Το 2019, αποχωρώντας , μας αφήνει μνήμες από εικόνες φυσικών καταστροφών από όλο τον κόσμο που ενορχηστρώνουν, ήχους τρόμου, απόγνωσης, αλλά και προσδοκίες. Ο απολογισμός απωλειών: 11.000 θάνατοι, 140 δισεκατομμύρια δολάρια το οικονομικό κόστος των φυσικών καταστροφών στο κόσμο. 7 δισεκατομμύρια δολάρια από τα 140 ήταν κόστος ζημιών που προήλθε από ανθρώπινο χέρι. Μόνο τα 56 δισεκατομμύρια εκ των συνολικών οικονομικών ζημιών στις προηγμένες και αναδυόμενες οικονομίες ήταν ασφαλισμένα και αποζημιώνονται. Μπορούμε να προβλέψουμε τι μας επιφυλάσσει το 2020;
Ο απολογισμός του 2019 και το κοντινό 2018
Οι συνολικές οικονομικές ζημιές που προήλθαν από συμβάντα φυσικών καταστροφών και τον ανθρώπινο παράγοντα έφτασαν τα 140 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2019, χαμηλότερα από το 2018 που διαμορφώθηκαν τελικώς στα 176 δισεκατομμύρια, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις του Ινστιτούτου της Swiss Re, Sigma, οι οποίες ενδεχομένως να μεταβληθούν. Οι ασφαλισμένες ζημιές ανά τον κόσμο, αυτές δηλαδή που θα αποζημιωθούν, υπολογίζονται στα 56 δισεκατομμύρια το 2019 από 93 δισεκατομμύρια το 2018 αλλά και χαμηλότερα του μέσου όρου της τελευταίας δεκαετίας, σύμφωνα με την ίδια μελέτη, που είναι τα 75 δισεκατομμύρια.
Από τα 140 δισεκατομμύρια συνολικών οικονομικών ζημιών παγκοσμίως, τα 133 δισεκατομμύρια προκλήθηκαν από γεγονότα φυσικών καταστροφών και τα εναπομείναντα 7 δισεκατομμύρια από ανθρώπινες παρεμβάσεις. Αντίστοιχα, οι ασφαλισμένες ζημιές για φυσικές καταστροφές ήταν μόλις 33 δισεκατομμύρια το 2019 από 84 δισεκατομμύρια το 2018, ενώ οι ασφαλισμένες ζημιές από ανθρωπογενείς αιτίες, με μικρότερη διαφορά, στα 6 δισεκατομμύρια από 9 δισεκατομμύρια το 2018.
Πηγή: Swiss Re Institute
Από όλα τα καταστροφικά γεγονότα έχασαν την ζωή τους 11.000 άνθρωποι, ενώ αρκετοί είναι αυτοί που αγνοούνται.
Ο λογαριασμός των ασφαλισμένων ζημιών
Άνω του 50% από τον κορβανά των ασφαλισμένων ζημιών αναλογεί στις αποκαλούμενες δευτερεύουσες ζημιές από φυσικές καταστροφές και μεγάλο μέρος σε καταστροφές που προκλήθηκαν από τους κυκλώνες, σε περιοχές όπως η Μοζαμβίκη με πολύ χαμηλή ασφαλιστική διείσδυση. Οι κυκλώνες Idai και Kenneth στην Μοζαμβίκη και στις γειτονικές περιοχές και ο κυκλώνας Fani στην Ινδία άφησαν ίχνη ταλαιπωρίας και έναν λογαριασμό ανθρωπίνων θυμάτων που έφτασαν τα 1400.
