Η τζαμαϊκανή κυβέρνηση θέλει να «αποαποικιοποιηθεί πλήρως» με το νομοσχέδιο που αφορά την απομάκρυνση του βασιλιά Κάρολου από την θέση του αρχηγού κράτους.
Η Τζαμάικα φέρνει προς συζήτηση νομοσχέδιο για την απομάκρυνση του Καρόλου από την θέση του αρχηγού κράτους, οι επικριτές του νομοσχεδίου υποστηρίζουν ότι ο νέος πρόεδρος πρέπει να εκλεγεί, όχι να διοριστεί, όπως μεταφέρει το Reuters.
Πολλοί Τζαμαϊκανοί επιθυμούν η χώρα τους να αποτινάξει τον βασιλιά Κάρολο από αρχηγό του κράτους, αλλά ένα νομοσχέδιο που παρουσίασε η κυβέρνηση για να γίνει ακριβώς αυτό έχει απογοητεύσει ορισμένους επικριτές της μοναρχίας που πιστεύουν ότι η αλλαγή θα πρέπει να προχωρήσει περισσότερο για να κόψει τους αποικιοκρατικούς δεσμούς.
Η Τζαμάικα απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1962, αλλά -όπως 13 άλλες πρώην βρετανικές αποικίες- διατηρεί ακόμη τον Βρετανό μονάρχη ως αρχηγό του κράτους της. Η κοινή γνώμη στο νησί της Καραϊβικής με σχεδόν 3 εκατομμύρια κατοίκους μεταβάλλεται εδώ και χρόνια και τον Δεκέμβριο η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Άντριου Χόλνες παρουσίασε νομοσχέδιο για την απομάκρυνση του βασιλιά Καρόλου.
H ανάληψη ευθύνης είναι ένα βασικό αίτημα των πρώην βρετανικών αποικιών
Εκατοντάδες χιλιάδες Αφρικανοί μεταφέρθηκαν στην Τζαμάικα κατά τη διάρκεια της υπερατλαντικής δουλείας, και πολλοί μελετητές και υποστηρικτές λένε ότι η κληρονομιά της δουλείας και της αποικιοκρατίας έχει οδηγήσει ή έχει παίξει ρόλο στις διαρκείς ανισότητες.
Οι αυξανόμενες εκκλήσεις από τα αφρικανικά και καραϊβικά έθνη για αποζημιώσεις για την αντιμετώπιση των αδικιών του παρελθόντος έχουν προστεθεί σε μια μεταστροφή του συναισθήματος σε ολόκληρη την περιοχή.
Η Βρετανία έχει μέχρι στιγμής απορρίψει τις εκκλήσεις για αποζημιώσεις.
Όσον αφορά το θέμα της απομάκρυνσης της μοναρχίας από αρχηγός του κράτους, τα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ λένε συνήθως ότι τέτοια θέματα είναι στην αρμοδιότητα του τοπικού λαού και των πολιτικών να αποφασίσουν.
Σε επίσκεψή του στις Μπαχάμες το 2022, ο πρίγκιπας Ουίλιαμ – ο οποίος είναι πλέον διάδοχος του θρόνου – δήλωσε ότι υποστηρίζει και σέβεται οποιαδήποτε απόφαση λάβουν τα έθνη της Καραϊβικής σχετικά με το μέλλον τους.
Θα πρέπει να αποφασίσουν για τον ρόλο του προέδρου και να φτιάξουν Ανώτατο Δικαστήριο
Το νομοσχέδιο της Τζαμάικα – το οποίο θα μπορούσε να συζητηθεί στο κοινοβούλιο ήδη από αυτόν ή τον επόμενο μήνα – θα πρέπει να επικυρωθεί με δημοψήφισμα, εάν εγκριθεί.
Πριν από αυτό, ορισμένοι επικριτές -συμπεριλαμβανομένου του αντιπολιτευόμενου Εθνικού Λαϊκού Κόμματος (PNP)- προβάλλουν αντιρρήσεις σχετικά με τον τρόπο επιλογής του μελλοντικού προέδρου, τον ρόλο του και το ποιο δικαστήριο θα πρέπει να είναι το τελικό εφετείο της Τζαμάικα.
