Ο Αλέξης Πολίτης εργάστηκε στο Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών από το 1976 έως το 1989. Υπηρέτησε το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης από το 1989 έως το 2012 και στη συνέχεια ως Ομότιμος καθηγητής, ενώ διετέλεσε Πρόεδρος του Τμήματος για το διάστημα 2008-2012. Το ερευνητικό του έργο, που μετρά πάνω από πέντε δεκαετίες, άνοιξε νέους ορίζοντες στη Νεοελληνική Φιλολογία.
Ανάμεσα στα πιο σημαντικά έργα του ξεχωρίζουν η Ανακάλυψη των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών, που επαναπροσδιόρισε την κατανόησή μας για τη λαϊκή παράδοση, καθώς και το Δημοτικό τραγούδι και η δίτομη έκδοση των Ελληνικών δημοτικών τραγουδιών του Claude Fauriel, που αποτελούν πολύτιμα εργαλεία για κάθε μελετητή της δημοτικής ποίησης.
Αντίστοιχα, τα Ρομαντικά χρόνια και η Ρομαντική λογοτεχνία στο εθνικό κράτος 1830-1880 αποτελούν ορόσημα στη μελέτη του ελληνικού δέκατου ένατου αιώνα. Φιλόλογος με ιστορική σκέψη, ο Αλέξης Πολίτης μελέτησε τη λογοτεχνία στις διασταυρώσεις της με ποικίλα πεδία, από την ιστορία του βιβλίου και των βιβλιοθηκών μέχρι την ιστορία των ιδεών και των νοοτροπιών. Το έργο του είναι καταστατικό για την κατανόηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας μέσα στα ιστορικά και πολιτισμικά της συμφραζόμενα.
Γοητευτικός πανεπιστημιακός δάσκαλος, με λόγο διαυγή, στοχαστικό και νηφάλιο, ενέπνευσε γενιές φοιτητών και φοιτητριών. Ταυτόχρονα διαμόρφωσε στιβαρούς νέους ερευνητές και ερευνήτριες ενθαρρύνοντας την πνευματική τους ανεξαρτησία.
Γενναιόδωρος επιστήμονας και τρυφερός άνθρωπος, ήταν χαρά η συναναστροφή μαζί του. Η αστείρευτη προσωπική του βιβλιοθήκη ήταν ανοιχτή για όλους, ένας χώρος ελεύθερης και γόνιμης ανταλλαγής ιδεών. Ζωηρός και ανεξάντλητος συζητητής, διανοούμενος σε διαρκή εγρήγορση, ο Αλέξης Πολίτης πίστευε παράλληλα στη διάχυση της γνώσης πέρα από τους κύκλους των ειδικών.
Η δεκτικότητά του σε νέες επιστημονικές προσεγγίσεις ήταν μια αρετή διόλου αυτονόητη για έναν καταξιωμένο και έμπειρο ερευνητή. Η γνήσια διανοητική του περιέργεια και η ανοιχτότητά του σε νέες ιδέες είχαν ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, και τη δημιουργία της ψηφιακής βιβλιοθήκης «Ανέμη», για την οποία ήταν τόσο περήφανος· ένας ανοιχτός θησαυρός γνώσης, στον οποίον περιλαμβάνονται και σημαντικά έργα υποδομής του ίδιου, όπως το Παρουσιολόγιο Νεοελληνικής Ποίησης και η Νεοελληνική Προσωπογραφία.
Σύσσωμο το Τμήμα Φιλολογίας αποχαιρετά σήμερα έναν αγαπημένο συνάδελφο και έναν μεγάλο δάσκαλο, που με το παράδειγμά του μας δίδαξε πως η γνώση είναι μια ζωντανή και διαρκής μαθητεία. Συλλυπούμαστε θερμά όλα τα αγαπημένα του πρόσωπα και ειδικότερα τη σύζυγό του, Αγγέλα Καστρινάκη, Κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής, και την κόρη του, Άλκη Πολίτη.
Η κληρονομιά του θα συνεχίσει να εμπνέει τις επόμενες γενιές μελετητών, η προσωπικότητα και η σκέψη του θα παραμείνουν ζωντανές στα έργα του και στις καρδιές όλων όσων είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν.
