Σε εξαιρετικά εποικοδομητικό κλίμα και με σημαντικά και ενδιαφέροντα πορίσματα πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 24 Νοεμβρίου 2021 στη Βουλή των Ελλήνων, η 1η συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων με θέμα: «Το Ελληνικό Πανεπιστήμιο στην εποχή των Εκθετικών Τεχνολογικών Αλλαγών».
Στη συνεδρίαση αυτή κλήθηκαν να τοποθετηθούν ο Καθηγητής Περικλής Μήτκας, Πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), και ο Καθηγητής Ανδρέας Μπουντουβής, Προεδρεύων της Συνόδου Πρυτάνεων & Προέδρων Διοικουσών Επιτροπών των Ελληνικών Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, και Πρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ).
Κατά την έναρξη της συζήτησης, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Βασίλης Διγαλάκης σημείωσε ότι πριν από 20 χρόνια κανείς από τους οραματιστές της τεχνολογίας δεν είχε προβλέψει αυτά τα οποία βλέπουμε, βιώνουμε σήμερα, ενώ αντίστοιχα, σήμερα, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, ποια θα είναι τα επαγγέλματα του μέλλοντος.
Γι’ αυτό όπως συμπλήρωσε, προκύπτουν πολύ μεγάλες προκλήσεις στον τρόπο με τον οποίο τα Πανεπιστήμια θα συνδεθούν με την οικονομία. Πρώτον, ποια εφόδια, ποιες γνώσεις, ποιες δεξιότητες πρέπει να δώσουν τα Πανεπιστήμια στους φοιτητές για να μπορέσουν να ανταποκριθούν και να ενταχθούν στον παραγωγικό ιστό. Και δεύτερον, πώς θα γίνει η μεταφορά της γνώσης που παράγεται στα Πανεπιστήμια στην πραγματική οικονομία και προς όφελος της κοινωνίας.
Ο κ. Διγαλάκης αναφέρθηκε σε ορισμένα χαρακτηριστικά στοιχεία σχετικά με το πλήθος των φοιτητών το οποίο είναι συγκριτικά υψηλό σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ αντίθετα τόνισε ότι είναι χαμηλοί οι ρυθμοί αποφοίτησης και το ποσοστό απασχόλησης των πρόσφατων αποφοίτων στη χώρα μας. Διέκρινε, επίσης, το ζήτημα ότι από τη μία υπάρχουν εταιρείες, οι οποίες δυσκολεύονται να βρουν προσωπικό, λόγω απόκλισης των δεξιοτήτων των αποφοίτων, ενώ συγχρόνως υπάρχουν απόφοιτοι οι οποίοι βρίσκουν μεν δουλειά, αλλά πολύ χαμηλότερη των δεξιοτήτων και των προσόντων τα οποία έχουν αποκτήσει στο Πανεπιστήμιο.
Ο κ. Διγαλάκης στάθηκε στη σημασία της μεταφοράς της γνώσης και της τεχνολογίας στην πραγματική οικονομία για την οποία, όπως είπε, η χώρα μας έχει πολύ δρόμο ακόμα μπροστά της, ενώ έδωσε και συγχαρητήρια στον Πρύτανη του ΕΜΠ για την επίσημη συμφωνία με το Columbia University για την παροχή διπλού πτυχίου.
