Ευλογιά των πιθήκων: Η νόσος στην πόρτα της Ελλάδας – Μπορεί να εξελιχθεί σε πανδημία;

Οι υγειονομικές αρχές εξετάζουν το πρώτο ύποπτο κρούσμα ευλογιάς των πιθήκων που εντοπίστηκε στην Ελλάδα. Κατά πόσο πρέπει να μας ανησυχεί η νόσος
Θέμα χρόνου είναι όπως όλα δείχνουν να εμφανιστούν κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων και στην Ελλάδα. Η οριστική απάντηση για το εάν το ύποπτο κρούσμα που εντοπίστηκε σήμερα Σάββατο στην Κεφαλονιά, θα επιβεβαιωθεί ως θετικό θα δοθεί τη Δευτέρα. Ωστόσο, αρκετοί είναι οι ειδικοί που προειδοποιούν ότι εφόσον κρούσματα έχουν εντοπιστεί σε πολλές χώρες της Ευρώπης, η νόσος θα φτάσει και στην Ελλάδα.

Ενδεικτική είναι η θέση του ΠΟΥ που αναφέρει ότι η ευλογιά των πιθήκων θα μπορούσε να εξαπλωθεί περαιτέρω τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς οι άνθρωποι συγκεντρώνονται για πάρτι και φεστιβάλ.

Ήδη σήμερα τα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων στην Ευρώπη έχουν ξεπεράσει τα 100, με χώρες όπως η Ισπανία, η Βρετανία και η Πορτογαλία να καταγράφουν ήδη πάνω από 20 μολύνσεις. Πολλούς ασθενείς με ευλογιά των πιθήκων ανακοίνωσε και η Ολλανδία, που ωστόσο δεν δίνει ακριβή αριθμό, ενώ το πρώτο κρούσμα εντοπίστηκε και στην Ελβετία.

Ο αριθμός των κρουσμάτων παγκόσμια είναι πρωτοφανής για μια ασθένεια που συνήθως περιορίζεται στην κεντρική και δυτική Αφρική, όπου είναι ενδημική.

Η ευλογιά των πιθήκων δεν μεταδίδεται εύκολα μεταξύ των ανθρώπων, όμως οι γιατροί έχουν προβληματιστεί από το ξέσπασμα και από την εμφάνιση κρουσμάτων σε διαφορετικές ηπείρους την ίδια στιγμή.

Τα τρία σενάρια για την έξαρση
Η Σαρλότ Χάμερ από το πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, ειδικός σε θέματα αναδυόμενων ασθενειών αναφέρει τρία σενάρια για αυτή την έξαρση: «Είτε ο ιός είναι εγγενώς διαφορετικός τώρα είτε ίσως η ευαισθησία μας σε αυτόν έχει αλλάξει. Εναλλακτικά, μπορεί απλώς να έχουμε συναντήσει έναν τέλειο συνδυασμό παραγόντων που επέτρεψαν στον ιό να εξαπλωθεί με αυτόν τον τρόπο. Νομίζω ότι το τελευταίο σενάριο είναι το πιο πιθανό».

Οι επιστήμονες είναι καθησυχαστικοί για το πώς μεταδίδεται ο ιός υπό το πρίσμα ότι θα πρέπει πρώτα να εμφανιστούν συμπτώματα σε αυτόν που νοσεί. Ο ιός μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μόνο μέσω στενής σωματικής επαφής. Ειδικότερα η μετάδοση μπορεί να συμβεί μέσω επαφής με σωματικά υγρά και αναπνευστικά σταγονίδια, για παράδειγμα από τις φουσκάλες με υγρό που εμφανίζονται στο δέρμα του ασθενούς, ή αν κάποιος πλησιάζοντας αρκετά εισπνεύσει μεγάλα αερομεταφερόμενα σταγονίδια.

Τα συμπτώματα είναι συνήθως ήπια – πονοκέφαλοι, μυϊκοί πόνοι και εξάντληση – αλλά η ευλογιά των πιθήκων προκαλεί επίσης εξανθήματα που μπορεί να μολυνθούν, με αποτέλεσμα δευτερογενείς λοιμώξεις. Οι περισσότεροι αναρρώνουν χωρίς θεραπεία σε 14 έως 28 ημέρες.

Τι ισχύει με θεραπεία και εμβολιασμό
Ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας του Κολλεγίου Imperial και της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Λονδίνου (LSE), Ηλίας Μόσιαλος, αναφέρει σε ανάρτησή του σχετικά με τη θεραπεία αλλά και τη δυνατότητα εμβολιασμού για τη νόσο. Η ευλογιά των πιθήκων δεν έχει ειδική θεραπεία ούτε ειδικό δανειοδοτημένο εμβόλιο.

Όπως επισημαίνει στο κομμάτι της θεραπείας, η κλινική φροντίδα θα πρέπει να βελτιστοποιηθεί πλήρως για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, τη διαχείριση των επιπλοκών και την πρόληψη των μακροχρόνιων συνεπειών. Θα πρέπει να προσφέρονται στους ασθενείς υγρά και τροφή για να διατηρηθεί η κατάλληλη διατροφική κατάσταση.

Ακόμα το εμβόλιο της ευλογιάς μπορεί να χρησιμοποιηθεί και τώρα, καθώς είναι 85% αποτελεσματικό στην πρόληψη σοβαρής νόσου και μπορούν να το λάβουν και ανοσοκατεσταλμένοι. Ο πρότερος εμβολιασμός κατά της ευλογιάς μπορεί να οδηγήσει σε πιο ήπια ασθένεια.

Ο εμβολιασμός είναι αποτελεσματικός ακόμα και μετά την έκθεση στον ιό της ευλογιάς των πιθήκων. Ωστόσο, όσο πιο γρήγορα ένα εκτεθειμένο άτομο κάνει το εμβόλιο, τόσο καλύτερα. Τα αμερικανικά κέντρα ελέγχου και πρόληψης νοσημάτων (CDC) συνιστούν να χορηγείται το εμβόλιο εντός 4 ημερών από την έκθεση προκειμένου να αποφευχθεί η εμφάνιση της νόσου. Εάν χορηγηθεί μεταξύ 4-14 ημερών μετά την έκθεση, ο εμβολιασμός μειώνει τα συμπτώματα, αλλά συνήθως δεν μπορεί να αποτρέψει τη νόσο.

Το εμβόλιο της ευλογιάς δίνει ανοσία στην ευλογιά των πιθήκων και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως θεραπεία εάν χορηγηθεί αμέσως μετά την έκθεση. Ο εμβολιασμός στην ευλογιά των πιθήκων συνίσταται για τις στενές επαφές κρούσματος και πιθανόν και για το υγειονομικό προσωπικό.

Στο ερώτημα εάν κινδυνεύουμε από μία νέα πανδημία, ο κ. Μόσιαλος απαντά:
Δεν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος νέας πανδημίας από αυτό τον ιό. Όσο περισσότεροι όμως άνθρωποι μολύνονται τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει η ευλογιά των πιθήκων να προσαρμοστεί στον ανθρώπινο οργανισμό. Επιπλέον, όσο περισσότερο χρόνο περνάει ο ιός μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό, τόσο περισσότερο χρόνο έχει για να εξελιχθεί. Θα μπορούσε ενδεχομένως δηλαδή να εξελιχθεί έτσι ώστε να εξαπλώνεται πιο γρήγορα μεταξύ των ανθρώπων».