Φωτίζοντας τα κρυφά σημεία του ρατσισμού
Το 2ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Αγίου Νικολάου ανοίγει τις πύλες του το Σάββατο, 12 Οκτωβρίου στις 5μ.μ. για να καλωσορίσει όλες τις διαφορετικότητες αλλά ταυτόχρονα για να προβληματίσει γύρω από ρατσιστικές συμπεριφορές στην καθημερινότητα μας που ίσως και να μην γίνονται ορατές.
Το φετινό Φεστιβάλ αποτελεί μια καλλιτεχνική παρέμβαση με βιωματικά εργαστήρια, εικαστικές δημιουργίες ενώ παράλληλα θα γίνουν συζητήσεις και αφηγήσεις προσωπικών ιστοριών με κορύφωση την ομιλία του ακτιβιστή-διασώστη Ιάσωνα Αποστολόπουλου. Στην εκδήλωση θα συμμετέχουν νεανικά μουσικά συγκροτήματα και χορευτικά σύνολα.
Η προσέγγιση των φετινών μας δράσεων έχει ως στόχο να φωτίσει τα σκοτεινά σημεία του ρατσισμού ώστε να ακουμπήσουμε πολύπλευρα το θέμα και να μάθουμε να αναγνωρίζουμε πότε η δική μας προνομιούχα θέση μας καθιστά εν δυνάμει ρατσιστές. Πότε συμπεριφέρομαι ρατσιστικά εις βάρος κάποιου άλλου χωρίς καν να το αναγνωρίζω.
Υπάρχει ίσως η αντίληψη ότι σε ένα αντιρατσιστικό φεστιβάλ δεν θα έρθουν ρατσιστές. Μήπως όμως τελικά όλοι είμαστε οι ρατσιστές κάποιου άλλου; Σε αυτό το φεστιβάλ θέλουμε να φωτίσουμε τα τυφλά μας σημεία ως άνθρωποι μιας πολύ απαιτητικής καθημερινότητας που δεν μας αφήνει τα περιθώρια να ευαισθητοποιηθούμε περισσότερο. Κι όμως, τι θα μας μείνει αν δεν φροντίσουμε ο ένας τον άλλο;
Συνδιαμορφώντας βιωματικά την αντίληψη γύρω από το προνόμιο, στέλνουμε όλοι μαζί ένα μήνυμα: ότι θα “εκμεταλλευτούμε” την θέση που μας δίνει το προνόμιο για να αλλάξουμε την πραγματικότητα που το αναπαράγει. Ο ρατσισμός δεν βρίσκεται μόνο στις ακραίες του εκφάνσεις. Κυοφορείται με ήπιες, «αθώες» ή παραπλανητικές μορφές σε στερεοτυπικές ιδέες, αντιλήψεις και πρακτικές που υπάρχουν στην κοινωνία μας και στον μικρόκοσμο μας.
Όλα αυτά τα στερεότυπα πριν γίνουν μορφή ρατσισμού και τάση της κοινωνίας απλώνονται στην καθημερινότητα και το φαντασιακό των ανθρώπων, γίνονται κοινοτοπία και γεμίζουν το φάσμα – από το απλό χιούμορ, τα ανέκδοτα και το «έλα μωρέ/ωχ Αδερφέ» μέχρι το μπούλινγκ, την περιθωριοποίηση και τις ακραίες ρατσιστικές επιθέσεις.
Σε μια παραλλαγή θα μπορούσαμε να πούμε πως αν δεν μας ενοχλεί το τέρας του ρατσισμού, αυτό σημαίνει ότι του μοιάζουμε. Πόσο του μοιάζουμε; Το Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ έρχεται ακριβώς για να φωτίσει τις πολλές διαφορετικές εκφάνσεις του ρατσισμού όπως αυτές αναλύονται πιο κάτω:
Μισαναπηρισμός
Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει σχόλια με υποτιμητική χροιά του τύπου ‘’μην κάνεις σαν καθυστερημένο’’ ή ‘’αυτιστικός είσαι;’’ Ο μισαναπηρισμός αψηφά τα δικαιώματα των αναπήρων, τα αντιμετωπίζει ως κατώτερα όντα και τα οδηγεί σε μια σειρά αποκλεισμών. Αφορά λεκτικές και πρακτικές συμπεριφορές που δημιουργούν διακρίσεις ανάμεσα στα ανάπηρα και μη ανάπηρα άτομα. Συχνά δε η κακοποίηση λαμβάνει και άλλες προεκτάσεις: συναισθηματική υποβάθμιση που αφορά την αναπηρία σε συνδυασμό, τις περισσότερες φορές, με σεξιστικά χαρακτηριστικά.
