Με ισχύς το έτος υποβολής αιτήσεων ενίσχυσης 2024 και για όλη την υπόλοιπη διάρκεια της προγραµµατικής περιόδου, η Κοµισιόν προχώρησε στις πρώτες τροποποιήσεις των διατάξεων της ΚΑΠ, οι οποίες και θα σφραγιστούν στο ερχόµενο συµβούλιο Υπουργών Γεωργίας, την Τρίτη 26 Μαρτίου. Συγκεκριµένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε πρόταση κανονισµού ο οποίος προβλέπει:
Οι υποχρεώσεις για λήψη του τσεκ που αναστέλλονται μέχρι το 2027 και οι τελικές αποφάσεις την Τρίτη.
Συνολική εξαίρεση από τους ελέγχους και τις κυρώσεις που αφορούν τη συµµόρφωση
µε την αιρεσιµότητα (πράσινες υποχρεώσεις για τη λήψη της επιδότησης) όλων των εκµεταλλεύσεων που δηλώνουν κάτω των 100 στρεµµάτων γης.
Υποχρέωση αγρανάπαυσης (ΚΓΠΚ 8). Καταργείται η υποχρέωση για όλους, ωστόσο θα πρέπει να «διατηρήσουν τα υφιστάµενα χαρακτηριστικά τοπίου στη γη τους» (π.χ αναβαθµίδες, φυτοφράκτες ή δέντρα κ.λπ). «Όλοι οι γεωργοί της ΕΕ θα ενθαρρυνθούν να διατηρήσουν µη παραγωγικές περιοχές επωφελείς για τη βιοποικιλότητα χωρίς φόβο απώλειας εισοδήµατος», αναφέρει η Κοµισιόν.
Αµειψισπορά (ΚΓΠΚ 7): Οι γεωργοί της ΕΕ θα είναι σε θέση να εκπληρώσουν την απαίτηση αυτή επιλέγοντας είτε να εναλλάσσουν είτε να διαφοροποιήσουν τις καλλιέργειές τους, ανάλογα µε τις συνθήκες που αντιµετωπίζουν και εάν η χώρα τους αποφασίσει να συµπεριλάβει την επιλογή της διαφοροποίησης των καλλιεργειών στο στρατηγικό τους σχέδιο για την ΚΑΠ. Η ευελιξία για τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών
αντί µόνο της αµειψισποράς θα επιτρέψει στους γεωργούς που πλήττονται από τακτική ξηρασία ή υπερβολικές βροχοπτώσεις να συµµορφωθούν ευκολότερα µε την απαίτηση αυτή.
Εδαφοκάλυψη (ΚΓΠΚ 6) κατά τις ευαίσθητες περιόδους: Τα κράτη µέλη θα έχουν πολύ µεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τον καθορισµό του τι ορίζουν ως ευαίσθητες περιόδους και των πρακτικών που επιτρέπουν την εκπλήρωση αυτής της απαίτησης, υπό το πρίσµα των εθνικών και περιφερειακών συνθηκών τους και στο πλαίσιο της αυξανόµενης µεταβλητότητας των καιρικών συνθηκών.
Αίτηµα τροποποίησης του στρατηγικού σχεδίου για την ΚΑΠ µπορεί να υποβληθεί δύο φορές ανά ηµερολογιακό έτος.
Προς επανεξέταση και η κοινωνική αιρεσιµότητα
Τα παραπάνω έρχονται να απαλλάξουν σε µεγάλο βαθµό τους αγρότες από τις νέες υποχρεώσεις και ουσιαστικά να συνεχίσουν να λαµβάνουν τη βασική ενίσχυση, τηρώντας πάνω-κάτω όσα έκαναν και στην περασµένη προγραµµατική περίοδο.
Εν τω µεταξύ, από το 2025 θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ και η λεγόµενη «κοινωνική αιρεσιµότητα». Με βάση αυτή, οι αγρότες που απασχολούν εργάτες γης θα έχουν υποχρέωση να τους ασφαλίζουν και να τους παρέχουν καλές συνθήκες διαβίωσης και εργασίας, αν θέλουν να συνεχίσουν να παίρνουν επιδοτήσεις. Για τη συγκεκριµένη απαίτηση, τα κράτη-µέλη ζητάνε την αναβολή της υποχρέωσης, κάτι που θα συζητηθεί επίσης στο συµβούλιο Υπουργών Γεωργίας.
