Στις μέρες μας – ένα μεταβατικό διάστημα, άγνωστης ακόμη διάρκειας, μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων λόγω πανδημίας – το δύσκολο στοίχημα του τουρισμού μπορεί να κερδηθεί στο τραπέζι ενός εστιατορίου, στη σχεδόν χειροποίητη καμπάνια προβολής ενός μικρού νησιού, στις επιδόσεις μιας αγροτουριστικής μονάδας ενός χωριού σκαρφαλωμένου στα βουνά. Λεπτομέρειες θα πείτε – άντε και υποσημειώσεις στο κάτω μέρος ενός αφηγήματος για τον μετά Covid-19 τουρισμό…
Και όμως δεν είναι έτσι τα πράγματα. Κάθε άλλο. Τώρα είναι η ώρα για να «ανθίσουν», να πάρουν σάρκα και οστά όλες εκείνες οι έστω μικρές – τοπικής κλίμακας και εμβέλειας – πρωτοβουλίες που θα συνθέσουν τη μεγάλη εικόνα ενός διαφοροποιημένου ως προς τη μορφή και ποιοτικά διαφορετικού τουριστικού προϊόντος που θα συναντηθεί με εκείνες τις κατηγορίες των επισκεπτών – Ελλήνων και ξένων – που επιδιώκουν να βιώσουν την εμπειρία της αυθεντικής φιλοξενίας παρά τον «συνωστισμό» της άμμου, του πολύβουου σοκακιού και του ηλιοβασιλέματος…
Η νέα γενιά των περιηγητών που γεννά και ενισχύει ο αντίκτυπος της πανδημίας δεν είναι όπως υποστηρίζουν πολιτικοί και επιχειρηματίες δεν είναι μια «δυναμική μειοψηφία» που δεν μπορεί να συντηρήσει μια ολόκληρη μαζική βιομηχανία όπως ο τουρισμός στη χώρα μας. Για να είμαστε απολύτως ειλικρινείς από την εποχή που ο Διονύσης Σαββόπουλος αναφερόμενος στις «μειοψηφίες» έκανε λόγο για «τάγματα ξυπόλητα» έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι…
Η επιστροφή της φιλοξενίας κι ένα νέο τουριστικό μοντέλο
Η νέα γενιά των περιηγητών δεν επιζητεί τις εφήμερες απολαύσεις που συνοδεύονται με ένα σουβλάκι στα όρθια, ένα φθηνό δωμάτιο και άντε και ένα κοκτέιλ για το Instagram. Αλλωστε, εκεί βρίσκεται και η διαφορά. Από το μαζικό και απρόσωπο στο ιδιαίτερα προσωπικό και αυστηρά ιδιωτικό. Και αυτό, πιστέψτε με, δεν έχει να κάνει με τα υγειονομικά πρωτόκολλα αλλά μια διαφοροποιημένη φιλοσοφία για τις μετακινήσεις, τις διακοπές, το φαγητό, τη διασκέδαση και τη ψυχαγωγία.
Eνα πεσκέσι από την Κρήτη
Δεν έχει περάσει και πολύ καιρός που διάβασα μια ανάρτηση στο Facebook του Παναγιώτη Μαγγανά, ενός από τα πιο διακεκριμένα πρόσωπα της σύγχρονης κρητικής φιλοξενίας που αναζητά το πρωτότυπο και το αυθεντικό μέσα από τα μονοπάτια της παράδοσης. Ο Παναγιώτης δεν έχει μόνο το δημοφιλές εστιατόριο Peskesi στο Ηράκλειο της Κρήτης αλλά διαθέτει και ένα επισκέψιμο οργανικό αγρόκτημα 40 χιλιόμετρα περίπου από το Ηράκλειο και ετοιμάζει ένα boutique hotel στο κέντρο του Ηρακλείου στο χώρο που στέγαζε ένα παλιό μοναστήρι Δομινικανών μοναχών.
Αλλά, ας πάμε να διαβάσουμε μαζί την ανάρτηση του Παναγιώτη. «Η αειφόρος ανάπτυξη για εμάς είναι κάτι παραπάνω από δύο λέξεις.