Το δεύτερο εξάμηνο του 2019 ο τυφώνας Dorian στις Μπαχάμες και την Βόρεια Καρολίνα προκάλεσε ασφαλισμένες ζημιές 4,4 δισεκατομμυρίων. Η Ιαπωνία χτυπήθηκε από δύο καταστροφικούς τυφώνες μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Στα μέσα Σεπτεμβρίου, ο τυφώνας Faxai χτύπησε την περιοχή Kanto η οποία ανήκει στην ευρύτερη περιοχή του Τόκιο, με ασφαλισμένες ζημιές 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αμέσως μετά, τον Οκτώβριο, ο Hagibis έπληξε την ίδια περιοχή προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές στην Ιαπωνία. Οι συνολικές ασφαλισμένες ζημίες από τον τυφώνα Hagibis εκτιμώνται στα 8 δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι δευτερογενείς καταστροφές και…
Το 2019 ακούσαμε και διαβάσαμε για καύσωνες και υψηλές θερμοκρασίες που πέρασαν και ακούμπησαν από την Ευρώπη μέχρι και την Αυστραλία. Καταστροφικές πυρκαγιές έπληξαν την Αυστραλία, την Ινδονησία, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την περιοχή του Αμαζονίου, αλλά και τη Σιβηρία!
Για μια ακόμη φορά, πλημμύρες σάρωσαν πολλές περιοχές, στην Ινδία, το Μπαγκλαντές, το Νεπάλ, την Κίνα, τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, τον Καναδά την Αυστραλία
Φαινόμενα καταστροφικά από βροχές, χαλαζόπτωση και πλημμύρες είδαμε στο τέλος του 2019 και στην Ελλάδα.
Στο κόσμο, οι καταιγίδες και η χαλαζόπτωση προκάλεσαν ζημιές σε περιουσίες, σε οχήματα… στις γεωργικές – αγροτικές καλλιέργειες. Συνολικά, όπως αναφέραμε παραπάνω, οι δευτερογενείς κίνδυνοι αντιπροσωπεύουν πάνω από το 50% των συνολικών ασφαλισμένων ζημιών φέτος από φυσικές καταστροφές. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει πόσο σοβαρός είναι αντίκτυπος των ζημιών αυτών σε κάθε μία από τις τοπικές κοινωνίες
…η κλιματική αλλαγή
Η αλλαγή του κλίματος οδηγεί όλο και συχνότερα σε σοβαρότερες δευτερογενείς καταστροφές. Αυτές οι καταστροφές εκδηλώνονται με ποικίλους τρόπους, όπως με πλημμύρες σε τοπικό επίπεδο, καταρρακτώδεις βροχές, παρατεταμένη ξηρασία, σοβαρές πυρκαγιές και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα στα οποία καλούνται να επικεντρωθούν οι επιστήμονες προκειμένου να διεξαχθούν νέες μελέτες.
Ωστόσο, όπως σε πρώτη φάση δηλώνει ο Επικεφαλής Κινδύνων Φυσικών Καταστροφών στην Swiss Re Martin Bertogg, «υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη συχνότητα και την σφοδρότητα των δευτερογενών καταστροφικών κινδύνων. Οι μακροοικονομικοί παράγοντες κινδύνου, όπως η ραγδαία αύξηση των πληθυσμών, η αύξηση της αξίας των ακινήτων σε περιοχές που είναι εκτεθειμένες στον κίνδυνο, συμβάλουν στην αύξηση των απωλειών που προέρχονται από φυσικές καταστροφές.
Η οπτική της Munich Re
Ο κίνδυνος από τις πλημμύρες
Σύμφωνα με την Munich Re, η άνοδος της θερμοκρασίας στην ατμόσφαιρα και τη θάλασσα αλλάζει το πρότυπο των βροχοπτώσεων με την αύξηση της συχνότητας των βροχοπτώσεων στα αστικά κέντρα που είναι χτισμένα σε μεγάλες αποστάσεις από τα ποτάμια να δημιουργεί ζητήματα σοβαρά.
Η Munich Re σημειώνει ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού των περιοχών αυτών υποτιμά τις χρηματοοικονομικές απώλειες, με αποτέλεσμα οι ασφαλισμένες ζημιές να παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο, συμπληρώνοντας ότι στην περίπτωση επέλασης του γεγονότος οι ιδιοκτήτες κατοικιών και επιχειρηματίες είναι υποχρεωμένοι να αποκαταστήσουν τις ζημιές στην περιουσίες τους ή να περιμένουν τα προγράμματα στήριξης από το κράτος.
