Το μόνο που άλλαξε στη διάρκεια της ζωής του ήταν το όνομα από Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο σε Φραγκίσκος. Όλα τα υπόλοιπα τα άφησε ίδια, χάρη στη δύναμη της ταπεινότητας διέθεται.
Επιμέλεια Βαγγέλης Γεωργίου
«Οι ιερείς που είναι «αποστειρωμένοι», εκείνοι «από το εργαστήριο», όλοι καθαροί και τακτοποιημένοι, δεν βοηθούν την εκκλησία», είχε πει κάποτε ο εκλιπών Πάπας Φραγκίσκος. Τα λόγια του είναι απολύτως συνεπή με τη ζωή του και όσα θα έκανε όταν έβαλε τα ράσα από νεαρή ηλικία.
Ο Πάπας Φραγκίσκος, ο πρώτος ποντίφικας από την Αμερικανική ήπειρο, πριν φύγει πό τη ζωή στα 88 χρόνια, είχε προλάβει να αντιμετωπίσει γενναία και με χιούμορ σοβαρά προβλήματα υγείας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Είχε ξεκινήσει από τις φτωχογειτονιά του προπολεμικού Μπουένος Άιρες, παιδί Ιταλών μεταναστών
Γεννήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1936 και βαπτίστηκε Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο. Ήταν ο μεγαλύτερος από πέντε παιδιά και διακρίθηκε πολύ νωρίς για την ευστροφία του.
Μάλιστα, σε ηλικία 12 ετών είχε πει στην παιδική του φίλη Αμαλία: «Αν δεν μπορώ να σε παντρευτώ, θα γίνω ιερέας». Εκείνη απάντησε «ευτυχώς του είπα όχι», θυμόταν με χιούμορ δεκαετίες αργότερα.
Στα νεανικά του χρόνια εργάστηκε ακόμη και ως πορτιέρης σε νυχτερινό κέντρο. Άλλες δουλειές που έκανε ως νέος ήταν καθαριστής και τεχνικός τροφίμων.
Στα 21 του αρρώστησε σοβαρά και υποβλήθηκε σε αφαίρεση μέρους του ενός του πνεύμονα —μια επέμβαση που τον έκανε επιρρεπή σε λοιμώξεις για την υπόλοιπη ζωή του. Ήταν το πρόβλημα υγείας που θα τον έπληττε μοιραία στο τέλος της ζωής του.
Η ώρα για τα ράσα
Το 1958 εντάχθηκε στο τάγμα των Ιησουιτών, επιλέγοντας μια ζωή αφιερωμένη στην κοινωνική δικαιοσύνη και την εκπαίδευση. Στις 13 Δεκεμβρίου 1969, τέσσερις μέρες πριν από τα 33α γενέθλιά του, ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο χειροτονήθηκε ιερέας στην Αργεντινή. Ωστόσο, η επιλογή γι αυτό το επάγγελμα είχε γίνει πολλά χρόνια πριν, όταν ήταν 17χρονος μαθητής, στις 21 Σεπτεμβρίου 1953. Ήταν τη γιορτή του Αγίου Ματθαίου, και καθώς πήγαινε στο σχολείο, ένιωσε υποχρεωμένος να σταματήσει πρώτα στην ενορία του στο Σαν Χοσέ ντε Φλόρες.
O ιερέας Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο τη δεκαετία του 1960 (Πηγή: vatican news)
Εκεί, μιλώντας με έναν ιερέα που δεν είχε ξαναδεί και λαμβάνοντας το μυστήριο της συμφιλίωσης, ξαφνικά ένιωσε «η στοργική παρουσία του Θεού», ο οποίος, όπως θα περιέγραφε, τον είδε με έλεος και τον επέλεξε, παρά τις ανθρώπινες ατέλειες και τα ελαττώματά του. Παρόλο που υπηρέτησε ως βοηθός επίσκοπος, στη συνέχεια αρχιεπίσκοπος του Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, για περισσότερα από 20 χρόνια, εισήχθη στο Κολέγιο των Καρδιναλίων το 2001.
Το 1998 έγινε Αρχιεπίσκοπος Μπουένος Άιρες, ζώντας σεμνά, σε διαμέρισμα και χρησιμοποιώντας τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Η φήμη του εκτοξεύτηκε κατά την οικονομική κρίση της Αργεντινής το 2001, όταν καταφέρθηκε με δριμύτητα κατά της διαφθοράς. Εκείνη τη χρονιά, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ τον ανέδειξε Καρδινάλιο.