Είναι η φιλοσοφία μας, ο τρόπος που επιλέγουμε να φιλοξενούμαστε πάνω στον πλανήτη που ονομάζεται Γη.
Η ιδέα δεν είναι τόσο καινούρια, στο #Peskesi εδώ και πολλά χρόνια, ίσως από την αρχή του, έχουμε υιοθετήσει πρακτικές & νοοτροπίες τις οποίες μπορούμε και σας παρουσιάζουμε σήμερα με περισσή περηφάνια!
Στο #Peskesi μας:
– Κατασκευαστικά υλικά φιλικά προς το περιβάλλον για την συντήρηση του κτηρίου μας (Φωτισμός Led, οικολογικά χρώματα, κλπ)
– Ανακύκλωση. Οτιδήποτε ακουμπάμε πάνω στο τραπέζι σας, μπορεί να ανακυκλωθεί.
– Τα περισσεύματα που μένουν από τα γεύματα σας, δεν καταλήγουν στα στερεά απόβλητα, αλλά με αυτά ταΐζονται τα ζωάκια που φιλοξενούμε στο κτήμα μας.
– Τα προϊόντα μας είναι κατά μέσο όρο 40 χιλιόμετρα μακριά. Μειώνοντας έτσι τις σκληρές χημικές ουσίες που εκπέμπονται από την μεταφορά.
Στο κτήμα μας Peskesi Organic Farm:
– Η λειτουργία του βασίζεται 100% στην ηλιακή ενέργεια.
– Τα προϊόντα που σας προσφέρουμε τα παράγουμε οι ίδιοι στο κτήμα μας, εξασφαλίζοντας έτσι την υψηλότερη ποιότητα του φρέσκου φαγητού, αποφεύγοντας τα απόβλητα, μιας και ελέγχουμε ακριβώς τις ποσότητες που χρειαζόμαστε να καλλιεργήσουμε, καθώς και την ποσότητα του νερού που θα χρησιμοποιήσουμε.
– Καλλιεργούμε ντόπιες ποικιλίες.
– Ολα μας τα προϊόντα καλλιεργούνται οργανικά.
– Σας προσφέρουμε πάντα εποχικά προϊόντα μειώνοντας τις καλλιέργειες εκτός εποχής, που ενδέχεται να απαιτούν επιβλαβείς χημικές ουσίες για την ανάπτυξη τους.
Καλύπτουμε τις ανάγκες του παρόντος, χωρίς να θέτουμε σε κίνδυνο την δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους!».
Οι καρολάδες και η λίστα ελαιολάδου
Σε μια «βόλτα» στο Διαδίκτυο βρήκα ένα παλιό κείμενο για τις προσπάθειες του δημιουργού του Peskesi. «Θα πιστεύατε ποτέ ότι μια ξανθιά μπίρα – μια αφιλτράριστη lager με φρουτώδη αρώματα, γεμάτο σώμα και ήπια πικρή επίγευση – ότι θα μπορούσε να συνοδεύσει μια παραδοσιακά ομελέτα με καρολάδες; Και όμως, η απάντηση είναι «Ναι».
Γνωρίζετε τι είναι οι καρολάδες; Οσοι είναι από την Κρήτη ή έχουν ταξιδέψει στο νησί μάλλον θα έχουν γευτεί και τις συνταγές τους – όπως το παραδοσιακό σφουγγάτο. Μια εύκολη και χορταστική ομελέτα ακόμη και για πρωινό.
Αλλά, για να είμαι ειλικρινής, δεν γνώριζα τους καρολάδες. Τους έμαθα από τον Παναγιώτη Μαγγανά, τον δημιουργό του Peskesi – που αποτελεί ένα ολοκληρωμένο project στο χώρο της κρητικής γαστρονομίας.
Κάπου είδα στις φωτογραφίες που ανεβάζουν στα social media μια μπίρα και από την μπίρα και τα συνοδευτικά της φτάσαμε στην ομελέτα με τους καρολάδες.