Υψηλές θερμοκρασίες και ξηρασία
Η αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη οδηγεί στην αύξηση των φαινομένων ξηρασίας. Η ξηρασία εγείρει θέμα διατροφικού κινδύνου λόγω των ζημιών που προκαλεί στις αγροτικές καλλιέργειες. Σε περιόδους επαναλαμβανόμενης και παρατεταμένης ξηρασίας, το έδαφος και η χλωρίδα καταστρέφονται, ενώ μέτρα αντιστάθμισης και περιορισμού των κινδύνων αυτών είναι πολύ δαπανηρά. Επίσης, όταν το έδαφος ξηραίνεται αυξάνεται η πιθανότητα πρόκλησης πυρκαγιών. Σε περιοχές υγρών εδαφών, οι παρατεταμένες ξηρασίες μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα καθίζησης στα κτίρια και ρηγματώσεις.
Ζημιές επίσης μπορεί να προκληθούν από το φαινόμενο της ξηρασίας και την υποχώρηση της στάθμης των υδάτων στην ναυτιλία και την ενέργεια.
Ο κίνδυνος από σεισμούς
Οι σεισμοί είναι η μεγαλύτερη απειλή για τις ανθρώπινες ζωές και προκαλούν τις μεγαλύτερες χρηματοοικονομικές ζημιές. Το 90% των σεισμών γίνονται εκεί όπου συναντώνται οι μεγάλες τεκτονικές πλάκες, Οι απώλειες που προκαλεί ένας σεισμός δεν καθορίζονται μόνο από τις σεισμικές παραμέτρους και την ποιότητα του υπεδάφους, αλλά και από τα χαρακτηριστικά του φέροντος οργανισμού. Οι ισχυρότεροι σεισμοί συχνά προκαλούν σεισμικά κύματα, κατολισθήσεις και υγροποίηση του εδάφους, φαινόμενα τα οποία δύνανται να προκαλέσουν υπερβολικά υψηλές ζημιές.
Σχετικά με την εκτίμηση κινδύνου του σεισμού, η ΕΑΕΕ σε συνεργασία με τα τμήματα Εδαφομηχανικής και Εδαφοδυναμικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Μελέτες για τους σεισμούς σε συνεργασία με το ΕΜΠ και μεμονωμένα έχουν εκπονήσει επίσης η AON, Matrix και Carpenter Turner.
Διακοπές στην εφοδιαστική αλυσίδα
Οι φυσικές καταστροφές ανάλογα με την συχνότητα και κυρίως την σφοδρότητα μπορεί να προκαλέσουν ζημίες στην ροή της εφοδιαστικής αλυσίδας και στην επιχειρηματική συνέχεια.
Η Ελλάδα και ο κόσμος
Σύμφωνα με τα στατιστικά της ΕΑΕΕ και τα όσα δήλωσε ο Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, Πρόεδρος της ΕΑΕΕ, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος στην Eurolife ERB, η ασφαλιστική αγορά από το 1993 ως το 2018 κατέβαλε αποζημιώσεις 348 εκατ. ευρώ για 24.000 ζημιές. O Έλληνας παραμένει υπασφαλισμένος, ωστόσο στα στοιχεία που μας δίνει η Swiss Re το φαινόμενο της υπασφάλισης είναι παγκόσμιο και σίγουρα οι ασφαλιστικές πρέπει να αναβαθμίσουν τις μελέτες τους καθώς και να αναβαθμίσουν τα προγράμματα ασφάλισης τους μετατρέποντας τα πιο προσιτά για ιδιώτες και επιχειρηματίες, όπως έχει υπογραμμίσει ο Κωνσταντίνος Συνολάκης, Καθηγητής, Τομέας Περιβαλλοντικής Υδραυλικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, Σχολή Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης.ΠΗΓΗ επιχειρώ
