Από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές του ευρωπαϊκού Green Deal η Ελλάδα

Η Ελλάδα είναι εκ των μεγαλύτερων υποστηρικτών της νέας Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ και η εθνική ενεργειακή και κλιματική της στρατηγική υπηρετεί απόλυτα το νέο Green Deal και τον κεντρικό του στόχο που είναι να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος της Γης έως το 2050.

Αυτό ήταν το βασικό μήνυμα που έστειλε η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών κ. Αλεξάνδρα Σδούκου κατά την ομιλία της στο Εθνικό Αναπτυξιακό Συνέδριο για το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 που πραγματοποιήθηκε σήμερα στο Μέγαρο Μουσικής.

Όπως τόνισε η κ. Σδούκου «οι σημαντικότατες επενδύσεις που απαιτούνται για την επίτευξη του εμβληματικού στόχου θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο του Σχεδίου «Βιώσιμη Ευρώπη» που παρουσιάστηκε την Τετάρτη και προβλέπει την κινητοποίηση 1 τρις. ευρώ μέσα στην επόμενη δεκαετία μέσω όλων των διαθέσιμων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ και με μόχλευση ιδιωτικών πόρων. Η υλοποίηση το οράματος της Πράσινης Συμφωνίας της Ευρώπης προϋποθέτει την πλήρη συμμετοχή και την ενεργή συνεισφορά όλων των κρατών-μελών.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει εξειδικεύσει τα μέτρα για την ενέργεια και το κλίμα στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που έχει χρονικό ορίζοντα έως το 2030 και στην Μακροπρόθεσμη Στρατηγική για το 2050. Κεντρικός στόχος του ΕΣΕΚ είναι η μείωση των συνολικών εκπομπών του αερίου του θερμοκηπίου έως το 2030 πάνω από 50% σε σχέση με τα επίπεδα του 2005. Προβλέπεται δε να επιτευχθεί μέσω ενός βασικού τριπτύχου :
1. Την απολιγνιτοποίηση της οικονομίας έως το 2028, με σβήσιμο όλων των εν λειτουργία λιγνιτικών μονάδων έως το 2023.
2. Την αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα στο 35% έως το 2030, από 18% περίπου που κυμαίνεται σήμερα, ποσοστό που «μεταφράζεται» σε πάνω από 60% ΑΠΕ στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.
3. Την εξοικονόμηση ενέργειας ώστε η τελική κατανάλωση ενέργειας το 2030 να είναι μικρότερη από αυτή του 2017!

Σύμφωνα με την κ. Σδούκου, εκτιμάται ότι η υλοποίηση των δράσεων του ΕΣΕΚ θα ενεργοποιήσει δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ύψους 44 δις ευρώ την επόμενη δεκαετία.
Στο επίκεντρο της επενδυτικής δραστηριότητας αναμένεται να βρεθούν :

– Τα νέα έργα ΑΠΕ, όχι μόνο τα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, αλλά και νέες τεχνολογίες, όπως η γεωθερμία και τα offshore πάρκα,
-Η ανάπτυξη και ψηφιοποίηση των δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρισμού,
-Οι υποδομές φυσικού αερίου (εγχώρια δίκτυα, διασυνοριακοί αγωγοί, υποδομές αποθήκευσης, τερματικοί σταθμοί),
-Οι δράσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, ειδικά στα κτίρια και τις μεταφορές. Για παράδειγμα, έχει τεθεί ως στόχος να ανακαινίζονται ενεργειακά πάνω από 50.000 κατοικίες έως το 2030. Σημαντικό μερίδιο ηλεκτροκίνησης στις μεταφορές.
-Η διαχείριση αποβλήτων και τα μέτρα προώθησης της κυκλικής οικονομίας.