Ο λόγος στον Παναγιώτη: «Ο Φουρόγατος ο ξανθός είναι μια αφιλτράριστη lager με φρουτώδη αρώματα, γεμάτο σώμα και ήπια πικρή επίγευση. Ταιριάζει τέλεια με το συμπεθεριό (διαφορά λαχανικά, μελιτζάνες, κολοκυθάκια, βλίτα, φασολάκια, μπάμιες, ντομάτα, μαγειρεμένα όλα μαζί), ομελέτα με καρολάδες (είναι ο βλαστός του ανθού του κρεμμυδιού) κρεατικά σχάρας, χοντρό με χοχλιούς, τσιγαριαστό σταμναγκάθι».
Με άλλα λόγια, η μπίρα Φουρόγατος προστέθηκε στο γευστικό οπλοστάσιο του Peskesi και η συνέχεια θα έχει ενδιαφέρον. Οπως και οι πρωτοβουλίες του αεικίνητου Παναγιώτη Μαγγανά σε νέα πεδία. Η νέα πρωτοβουλία του αφορά το ελαιόλαδο».
Κάπου εκεί το κείμενο κόβεται και αποζητά τη συνέχειά του. Ο επίμονος Παναγιώτης έφτιαξε την πρώτη λίστα ελαιολάδου – όλα από την Κρήτη – που κυκλοφόρησε σε ελληνικό εστιατόριο. Ναι, σωστά διαβάσατε: Λίστα Ελαιολάδου που οι επισκέπτες μπορούν να αγοράσουν όπως κάνουν και με ένα μπουκάλι κρασί. Το λάδι που θα επιλέξουν μπορούν να το βάλουν στη σαλάτα τους, να φτιάξουν την ομελέτα με τους καρολάδες, να το βάλουν στο ψωμί και τα παξιμάδια και εν τέλει, να το πάρουν μαζί τους φεύγοντας από το εστιατόριο.
Eνα επισκέψιμο αγρόκτημα
Μια ολοκληρωμένη εμπειρία που αποζητούν έλληνες και ξένοι επισκέπτες. Το Peskesi δεν είναι μόνο το «κρητικό σπίτι» με την μορφή εστιατορίου που λειτουργεί στο Ηράκλειο της Κρήτης αλλά και το Κτήμα που διατηρούν οι δημιουργοί και από όπου έρχεται το μεγαλύτερο μέρος της πρώτης ύλης για το εστιατόριο. Στο site τους https://peskesicrete.gr διαβάζω τα εξής: «Το κτήμα μας εκτείνεται σε μια ιδιόκτητη έκταση 60 στρεμμάτων, στην περιοχή Χαρασό του Δήμου Χερσονήσου. Το 2003, παράλληλα με την έναρξη της έρευνας μας πάνω στην κρητική διατροφή, αποκτήσαμε και το κτήμα μας, με σκοπό την καλλιέργεια ντόπιων ποικιλιών, λαχανικών και κηπευτικών. Βασική αρχή στις καλλιέργειες μας, ήταν η χρήση παραδοσιακών πρακτικών και η αποφυγή χρήσης χημικών λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών, με σκοπό να παράγονται υγιεινά και ασφαλή τρόφιμα, με πραγματική διατροφική αξία, όπου δεν θα επιβαρύνουν το περιβάλλον.
Η ίδια φιλοσοφία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, καλλιεργώντας συστηματικά το κτήμα μας, επεκτείνοντας το, παράλληλα, σε περισσότερες ποικιλίες και εστιάζοντας στην παραγωγή ξεχασμένων προϊόντων της κρητικής διατροφής, όπως οι ψαρές, τα μαναρώλια κ.ά. Η καλλιέργεια αυτών των ξεχασμένων και μοναδικών προϊόντων της κρητικής γης, βασίζεται στην συνολική προσπάθεια μας για να συμβάλλουμε στην αναβίωση, την συντήρηση και την προώθηση του υλικού πλούτου της κρητικής διατροφής, ο οποίος δείχνει σταδιακά να χάνεται στον χρόνο.
