Τα αρπακτικά πουλιά της Κρήτης: ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Σχολικού Μουσείου

Ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα υλοποιεί από την περασμένη Παρασκευή 10 Ιουνίου το Σχολικό Μουσείο του Δήμου Ρεθύμνης. Έχει τον τίτλο «Τα αρπακτικά πουλιά της Κρήτης: τα κάνουμε καλά, για να φτεροκοπάνε», το οποίο σχεδιάστηκε και εμψυχώνεται από τον επιμελητή του Μουσείου Χάρη Στρατιδάκη.

Όπως είναι γνωστό, η Κρήτη θεωρείται σήμερα ο «παράδεισος» των αρπακτικών πουλιών, αφού σ’ αυτήν φωλιάζουν 12 είδη και είναι διερχόμενα άλλα 22. Τα αρπακτικά που εμπιστεύονται τον τόπο μας για να αναπαραχθούν και να μεγαλώσουν τα μικρά τους είναι ο γύπας (όρνιο), ο γυπαετός (κοκαλάς), ο χρυσαετός (βιτσίλα), ο σπιζαετός (φιλάδελφος), η ποντικοβαρβακίνα (λαγουδογέρακο), το διπλοσάινο (περδικογέρακο), ο πετρίτης (φάλκονας), ο μαυροπετρίτης (θαλασσογέρακο), το βραχοκιρκίνεζο, η κουκουβάγια, ο νανόμπουφος (ανθρωποπούλι) και η πεπλόγλαυκα (χαροπούλι).

Στο πρόγραμμα, το οποίο είναι ευέλικτα σχεδιασμένο για παιδιά διαφορετικών ηλικιών και για ενήλικες, οι συμμετέχοντες αποκτούν βασικές γνώσεις για τα αρπακτικά πουλιά: για τα χαρακτηριστικά τους, για τη θέση τους στην τροφική αλυσίδα, για τις συνήθειές τους, για την ανάγκη προστασίας και τη λαογραφία τους. Κι ακόμα μαθαίνουν για τις προσπάθειες θεραπείας τους από συνανθρώπους μας, όταν φτάνουν στα χέρια τους τραυματισμένα, δηλητηριασμένα ή εξαντλημένα από καταστροφή των βιοτόπων ή από τις δυσκολίες της μετανάστευσής τους.

Ένας απ’ αυτούς, ο πιο παλιός, είναι ο οικολόγος Γιώργος Κτιστάκης, ο οποίος έχει διασώσει μέχρι σήμερα δεκάδες αρπακτικών, αλλά και άλλα πουλιά, πιο μικρά, όπως και πολλά άλλα ζώα, κυρίως θηλαστικά και ερπετά, που έχουν ανάγκη περίθαλψης. Την εθελοντική του δράση συνδράμουν σταθερά, όταν η θεραπεία των τραυματισμένων ζώων απαιτεί εξειδικευμένη φροντίδα, η Διεύθυνση Δασών Ρεθύμνου με το προσωπικό και τα οχήματά της, καθώς και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης στο Ηράκλειο,

Έχει αξία να ν’ αναφερθεί ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας του προγράμματος σε επίπεδο καλλιέργειας του ενδιαφέροντος και της ευαισθησίας των παιδιών σε θέματα προστασίας του οικοσυστήματος του τόπου μας. Ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση του Ειδικού Σχολείου Ρεθύμνου, όπου στη διάρκεια επίσκεψης των μαθητών του στο Σχολικό Μουσείο, τα παιδιά παρακολούθησαν το συγκεκριμένο πρόγραμμα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Τους μαθητές συνόδευαν ο δάσκαλός τους κ. Βασίλης Μπουραλέξη με συναδέλφους του εκπαιδευτικούς, καθώς και Εθελοντές Σαμαρείτες του Ερυθρού Σταυρού, οι οποίοι τα βοήθησαν στις μετακινήσεις τους.

Στην υποστήριξη του προγράμματος συμμετείχαν επίσης η Αναστασία Ματζουράνη και ο Μανόλης Κοτζαμπασάκης.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το οποίο εφαρμόστηκε πιλοτικά στο Ειδικό Σχολείο, εγκαινιάστηκε στο Στέκι του Πολιτιστικού Συλλόγου Αμνάτου, με προβολή διαφανειών, θεατρική υπόδυση και συζήτηση. Ακολούθησε μετάβαση με το λεωφορείο του Δήμου Ρεθύμνης στο δυτικό πρανές του Αρκαδιώτικου φαραγγιού και στη συνέχεια μικρή οδοιπορία. Στο πρανές μεταφέρθηκε επίσης ένας αποθεραπευμένος γύπας (Gyps fylvus), ο οποίος είχε περισυλλεχθεί το περασμένο καλοκαίρι από τη νότια Κρήτη. Οι δύσκολες καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν (δυνατή νοτιά) και η μακρά περίοδος θεραπείας του, τον έκαναν επιφυλακτικό στο να εγκαταλείψει το έδαφος, πράγμα που έκανε το ίδιο απόγευμα. Αργότερα εθεάθη να γυρνοπετά, χωρίς να αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα.

Με την ευκαιρία, το Σχολικό Μουσείο ευχαριστεί όλους όσοι συνέβαλλαν στην επιτυχή υλοποίηση του νέου προγράμματος, το οποίο ουσιαστικά αποτελεί συνέχεια ανάλογων προγραμμάτων, όπως για παράδειγμα εκείνου με τον τίτλο «Εργασίες στο Σχολικό Ζωοκήπιο». Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα εντάχθηκε η απελευθέρωση περδίκων στην φύση, με εμπνευστή τον κ. Γιώργο Σπυρλιδάκη όπως και το σημερινό που εστιάζει στη διάσωση και απελευθέρωση στη φύση αρπακτικών πουλιών της Κρήτης. Είναι βέβαιο ότι τα παιδιά που βίωσαν την εμπειρία συμμετοχής στο πρόγραμμα και απελευθέρωσης του θεραπευμένου γύπα , όπως και όσα θα συμμετάσχουν μελλοντικά στη δράση, θα είναι στο εξής φύλακες άγγελοι των αρπακτικών, εφαρμόζοντας πιστά τους στίχους που τραγούδησαν: «Εμείς δεν βαλσαμώνουμε, εμείς δεν τουφεκάμε, εμείς τα κάνουμε καλά, για να φτεροκοπάνε»!