Τα εμβόλια διευρύνουν το χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών κρατών

Περισσότερα από 80,2 εκατομμύρια δόσεις εμβολίων κατά του κοροναϊού έχουν ήδη διανεμηθεί ανά τον κόσμο. Πλην όμως όχι παντού…

Τη «μερίδα του λέοντος» σαφώς έχουν πλούσιες και ανεπτυγμένες χώρες (βλ.ΗΠΑ, Κίνα, Ε.Ε., Βρετανία, Ισραήλ και ΗΑΕ).

Παρά, άλλωστε, τη μετ’ εμποδίων συνέχιση των εθνικών προγραμμάτων εμβολιασμού -λόγω της σημερινής μειωμένης παραγωγής των φαρμακευτικών εταιρειών και της έλλειψης σκευασμάτων- πολλές εξ αυτών των χωρών, και δη οι ισχυρότερες, έχουν φροντίσει να εξασφαλίσουν μεγάλο… stock, με προπαραγγελίες.

Από τα 12,5 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων που οι μεγάλες παρασκευάστριες έχουν δεσμευτεί ότι θα παράξουν μέσα στο 2021, τα 6,5 δισ. έχουν ήδη προπαραγγελθεί, πρωτίστως από πλούσιες χώρες.

Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα -σύμφωνα με τους New York Times-, υφιστάμενες και μελλοντικές προμήθειες θα αρκούν για να καλύψουν τέσσερις φορές τον συνολικό πληθυσμό τους. Ο Καναδάς έχει εξασφαλίσει ακόμη μεγαλύτερο αριθμό, πενταπλάσιο του συνόλου των πολιτών του.

Για υπανάπτυκες και φτωχές χώρες, ωστόσο, σαφώς και δεν υφίσταται αυτή η επιλογή. Για την ακρίβεια, στις περισσότερες δεν έχει καν αρχίσει ο μαζικός εμβολιασμός του πληθυσμού, ελλείψει σκευασμάτων.

Η πανδημία εντείνει τις ανισότητες
Έρευνα του Economist Group δείχνει ότι στις ανεπτυγμένες οικονομίες, το μεγαλύτερο μέρος του ενήλικου πληθυσμού θα έχει εμβολιαστεί μέχρι τα μέσα του 2022.

Για άλλες, λιγότερο ανεπτυγμένες, η σχετική πρόβλεψη είναι για τις αρχές του 2023.

Για τις φτωχές χώρες (πάνω από 85 στον αριθμό), αντίθετα, η επίτευξη μαζικής ανοσίας δεν αναμένεται πριν από το 2024. Κι αυτό, υπό την προϋπόθεση ότι ο πληθυσμός τους πράγματι θα εμβολιαστεί…

«Αυτό δεν είναι μόνον ανήθικο», παρατηρεί ο Λόρες Γκόστιν, καθηγητής Νομικής του πανεπιστημίου Τζόρτζταουν, με ειδίκευση σε θέματα δημόσιας υγείας. «Αντιβαίνει επίσης στα συμφέροντα των πλούσιων κρατών», παρατηρεί.

Κι αυτό, εξηγεί, γιατί σημαίνει ότι η πανδημία θα αργήσει να καταπολεμηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, εντείνοντας τον κίνδυνο για νέες, ακόμη πιο επικίνδυνες μεταλλάξεις.

H «διπλωματία των εμβολίων»
«Η «διπλωματία των εμβολίων» θα παίξει μεγάλο ρόλο στο ποιες χώρες θα έχουν πρόσβαση στα εμβόλια τους προσεχείς μήνες», επισημαίνεται στην έκθεση του Economist, «με τη Ρωσία και την Κίνα ήδη να χρησιμοποιούν τη διανομή των δικών τους σκευασμάτων για την προώθηση των εθνικών συμφερόντων τους».

Στον αντίποδα, υπάρχει και το Covax: το φιλόδοξο πρόγραμμα υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, με κύριο στόχο τη στήριξη των φτωχώτερων κρατών στον εμβολιασμό των πληθυσμών τους.

Διακηρυγμένος στόχος είναι η διανομή 2 εκατομμυρίων δόσεων μέχρι το τέλος του έτους -τα πρώτα 100 εκατομμύρια εντός του πρώτου τριμήνου του έτους. Περισσότερες από 190 χώρες συμμετέχουν συνολικά στο πρόγραμμα. Ωστόσο, οι επιμέρους διμερείς συμφωνίες με τους φαρμακευτικούς κολοσσούς τελικά το υπονομεύουν…

Οι πλούσιες χώρες «θέλουν να το έχουν δίπορτο», τονίζει ο καθηγητής Γκόστιν. «Μετέχουν στο Covax, υποστηρίζοντας ότι το κάνουν για το καλό όλων των πολιτών του κόσμου, ενώ ταυτόχρονα παίρνουν μέρος από τις δόσεις».

Σε αντιστάθμισμα, η διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση Oxfam (κι όχι μόνον αυτή) ζητά να δημιουργηθούν τοπικές μονάδες παρασκευής εμβολίων, ώστε να μειωθεί και η τιμή των -υπό πλειοδοσία σήμερα- σκευασμάτων.

Παράλληλα, προτείνει στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και στις πλούσιες χώρες εν γένει να ασκήσουν πιέσεις στις φαρμακευτικές εταιρείες για συνέργειες στην παραγωγή των εμβολίων.