Στον κήπο μας καλλιεργούνται παραπάνω από 25 είδη φρούτων και λαχανικών, όπως ντομάτες, αγγούρια, πεπόνια κ.ά. Οι σπόροι, που χρησιμοποιούνται, ανήκουν σε παραδοσιακές και μοναδικές ποικιλίες της Κρήτης. Για την επίτευξη ποιοτικότερου και πιο υγιεινού αποτελέσματος, η συλλογή και η διαλογή όλων των υλικών γίνεται με το χέρι.
Στο κτήμα μας, επίσης, συντηρούμε ένα μικρό ιδιόκτητο ζωολογικό κήπο. Τα ζώα και τα πουλερικά είναι ελευθέρας βοσκής και τρέφονται αποκλειστικά με βιολογική τροφή.
Ο ξεχωριστός αυτός τρόπος καλλιέργειας και εκτροφής, που στηρίζεται σε πολυετή γνώση της παραδοσιακής γεωργίας, μας δίνει τη δυνατότητα να παράγουμε υγιεινά εποχιακά προϊόντα και να τροφοδοτούμε το εστιατόριο μας καθημερινά, με τα πιο ποιοτικά και αγνά υλικά».
Η Σέριφος «μεταξύ μας»
Ας δεχθούμε – και δικαίως – ότι το project Peskesi αποτελεί ένα πρώτο, θετικό παράδειγμα ενός διαφοροποιημένου τουριστικού προϊόντος που έχει στον πυρήνα του μια αυθεντική τοπική κουζίνα και διατροφή. Ένα δεύτερο θετικό παράδειγμα είναι η καμπάνια ενός μικρού νησιού: «Σέριφος «θα μείνει μεταξύ μας»». Ο Γιώργος Ρώτας και η σύζυγος του, Λίλη Καρύδη είναι οι δημιουργοί ενός ξεχωριστού – από τη γεύση έως και τη συσκευασία – μελιού με τόπο προέλευσης, τη Σέριφο. Τα προϊόντα τους φέρουν την εμπορική ονομασία THE FAMiLY BEEZ, ενώ το ζευγάρι στη ζωή και τις επιχειρήσεις λειτουργεί και ένα κατάστημα με την ονομασία Charisma Serifos όπου ο επισκέπτης μεταξύ άλλων μπορεί να βρει και τα προϊόντα τους.
Ο Γιώργος μού έστειλε ένα μήνυμα στο messenger για να με ενημερώσει για την καμπάνια. Στο συνοδευτικό σημείωμα διαβάσω μεταξύ άλλων: «Ο Δήμος Σερίφου με τους Συλλόγους Επαγγελματιών και Ενοικιαζομένων διαμερισμάτων και δωματίων ξεκίνησαν μια εκστρατεία για την προώθηση του νησιού.
Η καμπάνια προβάλλει τις ιδιαιτερότητες της Σερίφου:
72 μη οργανωμένες παραλίες
Μικρά καταλύματα χωρίς κοινόχρηστους χώρους
Χώροι διασκέδασης και εστίασης μικροί, φιλικοί, χωρίς τεράστιες κατασκευές
Σοκάκια και μονοπάτια, μικρά γραφικά, όπως ήταν πάντα.
Ολα αυτά συνθέτουν τον ιδανικό προορισμό διακοπών για οποιονδήποτε θέλει να νιώσει ασφάλεια, ξενοιασιά και ελευθερία.
Η Σέριφος ήταν έτσι και πριν την υγειονομική κρίση, είναι έτσι και θα είναι έτσι, μιας και όλοι οι παράγοντες του νησιού κάνουν την επιλογή να την κρατήσουν όπως ήταν και με την ετοιμότητά τους να την κάνουν ακόμα πιο ασφαλή στις σημερινές απαιτητικές συνθήκες.
Ο ιδανικός προορισμός για το καλοκαίρι άνοιξε τις πόρτες του και περιμένει όποιον θέλει να βιώσει αυτή την εμπειρία κάτω από έναν όρο: «να μείνει μεταξύ μας»». Οποιοι θα ήθελαν να μάθουν περισσότερα και να γνωρίσουν το μικρό κυκλαδίτικο νησί μέσα από αυτή την χειροποίητη προσπάθεια που διαθέτει και γούστο και καλαισθησία ας επισκεφθούν την διεύθυνση: https://2020.serifos.gr.