Η ζήτηση έχει φτάσει πλέον κοντά στο 1 δις ευρώ, δηλαδή ξεπερνά κατά περίπου 120% τα διαθέσιµα κονδύλια του πρασινίσµατος και το ΥΠΑΑΤ καλείται να πάρει αποφάσεις:
Είτε, θα πάει µε το γράµµα των εφαρµοστικών αποφάσεων. ∆ηλαδή θα πληρώσει την κάθε δράση ανάλογα τη ζήτηση που σηµειώθηκε και έτσι µε αυτόν τον τρόπο θα δώσει 235 εκατ. ευρώ σε όσους έκαναν βιολογικά και 190 εκατ. θα µοιράσει στις υπόλοιπες 9 δράσεις. Σηµειώνεται πως µέχρι να ξανανοίξει το ΟΣ∆Ε σύµφωνα µε στοιχεία της ΕΘΕΑΣ 50.000 παραγωγοί είχαν κάνει αίτηση για Βιολογικά και οι υπόλοιποι στις υπόλοιπες δράσεις. Με δεδοµένο πως όταν άνοιξαν ξανά οι αιτήσεις τον Φλεβάρη του 2024 γινόντουσαν δεκτά µόνο τιµολόγια και πιστοποιητικά του 2023, ο αριθµός όσων δήλωσαν βιολογικά δεν θα είναι θεαµατικά µεγαλύτερος, εφόσον επιβεβαιωθεί ότι µόλις 50.000 έκαναν αίτηση (άλλες πηγές κάνουν λόγω για 100.000 αιτήσεις).
Είτε θα ακολουθήσει µία οριζόντια λύση περικοπής άνω του 50% της επιδότησης και στις 10 δράσεις ανεξαρτήτως πόσοι έκαναν αίτηση.
Το θέµα είναι ότι φτάνει Απρίλιος, δηλαδή ο µήνας πληρωµής των eco-schemes όπως έχει δεσµευτεί ο ίδιος ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και οι δικαιούχοι δεν γνωρίζουν για πρώτη φορά στα χρονικά της ΚΑΠ, ούτε στο περίπου, το ποσό που θα λάβουν ενώ έχουν κάνει πραγµατικά έξοδα για να ενταχθούν. Επιπλέον, εντός Μαρτίου όπως επίσης έχει δεσµευθεί ο κ. Αυγενάκης, θα ανοίξει το ΟΣ∆Ε, και εκεί επίσης δεν γνωρίζουν οι παραγωγοί ποια στρατηγική να ακολουθήσουν για τα eco-schemes.
Μείωση του αριθµού των eco-schemes ζητά µε επιστολή της η ΕΘΕΑΣ
Εν τω µεταξύ, µε επιστολή της προς τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης για την αναθεώρηση της ΚΑΠ, η ΕΘΕΑΣ θίγει το παραπάνω θέµα, ζητώντας:
Μεταβατική περίοδος πρόσβασης όλων των αγροτών στα Οικολογικά Σχήµατα µε δεσµευµένο προϋπολογισµό για κάθε εκµετάλλευση.
Μείωση του αριθµού των Οικολογικών Σχηµάτων και οµαδοποίηση τους σε τρεις κύριες κατηγορίες, αροτραίες, δενδρώδεις και βοσκότοπους, όπου µε βάση τον προσανατολισµό της εκµετάλλευσης να υποβάλει αίτηµα συµµετοχής µε όριο για συµµετοχή τα 20 στρέµµατα.
Οργανωµένη και συλλογική εφαρµογή των Οικολογικών Σχηµάτων µέσω των συνεταιρισµών και των οµάδων παραγωγών, ώστε να έχουν µειωµένο κόστος εφαρµογής και αποτελεσµατική εφαρµογή, παράλληλα µε τις σταθερές συµβουλές.
Η διαδικασία στήριξης πρέπει να επανέλθει στον Πυλώνα ΙΙ όπου µακροχρόνιοι καλλιεργητές βιολογικών προϊόντων έχουν δηµιουργήσει υποδοµές και προµηθεύουν την αγορά µε βιολογικά προϊόντα. Οι πόροι για τα Οικολογικά Σχήµατα που έχουν δεσµευθεί, να µεταφερθούν στις τρείς κύριες κατηγορίες για αροτραίες, δενδρώδεις και βοσκότοπους. Επίσης, η καταβολή ενισχύσεων στην βιολογικές καλλιέργειες και εκτροφές πρέπει να συνδεθούν µε την παραγωγή και διάθεση βιολογικών προϊόντων στην αγορά για τους καταναλωτές.
Ευνοηµένοι οι ετεροεπαγγελµατίες από το µηχανισµό άµεσων ενισχύσεων
Παράλληλα στην επιστολή, φαίνεται από στοιχεία που όπως υποστηρίζει η ΕΘΕΑΣ τα έχει στη διάθεσή της από ερωτηµατολόγια, ότι ο µηχανισµός των άµεσων ενισχύσεων έτσι όπως λειτούργησε, δηλαδή µε τη µείωση του προϋπολογισµού της βασικής υπέρ της αναδιανεµητικής και τη σύγκλιση των δικαιωµάτων, ευνόησε τους ετεροεπαγγελµατίες και µείωσε της επιδοτήσεις στους κατ’ επάγγελµα αγρότες.