Ηλικιακός ρατσισμός
Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας στερούνται το δικαίωμά τους στην εργασία και σε ίσες για όλους κοινωνικές ευκαιρίες, χαρακτηριζόμενα, ως «εκτός ηλικιακού πλαισίου». Από την άλλη, άτομα νεαρά, στερούνται το δικαίωμά τους ν’ αποδείξουν τα ταλέντα και τις ικανότητές τους ή ακόμα να έχουν φωνή, χαρακτηριζόμενα ως «ανώριμη και ανεύθυνη νεολαία». Κάτι τέτοιο μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην ψυχική υγεία τους καθώς μειώνει την αυτοεκτίμησή τους και περιορίζει τις ευκαιρίες τους στην κοινωνία και στην εργασία.
Θρησκευτικός ρατσισμός
Όλοι μας έχουμε μεγαλώσει σε μια κοινωνία με έντονο το θρησκευτικό στοιχείο, είτε πιστεύουμε είτε όχι. Οι θρησκευτικές τελετές, ακόμα και οι ενδυμασίες των ιερέων, μας είναι οικείες και συχνά ανακαλούν γλυκές αναμνήσεις από την παιδική μας ηλικία: ζεστές οικογενειακές συγκεντρώσεις, έθιμα, νηστείες. Όταν πρόκειται για τη θρησκεία και τις τελετές άλλων ανθρώπων, τείνουμε να τις χαρακτηρίζουμε ως αλλόκοτες και δείχνουμε λιγότερη συμπάθεια. Αναρωτηθήκαμε γιατί;
Status πρόσφυγα
Οι γονείς μας πρόσφυγες, κι αν όχι οι γονείς μας, οι παππούδες μας, κι αν ούτε αυτοί τότε κάποιος μακρινός μας πρόγονος. Κι όλος ο κόσμος μια προσφυγιά. Πρόσφυγες που διαφεύγουν από ένοπλες συρράξεις ή διώξεις λόγω της θρησκείας, της εθνικότητας, λόγω φυσικών καταστροφών ή ακόμα λόγω των πολιτικών τους απόψεων και χρειάζεται να αναζητήσουν καταφύγιο κάπου αλλού.
Ταξικός ρατισμός
Αναφέρεται στις διακρίσεις και προκαταλήψεις που βασίζονται στην κοινωνική τάξη ή την οικονομική ευμάρεια.
Τέτοιες ανισότητες συναντάμε στην εκπαίδευση, στην πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, στην ποιότητα στις συνθήκες διαβίωσης, την αντιμετώπιση στους χώρους εργασίας, τη συμμετοχή στον πολιτισμό, την πρόσβαση στο σύστημα δικαιοσύνης, την αντιμετώπισή τους γενικά στο σύνολο της κοινωνίας.
Έμφυλος Ρατσισμός/Σεξισμός
50 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους κάθε εβδομάδα λόγω της ενδοοικογενειακής βίας στην Ε.Ε. και αυτό είναι μόνο ένα ποσοστό που μπορεί να απαντήσει στην όλο υποτίμηση ερώτηση «τι τον χρειάζεστε τον φεμινισμό το 2024;». Ο σεξισμός δημιουργεί στερεότυπα, περιορίζει την πρόσβαση σε ίσες επιλογές και ευκαιρίες, στιγματίζει τη διαφορετικότητα, περιθωριοποιεί διεμφυλικές ταυτότητες και αποτελεί το βασικό πυλώνα της πατριαρχίας.
Αποικιοκρατισμός
Ο ρατσισμός ως φαινόμενο είναι βαθιά καταγεγραμμένος στην ιστορία, καθώς αποτέλεσε θεμελιώδες εργαλείο για την αποικιοκρατική κυριαρχία και εκμετάλλευση. Η αποικιοκρατία στηρίχθηκε στην υποτίμηση και υποβάθμιση των ιθαγενών πληθυσμών, τους οποίους παρουσίαζε ως φυλετικά, πολιτιστικά και ηθικά κατώτερους προκειμένου να δικαιολογηθούν οι θηριωδίες που προκάλεσε. Το αποτέλεσμα ήταν η οικονομική εκμετάλλευση και η πολιτική καταπίεση.
Τι πιο όμορφο και σπουδαίο η μόνη ανωτερότητα να είναι εκείνη του ανθρώπου! Του ανθρώπου που δεν ξεχωρίζει τον κόσμο ούτε από την καταγωγή, ούτε από τη θρησκεία, ούτε από το φύλο ούτε από κανένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό.
Και αυτό θέλουμε να αναδείξουμε για άλλη μια φορά μέσα από τη δική μας παρέμβαση στα κοινωνικά δρώμενα του τόπου.
