Θέρμανση: Ποιες είναι οι πιο οικονομικές και οι πιο ακριβές μορφές θέρμανσης – Τι δείχνει μελέτη του ΕΜΠ

Οι πιο δαπανηρές τεχνολογολίες θέρμανσης παραμένουν και φέτος τα ανοικτά τζάκια και τα συστήματα με ηλεκτρικές αντιστάσεις (όπως π.χ. οι ηλεκτρικοί λέβητες, οι θερμοπομποί, και τα αερόθερμα), καθώς, παρά τις διακυμάνσεις στις αυξήσεις των ενεργειακών προϊόντων που έχει προκαλέσει η κρίση, δεν υπάρχουν ανακατατάξεις στις τεχνολογίες θέρμανσης ως προς τις ακριβότερες και τις φθηνότερες.

Αυτό προκύπτει μεταξύ άλλων από τη 2η για το 2022-2023 μελέτη που διεξήγαγε το Εργαστήριο Ατμοκινητήρων και Λεβήτων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων του ΕΚΕΤΑ με αντικείμενο τη σύγκριση κόστους θέρμανσης από διάφορες τεχνολογίες.

Όπως συμπεραίνουν οι συντάκτες της μελέτης, το κόστος θέρμανσης με πετρέλαιο είναι φέτος τουλάχιστον 30% φθηνότερο από την κατανάλωση φυσικού αερίου, ενώ, λόγω της χαμηλής απόδοσης που έχει ένα τζάκι ανοικτού θαλάμου, κάθε θερμική κιλοβατώρα κοστίζει φέτος 35,3 λεπτά του ευρώ.

Σημαντικά χαμηλότερη είναι η θέρμανση με τζάκι κλειστού τύπου, καθώς κάθε θερμική κιλοβατώρα κοστίζει 17,7 λεπτά του ευρώ. Το ίδιο ισχύει και με τη χρήση λέβητα βιομάζας (πέλετ), με το κόστος να διαμορφώνεται στα 17,9 λεπτά του ευρώ.

Πετρέλαιο – Φυσικό αέριο
Από τη σύγκριση πετρελαίου θέρμανσης – φυσικού αερίου προκύπτει ότι και φέτος η χρήση πετρελαίου είναι οικονομικότερη. Έτσι, χωρίς να ληφθεί υπόψη το επίδομα θέρμανσης, η χρήση κεντρικής θέρμανσης με αέριο, μέσω ενός λέβητα συμπύκνωσης, κοστίζει φέτος σε ένα νοικοκυριό στην Αττική 19 λεπτά του ευρώ ανά θερμική κιλοβατώρα. Ελαφρώς μικρότερο είναι το κόστος στην περίπτωση αυτόνομης θέρμανσης, στα 18 λεπτά ανά KWh.

Οι τιμές του αερίου έχουν υπολογιστεί για το τρίμηνο Οκτώβριος-Δεκέμβριος, με την αφαίρεση της οριζόντιας επιδότησης από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας. Τα παραπάνω κόστη είναι συγκρίσιμα με το πετρέλαιο θέρμανσης, μόνο στην περίπτωση ενός παλιού λέβητα πετρελαίου, ο οποίος έχει μειωμένη απόδοση. Τότε, η θέρμανση με το υγρό καύσιμο ανέρχεται σε 16,6 λεπτά ανά KWh. Αντίθετα, η «ψαλίδα» αυξάνεται όταν χρησιμοποιείται ένας συνήθης λέβητας πετρελαίου, καθώς το κόστος ανά KWh είναι 13,5 λεπτά.

Τσουχτερό το κόστος θέρμανσης με ηλεκτρική ενέργεια
Σε εξίσου υψηλά επίπεδα είναι και το κόστος θέρμανσης με ηλεκτρικές αντιστάσεις, αν με αυτό τον τρόπο ένας καταναλωτής επιλέξει να καλύψει όλες τις ανάγκες του για θέρμανση (4.500 θερμικές κιλοβατώρες) τη χειμερινή περίοδο. Τότε για κάθε θερμική κιλοβατώρα, πληρώνει 32,6 λεπτά του ευρώ.