Συγκεκριµένα, συγκριτικά το 2023 σε σχέση µε το 2022 οι ενισχύσεις κυµάνθηκαν ως εξής:
∆ενδρώδεις καλλιέργειες (παράδειγµα 10 παραγωγών): Κατ’ επάγγελµα αγρότες 26% µείωση κατά µέσο όρο, Ετεροεπαγγελµατίες 5% αύξηση κατά µέσο όρο.
Αροτραίες καλλιέργειες (παράδειγµα 14 παραγωγών): Κατ’ επάγγελµα αγρότες 28% µείωση κατά µέσο όρο, Ετεροεπαγγελµατίες 18% αύξηση κατά µέσο όρο.
Βοσκοτόπια (αιγοπρόβατα 10 παραγωγοί): Κατ’ επάγγελµα αγρότες 26% µείωση
κατά µέσο όρο, Ετεροεπαγγελµατίες 36% αύξηση κατά µέσο όρο.
Βοσκοτόπια (βοοειδή 10 παραγωγοί): Κατ’ επάγγελµα αγρότες 26% µείωση κατά µέσο όρο, Ετεροεπαγγελµατίες 13% αύξηση κατά µέσο όρο.
Εποµένως, η αναδιανεµητική πρέπει να αλλάξει, υποστηρίζει η ΕΘΕΑΣ, και ένα µέρος των πόρων, γύρω στα 60-70 εκατ. ευρώ να µεταφερθεί στην ενίσχυση των νέων και νεοεισερχόµενων και το ποσό από 29 εκατ. ευρώ, που είναι σήµερα, να ανέλθει στα 100 εκατ. ευρώ, µε παράλληλη αύξηση της χρονικής περιόδου λήψης της ενίσχυσης στα επτά (7) χρόνια από τα πέντε (5), που είναι σήµερα.
Εξισωτική αποζηµίωση µόνο σε όσους µένουν σε ορεινά και µειονεκτικές
Η εξισωτική αποζηµίωση πληρώθηκε για το 2023 σε 405.073 δικαιούχους. Το µοναδικό κριτήριο λήψης της είναι το αγροτεµάχιο ή ο βοσκότοπος να βρίσκεται σε ορεινή ή µειονεκτική περιοχή, ανεξάρτητα αν ο κάτοχός τους µένει σε πεδινή ή ακόµη και στο κέντρο της Αθήνας. Το γεγονός αυτό οδηγεί «στη µειωµένη ενίσχυση όσων διαµένουν σε αυτές τις περιοχές ή ευρύτερα και ασκούν τη γεωργία ως κύρια ή συµπληρωµατική δραστηριότητα, αναγκαία, όµως, για να µένουν στην ευρύτερη περιοχή», υποστηρίζει η ΕΘΕΑΣ λέγοντας πως η καταβολή των ενισχύσεων της εξισωτικής αποζηµίωσης πρέπει να αφορά σε αυτούς που ασκούν τη γεωργία σε αυτές τις περιοχές και έχουν ένα ελάχιστο εισόδηµα από αυτές τις εκτάσεις και την εκτροφή των ζώων.
«Εποµένως, η καλύτερη αξιοποίηση των πόρων υπέρ εκείνων που ασκούν τη γεωργία ως κύρια ή συµπληρωµατική δραστηριότητα πρέπει να συζητηθεί, ώστε οι πόροι να δώσουν καλύτερη στήριξη σε αυτές τις περιοχές. Η σωστή κατανοµή στήριξης θα βοηθήσει την ελαιοκαλλιέργεια και το αµπέλι», αναφέρεται στην επιστολή.
Ουσιαστική αναθεώρηση του πριµ νεαρών αγροτών
Το πρόβληµα της λανθασµένης προσέγγισης του τρόπου καταβολής της ενίσχυσης για τους νέους και νεοεισερχόµενους φαίνεται από τον τρόπο καταβολής της αναδιανεµητικής ενίσχυσης,
όπου ενώ κατά Μ.Ο. η ενίσχυση για τους νέους και νεοεισερχόµενους είναι 6-7 ευρώ το στρέµµα, στην αναδιανεµητική, η ενίσχυση είναι τριπλάσια. Μάλιστα, πάνω από το 50% των νέων και νεοεισερχόµενων µένουν εκτός αναδιανεµητικής. Εποµένως, απαιτείται ουσιαστική αναθεώρηση το πριµ των νεαρών.https://www.ekriti.gr/