Κατά την τοποθέτησή του, ο Πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ Περικλής Μήτκας παρέθεσε αναλυτικά στοιχεία για την υφιστάμενη κατάσταση στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης, και περιέγραψε την τρέχουσα σχέση των πανεπιστημίων με την οικονομία, τη βιομηχανία και την αγορά εργασίας, όπως επίσης και κατά πόσο τα πανεπιστήμια προσφέρουν τα προγράμματα σπουδών, τα οποία ζητά η αγορά εργασίας. Για το μεν πρώτο σκέλος, ανέφερε ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα όπως συνεργασίες των Πανεπιστημίων με εταιρείες, παροχή υπηρεσιών σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, και συμπράξεις τμημάτων και Ιδρυμάτων με επιμελητήρια και εργοδοτικούς φορείς. Σχετικά με τη διασύνδεση των προγραμμάτων σπουδών με την αγορά εργασίας, δηλαδή κατά πόσον προσφέρουν τα πανεπιστήμια αυτό που ζητά η εργασία, ο κ. Μήτκας σημείωσε ότι η κατάσταση είναι λίγο πιο δύσκολη κυρίως λόγω του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία των προπτυχιακών σπουδών.
Με την ολοκλήρωση της ομιλίας του κατέληξε σε συγκεκριμένες προτάσεις, όπως η θεσμοθέτηση των βιομηχανικών διδακτορικών, η απελευθέρωση των ΕΛΚΕ των Πανεπιστημίων από το δημόσιο λογιστικό, η θέσπιση κινήτρων για την προσφορά υποτροφιών από τις εταιρείες στα πανεπιστήμια, η νομοθετική ρύθμιση για τη λειτουργία διατμηματικών προγραμμάτων προπτυχιακών σπουδών καθώς και η περαιτέρω ενίσχυση της χρηματοδότησης της βασικής έρευνας, αλλά και της υποστήριξης υποψηφίων διδακτόρων και μεταδιδακτόρων.
Ο Πρύτανης του ΕΜΠ Ανδρέας Μπουντουβής ξεκίνησε την ομιλία του τονίζοντας ότι μετά από μια οξεία και μακροχρόνια οικονομική κρίση με δυσμενείς συνέπειες για την κοινωνία και την οικονομία, η ενεργός διασύνδεση των πανεπιστημίων με τον παραγωγικό ιστό της χώρας αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία και μπορεί να διαμορφώσει τους όρους για μια παραγωγική ανασυγκρότηση που θα βασίζεται στην υψηλή προστιθέμενη αξία της εγχώριας παραγωγής. Για τον σκοπό αυτό όπως συμπλήρωσε, πρέπει να ενδυναμωθούν οι ροές γνώσης μεταξύ όλων των φορέων του οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας, δηλαδή πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, επιχειρήσεις, δημόσιοι φορείς και χρήστες.
Επισήμανε ότι είναι πολύ σημαντικό να προσφέρονται ευκαιρίες και προοπτικές προκειμένου να παραμένει στη χώρα το νέο επιστημονικό δυναμικό, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θα πρέπει να περιορίζεται η αλληλεπίδραση με το εξωτερικό. Με αναφορά στο ΕΜΠ, ο κ. Μπουντουβής τόνισε τη σημασία του δικτύου αποφοίτων, που απασχολούνται επαγγελματικά σε πολλές παραγωγικές δραστηριότητες και σε διάφορους τομείς της οικονομίας, καθώς μπορεί να αποτελέσει τον κρίσιμο συνδετικό κρίκο με τον παραγωγικό ιστό για κάθε Πανεπιστήμιο.
Καταλήγοντας, ο Προεδρεύων της Συνόδου, παρέθεσε μια δέσμη προτάσεων για την ενδυνάμωση της διασύνδεσης των Πανεπιστημίων με την οικονομία, όπως: η αναμόρφωση και επιμήκυνση του θεσμού της πρακτικής άσκησης, η διαμόρφωση συγκεκριμένης στρατηγικής και ολοκληρωμένου μηχανισμού υποστήριξης για τη δημιουργία εταιρειών spin-off, η αποσαφήνιση του καθεστώτος διανοητικής ιδιοκτησίας, και η θεσμοθέτηση συνυπολογισμού στην αξιολόγηση της εξέλιξης των μελών ΔΕΠ της ερευνητικής συνεργασίας με εταιρείες, της κατοχύρωσης και αξιοποίησης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και της δημιουργίας spin-offs.
