με ακρίβεια 100%. Μπορούν μόνο να εκτιμήσουν.
Ομοίως, ο μεταβολικός μας ρυθμός – πόση ενέργεια καίμε σε κατάσταση ηρεμίας – διαφέρει επίσης από άτομο σε άτομο με βάση πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της σύστασης του σώματος ή της ποσότητας μυικής μάζας και λίπους έχουμε.
Περιπλέκοντας περαιτέρω τα πράγματα, ο μεταβολικός μας ρυθμός μεταβάλλεται επίσης όταν αλλάζουμε τη διατροφή μας και χάνουμε βάρος.
Παράλληλα, ο υπολογισμός των θερμίδων στα τρόφιμα είναι επίσης κάθε άλλο παρά ακριβής. Μια αυστραλιανή μελέτη διαπίστωσε ότι τα τρόφιμα περιείχαν από 13% λιγότερο έως 61% περισσότερα ενεργειακά ή θρεπτικά συστατικά απ’ ό,τι αναγραφόταν στη συσκευασία τους.
Δεν δημιουργούνται ή καταναλώνονται όλες οι θερμίδες με τον ίδιο τρόπο
Το σώμα μας δεν καταναλώνει κάθε θερμίδα με τον ίδιο τρόπο. Αυτό που εμφανίζεται στον μετρητή θερμίδων δεν είναι αυτό που πραγματικά απορροφάται από το σώμα σας.
Διαφορετικές πηγές θερμίδων έχουν επίσης διαφορετικές επιδράσεις στις ορμόνες μας, στην εγκεφαλική μας απόκριση και στην ενεργειακή μας δαπάνη, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρινόμαστε και διαχειριζόμαστε την πρόσληψη τροφής.
Για παράδειγμα, ενώ η κατανάλωση ξηρών καρπών αξίας 180 θερμίδων είναι η ίδια με την κατανάλωση 180 θερμίδων πίτσας όσον αφορά την πρόσληψη ενέργειας, ο τρόπος με τον οποίο απορροφώνται αυτές οι τροφές και ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζουν το σώμα είναι πολύ διαφορετικός.
Ενώ απορροφούμε τις περισσότερες από τις θερμίδες σε ένα κομμάτι πίτσα, δεν απορροφούμε περίπου το 20% των θερμίδων στους ξηρούς καρπούς, επειδή το λίπος τους αποθηκεύεται στα ινώδη κυτταρικά τοιχώματα των ξηρών καρπών, τα οποία δεν διασπώνται κατά τη διάρκεια της πέψης.
Οι ξηροί καρποί είναι επίσης γεμάτοι με φυτικές ίνες που μας χορταίνουν για περισσότερο χρόνο.
Το σώμα μας διαταράσσει τη φόρμουλα
Όταν το σώμα σας καταγράφει μια διαρκή μείωση των θερμίδων που καταναλώνετε, πιστεύει ότι απειλείται η επιβίωσή του. Έτσι, ενεργοποιεί αυτόματα μια σειρά από φυσιολογικές αντιδράσεις για να προστατευτεί από την απειλή, μειώνοντας το μεταβολικό μας ρυθμό και καίγοντας λιγότερη ενέργεια.
Οι έρευνες δείχνουν επίσης ότι το σώμα μας έχει ένα «καθορισμένο βάρος»: ένα γενετικά προκαθορισμένο βάρος που το σώμα μας προσπαθεί να διατηρήσει, ανεξάρτητα από το τι τρώμε ή πόσο γυμναζόμαστε.
Το σώμα μας προστατεύει το σημείο ρύθμισης καθώς χάνουμε βάρος, διαχειριζόμενο βιολογικά σήματα από τον εγκέφαλο και τις ορμόνες για να διατηρήσει τις αποθήκες λίπους ως προετοιμασία για μελλοντικές μειώσεις στην πρόσληψη θερμίδων.
Όταν μειώνουμε την πρόσληψη θερμίδων για να χάσουμε βάρος, χάνουμε μυς και λίπος. Αυτή η μείωση της σωματικής μάζας έχει ως αποτέλεσμα μια αναμενόμενη μείωση του μεταβολικού ρυθμού. Ακόμα και αφού ανακτήσουμε το χαμένο βάρος, ο μεταβολισμός μας δεν επανέρχεται.
Ο θυρεοειδής αδένας μας επίσης δεν λειτουργεί σωστά όταν περιορίζουμε την πρόσληψη τροφής και εκκρίνονται λιγότερες ορμόνες, αλλάζοντας επίσης την εξίσωση, μειώνοντας την ενέργεια που καίμε σε κατάσταση ηρεμίας.
Ταυτόχρονα, το σώμα μας μεταβαίνει από τη χρήση του λίπους ως πηγή ενέργειας στους υδατάνθρακες και κρατάει το λίπος του, με αποτέλεσμα να καίγεται λιγότερη ενέργεια σε κατάσταση ηρεμίας.
Τα επινεφρίδια απελευθερώνουν κορτιζόλη όταν κάτι στρεσάρει τον οργανισμό – όπως ο περιορισμός των θερμίδων. Η υπερβολική παραγωγή κορτιζόλης και η παρουσία της στο αίμα μας αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας επεξεργάζεται, αποθηκεύει και καίει το λίπος.
Όταν στερούμε από το σώμα μας τροφή, οι ορμόνες μας λειτουργούν διαφορετικά, καταστέλλουν το αίσθημα πληρότητας και μας λένε να φάμε περισσότερο.
Την ίδια στιγμή, μειώνεται και η δραστηριότητα στον υποθάλαμο – το τμήμα του εγκεφάλου που ρυθμίζει τα συναισθήματα και την πρόσληψη τροφής – μειώνοντας τον έλεγχο και την κρίση μας στις επιλογές μας για φαγητό.