Ο Στίβεν Γκόλντινγκ, επικεφαλής της Παγκόσμιας Ένωσης Βελτίωσης Νέγρων, η οποία ιδρύθηκε πριν από έναν αιώνα και πλέον από τον Τζαμαϊκανό ηγέτη των πολιτικών δικαιωμάτων Μάρκους Γκάρβεϊ, δήλωσε ότι η ομάδα και άλλοι έχουν από καιρό υποστηρίξει την απομάκρυνση «των τελευταίων υπολειμμάτων του αποικιακού ομφάλιου λώρου».
Πρόσθεσε: «Πρέπει να βεβαιωθούμε ότι δεν πρόκειται για μια αισθητική επέμβαση που γίνεται… δεν θέλουμε να ανταλλάξουμε το να έχουμε έναν Βρετανό μονάρχη… με το να έχουμε έναν τιτλούχο πρόεδρο. Θα ήθελα να δω έναν εκτελεστικό πρόεδρο, άμεσα εκλεγμένο από το λαό».
Το αίτημα για κατάργηση της μοναρχίας έγινε ξανά επίκαιρο μετά τον θάνατο της Ελισάβετ
Οι μακροχρόνιες εκκλήσεις ορισμένων Τζαμαϊκανών να καταργηθεί η μοναρχία πήραν φόρα μετά την απομάκρυνση της εκλιπούσας βασίλισσας Ελισάβετ από αρχηγός του κράτους το 2021 από τα Μπαρμπέιντος, μια άλλη πρώην αποικία της Καραϊβικής. Ο Χόλνες δήλωσε στον πρίγκιπα Ουίλιαμ κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του βασιλικού προσώπου το 2022 ότι η χώρα του θέλει να είναι «ανεξάρτητη».
Μια έρευνα του δημοσκόπου Don Anderson το 2022 έδειξε ότι το 56% των πολιτών της Τζαμάικα επιθυμούσε την απομάκρυνση του μονάρχη, από 40% μια δεκαετία νωρίτερα.
Προεδρευόμενη Δημοκρατία με διορισμό προέδρου
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο της κυβέρνησης, ο εκπρόσωπος του Καρόλου στη Τζαμάικα – ο γενικός κυβερνήτης – θα αντικατασταθεί από έναν πρόεδρο που θα διοριστεί από τον πρωθυπουργό σε συνεννόηση με τον αρχηγό της αντιπολίτευσης.
Εάν οι δύο δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν σε έναν υποψήφιο, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης θα μπορούσε να προτείνει ένα όνομα, και εάν αυτό δεν γινόταν αποδεκτό, ο πρωθυπουργός θα μπορούσε να επιλέξει έναν υποψήφιο, ο οποίος στη συνέχεια θα εκλεγόταν με απλή κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Η Ντόνα Σκοτ-Μότλεϊ, εκπρόσωπος για θέματα δικαιοσύνης του PNP, δήλωσε ότι η απομάκρυνση του Καρόλου θα ήταν η «τελική γέννηση ενός αληθινού έθνους», αλλά ο τρόπος με τον οποίο θα επιλέγεται ο πρόεδρος βάσει του νομοσχεδίου «θέτει τα πάντα σε κίνδυνο». «Αν θέλατε (ο πρωθυπουργός) να γίνει πρόεδρος το δεξί σας χέρι, απλά κάνετε τον διορισμό», δήλωσε η Σκοτ-Μότλεϊ στο Reuters.
Ο πρώην πρωθυπουργός Πι Τζέι Πάτερσον εξέφρασε επίσης την αντίθεσή του, λέγοντας ότι ο πρόεδρος θα είναι «μαριονέτα του πρωθυπουργού».