Το κόστος για ένα μέσο νοικοκυριό στην Ελλάδα που θα επιλέξει θέρμανση με χρήση ηλεκτρικής ενέργειας (αντλία θερμότητας ή συστήματα με ηλεκτρικές αντιστάσεις – π.χ. ηλεκτρικός λέβητας), θα κυμανθεί στα ίδια υψηλά επίπεδα με πέρυσι, παρόλο που η ρήτρα αναπροσαρμογής έχει ανασταλεί και δεν εφαρμόζεται στα πρόσφατα, μηνιαία πλέον, τιμολόγια της ΔΕΗ και των λοιπών παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας.

Αυτό μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι οι αναλογικές χρεώσεις προμήθειας, σε απόλυτα νούμερα, παρουσιάζονται αυξημένες, συγκριτικά με αυτές που ίσχυαν στα προηγούμενα τιμολόγια, ακόμα και μετά την αφαίρεση της κλιμακωτής επιδότησης ΤΕΜ που χορηγείται από το κράτος. Επιπλέον, έχουν αυξηθεί και οι αντίστοιχες πάγιες χρεώσεις προμήθειας ενώ από τις 31/07/2022 έχει πάψει να ισχύει και η επιπλέον Έκπτωση 30% που παρείχε η ΔΕΗ επί των αναλογικών χρεώσεων προμήθειας για τις καταναλώσεις από 05/08/2021 και μετά.

Συνυπολογίζοντας το επίδομα θέρμανσης
Για ένα νοικοκυριό με δύο παιδιά που δικαιούται επίδομα θέρμανσης, η θέρμανση με αέριο του κοστίζει 13,3 λεπτά ανά κιλοβατώρα τη φετινή χειμερινή περίοδο, αν βρίσκεται στη ζώνη Β (κλίμα Αθήνας), και 9,2 λεπτά αν βρίσκεται στη ζώνη Γ (κλίμα Θεσσαλονίκης).

Στην περίπτωση που το ίδιο νοικοκυριό χρησιμοποιεί πετρέλαιο, τότε χάρη στην επιδότηση για κάθε θερμική KWh πληρώνει φέτος 8,8 λεπτά αν βρίσκεται στη Ζώνη Β. Μικρότερο είναι το κόστος, στα 5,8 λεπτά, αν βρίσκεται στη Ζώνη Γ.

Μάλιστα, με βάση το πού κυμαίνονται οι τιμές πώλησης των διαφόρων καυσίμων θέρμανσης κατά τη χειμερινή σεζόν 2022-2023, οι συντάκτες της μελέτης διαπιστώνουν πως τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο εμπεριέχει πάρα πολύ μεγάλο ρίσκο η αντικατάσταση ενός συμβατικού λέβητα πετρελαίου με νέα συστήματα θέρμανσης, συστήνοντας στους καταναλωτές να αξιολογήσουν με μεγάλη προσοχή μια τέτοια απόφαση. Μοναδική ίσως εξαίρεση αποτελούν τα συστήματα αντλιών θερμότητας μεσαίων θερμοκρασιών, ιδίως όταν επρόκειτο για την κάλυψη υψηλών αναγκών θέρμανσης σε ετήσια βάση.

Αντλίες θερμότητας
Η παραπάνω εξαίρεση οφείλεται στο γεγονός ότι οι αντλίες θερμότητες παραμένουν τη μόνη τεχνολογία που ανταγωνίζεται και φέτος σε κόστος το πετρέλαιο – και μάλιστα, παρά τις αυξημένες λιανικές τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος. Ο λόγος είναι πως πρόκειται για την τεχνολογία με τη μεγαλύτερη απόδοση, η οποία ξεπερνά κατά πολύ το 100%. Το ίδιο ισχύει και με τα κλιματιστικά, τα οποία και πάλι έχουν απόδοση πάνω από 300%. Έτσι, στην περίπτωση χρήσης αντλίας θερμότητας υψηλών θερμοκρασιών (θερμοκρασίας νερού πάνω από 70 βαθμούς Κελσίου), το κόστος ανά θερμική κιλοβατώρα ανέρχεται σε 10 λεπτά για τη Ζώνη Γ και σε 9 λεπτά του ευρώ για τη Ζώνη Γ.