Στις 13 Μαρτίου 2013, μετά την απροσδόκητη παραίτηση του Πάπα Βενέδικτου ΙΣΤ’, ο Μπεργκόλιο εξελέγη Πάπας, όντας ο πρώτος άνθρωπος Ποντίφικας από την Αμερική και μάλιστα ο Ιησουίτης, επιλέγοντας το όνομα «Φραγκίσκος», τιμώντας τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης.
Μετακινούνταν με ΜΜΜ και έμενε στον ξενώνα του Βατικανού
Όπως έκανε και στα προηγούμενα ιερατικά αξιώματα, δεν παρέκλινε ποτέ από την ταπεινότητα, την καλοσύνη και τη φροντίδα των αδυνάτων. Προτίμησε να ζει στον ξενώνα του Βατικανού αντί για τα πολυτελή διαμερίσματα που έμεναν οι προκάτοχοί του. «Ο λαός μου είναι φτωχός, κι εγώ είμαι ένας από αυτούς» έλεγε.
H πρώτη δημόσια εμφάνιση στο Βατικανό το 2013 (Πηγή: Wikipedia)
Μια χαρακτηριστική πράξη του με την οποία έσπασε παραδοσιακές εκκλησιαστικές νόρμες ήταν όταν το 2013, έπλυνε τα πόδια νεαρών κρατουμένων, ανάμεσά τους και κοριτσιών και μουσουλμάνων.
Αυτό το «σερί» σύγκρουσης με παραδοσιακές θέσεις της εκκλησίας συνεχίστηκε όταν αγκάλισε την κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ. Η διάσημη φράση του το 2013 «Ποιος είμαι εγώ να κρίνω;», σχετικά με τους ομοφυλόφιλους ιερείς, αποτέλεσε σημείο καμπής στη στάση της Εκκλησίας. Το 2023, επέτρεψε την ευλογία ομόφυλων ζευγαριών, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων από συντηρητικούς.
«Κανείς δεν σκανδαλίζεται όταν δίνω ευλογία σε έναν επιχειρηματία που εκμεταλλεύεται εργαζομένους—κι αυτό είναι σοβαρό αμάρτημα. Αλλά σκανδαλίζονται αν ευλογήσω έναν ομοφυλόφιλο. Αυτό είναι υποκρισία», είχε δηλώσει.
Υπεράσπιση των μεταναστών και παγκόσμιοι συμβολισμοί
Το καλοκαίρι του 2013 επισκέφθηκε το νησί Λαμπεντούζα, θέλοντας να αναδείξει την τραγική κατάσταση των μεταναστών των οποίων η ζωή απειλούνταν καθώς προσπαθούσαν να περάσουν τη Μεσόγειο. Η επίσκεψη αυτή ενίσχυσε το προφίλ του ως υπερασπιστή της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Ωστόσο, επέδειξε ενδιαφέρον και για το περιβάλλον. Το 2015 δημοσίευσε τη σημαντική εγκύκλιο Laudato si’ για την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ συμμετείχε σε παγκόσμιους διαθρησκειακούς διαλόγους, όπως στη συνάντησή του με τον Μεγάλο Ιμάμη του Αλ-Αζχάρ στο Αμπού Ντάμπι το 2019.
Φίλος των Εβραίων – Επικριτής του Ισραήλ
Υπό την ηγεσία του, η Εκκλησία κατέβαλε συνεχείς προσπάθειες για την υποστήριξη των αρχών της Nostra Aetate, η οποία απαιτεί αμοιβαίο σεβασμό και διάλογο μεταξύ Χριστιανών και Εβραίων, και για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και του αντι-ιουδαϊσμού, που το 2024 χαρακτήρισε «αμαρτία κατά του Θεού».
Γράφοντας στους «Εβραίους αδελφούς και αδελφές μου στο Ισραήλ» μόλις τέσσερις μήνες μετά την 7η Οκτωβρίου 2023, αναφέρθηκε στον εβραϊκό λαό ως «ο αρχαίος λαός της διαθήκης» και «καταδίκασε απερίφραστα» τις εκδηλώσεις μίσους προς τους Εβραίους και τον Ιουδαϊσμό.
Σύγκρουση με Τραμπ
Η σχέση του με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ υπήρξε τεταμένη. Το 2025 καταδίκασε έντονα τις πολιτικές απέλασης μεταναστών των ΗΠΑ, τονίζοντας ότι «στερούν την αξιοπρέπεια» από ανθρώπους.
Είχε δηλώσει νωρίτερα ότι «όποιος χτίζει τείχη αντί για γέφυρες, δεν είναι Χριστιανός».
Ο πάπας Φραγκίσκος με το προεδρικό ζευγάρι των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ και Μελάνια Τραμπ