Ο στόχος της Τζαμάικα είναι η πλήρης «αποαποικιοποίηση»
Το νομοσχέδιο είναι πιθανό να περάσει από την κάτω βουλή του κοινοβουλίου, καθώς το κυβερνών Εργατικό Κόμμα της Τζαμάικα (JLP) διαθέτει επί του παρόντος την απαιτούμενη πλειοψηφία των δύο τρίτων, αλλά θα χρειαστεί τουλάχιστον μία ψήφο της αντιπολίτευσης όταν μεταφερθεί στην άνω βουλή.
Ακόμη και αν απορριφθεί από την άνω βουλή, το νομοσχέδιο μπορεί να τεθεί σε εθνικό δημοψήφισμα, το οποίο η κυβέρνηση ελπίζει να διεξαχθεί μέχρι το επόμενο έτος. Για να περάσει, το δημοψήφισμα θα χρειαστεί τα δύο τρίτα των ψήφων και όχι απλή πλειοψηφία. Οι γενικές εκλογές που θα διεξαχθούν φέτος ενδέχεται να καθυστερήσουν τη διαδικασία.
Το πρόβλημα με το ανώτατο δικαστήριο των πρώην αποικιών
Ένα άλλο σημείο διαμάχης είναι το Privy Council με έδρα το Λονδίνο, το τελικό εφετείο για τα υπερπόντια εδάφη του Ηνωμένου Βασιλείου και ορισμένα έθνη της Κοινοπολιτείας. Οι επικριτές λένε ότι αυτό θα πρέπει να αντικατασταθεί από το Δικαστήριο της Καραϊβικής (CCJ) με έδρα το Τρινιντάντ.
Η πρόσβαση στο Privy Council μπορεί να είναι δαπανηρή και επαχθής, καθώς όσοι επιθυμούν να υποστηρίξουν τις υποθέσεις τους εκεί χρειάζονται βίζα για να ταξιδέψουν στη Βρετανία. Έθνη της Καραϊβικής, όπως τα Μπαρμπάντος, το Μπελίζ και η Γουιάνα, έχουν αντικαταστήσει το Privy Council με το CCJ.
Η τζαμαϊκανή κυβέρνηση δήλωσε ότι τα θέματα που σχετίζονται με το δικαστήριο θα εμφανιστούν αργότερα στη «σταδιακή μεταρρύθμιση» και ότι οι Τζαμαϊκανοί θα μπορούν να σταθμίσουν το θέμα.
Το ζήτημα του δικαστηρίου είναι σημαντικό για την αντιπολίτευση
Ο Κρίστοφερ Τσαρλς, καθηγητής πολιτικής και κοινωνικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο των Δυτικών Ινδιών, δήλωσε ότι η διατήρηση του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι σαν να θέλεις να πάρεις διαζύγιο και να διατηρείς «ένα δωμάτιο στο σπίτι των συζύγων».
Η Σκοτ-Μότλεϊ δήλωσε ότι θα ήταν «αναχρονιστικό» να αποσύρουμε τον Κάρολο από μονάρχη αλλά να εξακολουθήσουμε να χρησιμοποιούμε το δικαστήριό του.
Ο υποστηρικτής της συνταγματικής αλλαγής Haile Mika’el Cujo δήλωσε ότι η διατήρηση του Privy Council θα μπορούσε να αποτρέψει τον κόσμο από το να ψηφίσει στο δημοψήφισμα: «Ο κόσμος δεν πρόκειται να υπογράψει κάτι τέτοιο».
Οι διαφωνίες σχετικά με το Privy Council οδήγησαν το PNP να διακόψει τη συμμετοχή του στην επιτροπή που επεξεργάζεται το νομοσχέδιο. «Πιστεύουμε ότι έχει έρθει η ώρα για πλήρη αποαποικιοποίηση… όχι αποσπασματική ή μερική ή σταδιακή», δήλωσε ο ηγέτης του PNP Μαρκ Γκόλντινγκ.
Χρήσιμοι ή ανδρείκελα; Σατιρική σειρά αποδομεί τη μοναρχία σήμερα