Μικρότερα είναι τα κόστη στην περίπτωση των αντλιών μεσαίων θερμοκρασιών, στις οποίες δηλαδή το θερμικό ρευστό (νερό) δεν θερμαίνεται πάνω από τους 60 βαθμούς Κελσίου. Τότε, κάθε κιλοβατώρα στοιχίζει 7 λεπτά για τη Ζώνη Γ και 6,2 λεπτά για τη Ζώνη Β.

Εκτιμήσεις για την υπόλοιπη σεζόν
Όσον αφορά το ύψος που θα κυμανθεί η τιμή πώλησης του πετρελαίου θέρμανσης για το υπόλοιπο της χειμερινής σεζόν 2022-2023, κομβικό ρόλο θα παίξει η συνέχιση ή μη της οριζόντιας κρατικής επιδότησης των 25 λεπτών (συμπερ. ΦΠΑ) που σύμφωνα με τα τωρινά δεδομένα θα παρέχεται μέχρι το τέλος του 2022.

Παράλληλα, η έκπτωση που παρέχει η HELLENiQ ENERGY από την αρχή της χειμερινής σεζόν, έχει συμβάλλει και αυτή με τη σειρά της στη διατήρηση της μέχρι τώρα χαμηλής τιμής του πετρελαίου θέρμανσης.

Ωστόσο, μετά την ανακοίνωση της τρίτης διαδοχικής παράτασης της συγκεκριμένης επιδότησης, μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου, αυτή εμφανίζεται μειωμένη στο μισό μιας και από 7,50 λεπτά (συμπερ. ΦΠΑ) που ήταν μέχρι πρότινος πλέον ανέρχεται στα 3,75 λεπτά (συμπερ. ΦΠΑ) αρχής γενομένης από 1η Δεκεμβρίου. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι δίχως τις δύο παραπάνω επιδοτήσεις, είναι πιθανόν να προέκυπτε μια τιμή για το πετρέλαιο θέρμανσης μεταξύ 1,40 και 1,50 €/lt.

Το κόστος θέρμανσης με φυσικό αέριο εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την εξέλιξη του μηνιαίου TTF (Title Transfer Facility ή Ταμείο Μεταφοράς Τίτλων). Άλλωστε βάσει αυτού διαμορφώνεται και η οριζόντια επιδότηση που παρέχει η ΔΕΠΑ Εμπορίας στους οικιακούς καταναλωτές.

Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται ότι το κόστος θέρμανσης μέσω συστημάτων φυσικού αερίου (λέβητας συμπύκνωσης Φ.Α.) θα είναι ακριβότερο του αντίστοιχου των συστημάτων πετρελαίου (συνήθης λέβητας πετρελαίου) ακόμα και αν η τιμή του τελευταίου πάρει μια αύξηση της τάξης των 20-30 λεπτών κατά τη διάρκεια της τρέχουσας χειμερινής σεζόν. Σε ένα τέτοιο σενάριο, το φυσικό αέριο θα μπορούσε να ήταν ανταγωνιστικό μόνο αν συγκρινόταν με έναν παλαιό λέβητα πετρελαίου.

Τέλος, οι υψηλές αρχικές τιμές διάθεσης του πετρελαίου θέρμανσης (~1,40 €/lt) σε συνδυασμό με την σημαντική αύξηση στις τιμές του φυσικού αερίου, φαίνεται ότι είχαν έμμεσο αντίκτυπο και στα συμβατικά στερεά καύσιμα, όπως είναι τα καυσόξυλα και τα πέλλετ ξύλου, οι τιμές πώλησης των οποίων παρουσιάζουν σήμερα ραγδαία άνοδο της τάξης του 45% και 85% (συγκριτικά με τη σεζόν 2021-2022), αντίστοιχα.