Η συλλογική προσπάθεια της Αρκαδιανής
«Να μείνει μεταξύ μας» – εν ολίγοις, μια προσωπική υπόθεση που δίνει έμφαση στην εμπειρία σε ένα πλαίσιο ασφαλούς φιλοξενίας. Τέτοιου είδους καμπάνιες – ειδικά μέσα από τοπικές πρωτοβουλίες – είναι πέραν πάσης αμφιβολίας και αμφισβήτησης αναγκαίες και απαραίτητες για την ορατότητα ενός μικρού νησιού και πάνω από όλα, χρήσιμες για την αγορά και την οικονομία.
Το ίδιο συμβαίνει και με τις επιδόσεις μιας συλλογικής προσπάθειας σε ένα ορεινό χωριό της Γορτυνίας στην Αρκαδία. Ο Μάκης Παπούλιας – ένα από τα προβεβλημένα πρόσωπα του φοιτητικού κινήματος της δεκαετίας του ’60, στενός φίλος και σύντροφος του Σωτήρη Πέτρουλα – μου θύμισε πρόσφατα σε μια τηλεφωνική επικοινωνία μας τη δουλειά που γίνεται στο χωριό του, το Ψάρι, και ιδιαίτερα το Μουσείο του Δημοτικού Σχολείου. Σε ένα κείμενο που φιλοξενείται στο site και φέρει την υπογραφή του διαβάζω: «Μια βιοτεχνία που παράγει εξαιρετικά παραδοσιακά προϊόντα, ένα εστιατόριο που σερβίρει απλή μαγειρική για κάθε εποχή με αγνά υλικά από τον ιδιωτικό λαχανόκηπο, οι ξυλόφουρνοι, το Μουσείο Μαγειρικής με συλλογές παλιών βιβλίων-συνταγών και εργαλείων κουζίνας, το Παλαιοβιβλιοπωλείο, το Θεατράκι μας καθώς επίσης και το Μουσείο του Δημοτικού Σχολείου, συνθέτουν τον Πολυχώρο της Αρκαδιανής, της Πρωτοπόρας Αγροτουριστικής Μονάδας, η οποία εδρεύει στο χωριό Ψάρι Γορτυνίας- Μεγαλόπολης.
Oι άνθρωποι που οραματιστήκαμε τη δημιουργία της Αρκαδιανής, θελήσαμε να αναβιώσουμε τις αξίες του Αρκαδικού τρόπου ζωής με τοπικά προϊόντα και τοπικές παραδοσιακές συνταγές, ενταγμένα όλα σε ένα όραμα συνύπαρξης παράδοσης, πολιτισμού και παραδοσιακής διατροφής με σεβασμό στο περιβάλλον και οικολογική συνείδηση.
Δοκιμάστε και κατακτήστε την εμπειρία της γεύσης από τα αγνά παραδοσιακά και χειροποίητα προϊόντα μας, ζυμαρικά, γλυκά του κουταλιού, γλυκά του φούρνου, παστέλια, μέλια, μαρμελάδες, λικέρ, σύκα, ελιές, ξηρούς καρπούς, βότανα που μπορείτε να προμηθευτείτε από το παραδοσιακό Μαγαζάκι μας που βρίσκεται εντός της Αρκαδιανής αλλά και σε επιλεγμένα σημεία στην Ελλάδα».
Ο Παναγιώτης Μαγγανάς, οι επαγγελματίες της Σερίφου (ανάμεσα τους, ο Γιώργος Ρώτας και η Λίλη Καρύδη), ο Μάκης Παπούλιας και τόσοι άλλοι σε χωριά και πολιτείες, σε μικρά νησιά αλλά και σε γειτονιές των μεγάλων πόλεων είναι τα πρόσωπα που συνθέτουν με την δημιουργική τους διάθεση το πάζλ της ελληνικής φιλοξενίας σε όλες τις δυνατές εκφράσεις της στο νέο σκηνικό μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