Είναι ενδεικτικό ότι μόνο από την ανάπτυξη των ΑΠΕ και την υλοποίηση των δράσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων θα μπορούσαν να δημιουργηθούν περί τις 60.000 μόνιμες θέσεις εργασίας!
Το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 συνιστά ένα από τα βασικά εργαλεία για την υποστήριξη των επενδύσεων που είναι συνυφασμένες με την εθνική ενεργειακή και κλιματική στρατηγική.

Αναφερόμενη στις προτάσεις που έχει καταθέσει το ΥΠΕΝ για τη χρηματοδότηση των δράσεών του από το νέο ΕΣΠΑ, η Γενική Γραμματέας Ενέργειας επεσήμανε ότι το μεγαλύτερο επιμέρους κονδύλι (3,5 δις. ευρώ) αφορά στις δράσεις βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης, που είναι κομβικής σημασίας για την μετάβαση σε ένα αναπτυξιακό μοντέλο με ορθολογικότερη χρήση ενεργειακών πόρων.

«Ετοιμάζουμε πυρετωδώς τα νέα προγράμματα Εξοικονόμησης για τα ιδιωτικά και δημόσια κτίρια και για τη βιομηχανία, αλλά και το Εθνικό Σχέδιο για την Ηλεκτροκίνηση. Σημαντική ευελπιστούμε να είναι η συνεισφορά του ΕΣΠΑ και στην ανάπτυξη των υποδομών του ηλεκτρικού συστήματος μεταφοράς (και με αυτό εννοώ κυρίως τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις που σχεδιάζονται, οι οποίες είναι προαπαιτούμενο για τη διείσδυση των ΑΠΕ και τη σύζευξη της αλλά και τα έργα ανάπτυξης και ψηφιοποίησης του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας».

Ένα σημείο προβληματισμού είναι ότι το Σχέδιο Κανονισμού για την προγραμματική περίοδο 2021-2027 αποκλείει σε πολύ μεγάλο βαθμό την επιλεξιμότητα έργων υποδομών φυσικού αερίου για χορήγηση κονδυλίων από το ΕΣΠΑ 2021-2027. Ωστόσο, η Ελλάδα έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις και ευελπιστεί για μια πιο ευνοϊκή μεταχείριση, λαμβάνοντας υπόψη -μεταξύ άλλων- ότι νέες υποδομές που ωριμάζουν στην παρούσα φάση όπως το FSRU Αλεξανδρούπολης ή η υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου της Καβάλας συντελούν στην διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και στην ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της Ευρώπης, καθώς και το ότι το φυσικό αέριο θα λειτουργήσει ως καύσιμο μετάβασης στο νέο, βασισμένο στις ΑΠΕ ενεργειακό σύστημα ενόσω συντελείται η διαδικασία της απολιγνιτοποίησης.

Κλείνοντας την τοποθέτησή της, η κ. Σδούκου υπογράμμισε ότι στη νέα εποχή, έχει ιδιαίτερη σημασία η διατήρηση κοινωνικών και οικονομικών ισορροπιών στις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης, όπου θα κλείσουν οι λιγνιτικές μονάδες.
«Χρειάζεται ένα νέο σχέδιο με νέες υποδομές, αξιοποίηση των τοπικών φυσικών πόρων, τη στήριξη της αγροτικής παραγωγής και του τουρισμού, τη μετεκπαίδευση των εργαζομένων, την εξασφάλιση των θέσεων εργασίας και την δημιουργία νέων. 7.175 εργαζόμενοι απασχολούνται σήμερα στα λιγνιτικά ορυχεία και στις μονάδες».

Στο πλαίσιο αυτό, η χρηματοδότηση του masterplan της δίκαιης μετάβασης στην μεταλιγνιτική εποχή αποτυπώνει εν πολλοίς την μεγάλη πρόκληση της επόμενης προγραμματικής περιόδου και στον τομέα της ενέργειας είναι να συνδυαστούν όλες οι διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης, εθνικές και κοινοτικές, δημόσιες και ιδιωτικές, με τον βέλτιστο τρόπο ώστε να μεγιστοποιηθεί το αναπτυξιακό αποτέλεσμα.