Συντάξεις / «Μαχαίρι» έως 268 ευρώ σε χήρες και αναπήρους

Mείωση συντάξεων λίγο πριν φύγει ο χρόνος επεφύλαξε για τους πλέον αδύναμους, τους ανάπηρους και τις χήρες/ους προβλέπει πρωτοφανής εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, καταδικάζοντας σε ακόμα μεγαλύτερη φτώχεια εκατοντάδες χιλιάδες χαμηλοσυνταξιούχους.

Με την εγκύκλιο του υφυπουργού Κοινωνικών Υποθέσεων Π.Τσακλόγλου, μειώνεται η Εθνική Σύνταξη και περιορίζεται έως του ποσού των 384 ευρώ, αν ο συνταξιούχος έχει πολλαπλά δικαιώματα, δηλαδή λαμβάνει για παράδειγμα Αναπηρική Σύνταξη και Σύνταξη Χηρείας.

Μέχρι τώρα ο συνταξιούχος με αυτό το διπλό ασφαλιστικό δικαίωμα ελάμβανε το πλήρες ποσό της Εθνικής Σύνταξης από την Αναπηρική Σύνταξη και το 70% (της Εθνικής Σύνταξης) που απορρέει από την Σύνταξη Χηρείας.

Ανώτατο όριο τα 384 ευρώ

Στο εξής με την εγκύκλιο Τσακλόγλου ο συνταξιούχος θα λαμβάνει στο εξής (από 1.1.2022) την Εθνική Σύνταξη που απορρέει από το ένα ασφαλιστικό του δικαίωμα (Αναπηρική Σύνταξη) αλλά θα χάνει το ποσοστό του 70% αν είναι ταυτόχρονα και δικαιούχος χηρείας.

Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι χαμηλοσυνταξιούχοι που λαμβάνουν συντάξεις από πολλαπλά δικαιώματα (χηρείας και αναπηρίας, χηρείας και γήρατος) θα έχουν μείωση στις συνταξιοδοτικές απολαβές τους από λίγα ευρώ έως και 268 ευρώ το μήνα ανάλογα με το ύψος των συντάξεων και την αναλογία του υπολογισμού της (δεύτερης) Εθνικής Σύνταξης.

Ειδικότερα η επίμαχη πρόβλεψη που οδηγεί στη μείωση των συντάξεων, έχει ως εξής:

“…όταν ένας ασφαλισμένος δικαιούται περισσότερες της μιας συντάξεις από οποιαδήποτε αιτία (γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου), του χορηγείται μια μόνο εθνική σύνταξη που δεν μπορεί να υπερβαίνει (μεμονωμένα ή ως άθροισμα εθνικών συντάξεων από διαφορετικές αιτίες) το ανώτατο όριο μιας πλήρους εθνικής σύνταξης (384 ευρώ). Ο κανόνας αυτός ισχύει και εφαρμόζεται, ανεξαρτήτως της προέλευσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος (εξ ιδίου δικαιώματος ή κατά μεταβίβαση) και σε οποιονδήποτε συνδυασμό σώρευσης”.

Η εγκύκλιος

Με εγκύκλιο του Υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνου Τσακλόγλου παρέχονται ουσιώδεις διευκρινίσεις επί υφιστάμενων νομοθετικών ρυθμίσεων του ν.4387/2016 σχετικά με τέσσερα (4) διακριτά και, ταυτόχρονα, συνδεόμενα μεταξύ τους ζητήματα.

Βασικός σκοπός της εγκυκλίου, η οποία δεν έχει αναδρομική ισχύ, είναι η αποσαφήνιση των κειμένων διατάξεων, για να δοθούν διευκρινήσεις σε ερωτήματα του e-ΕΦΚΑ και ολοκληρωμένες οδηγίες για την αποτελεσματική ανάπτυξη των πληροφοριακών συστημάτων και λογισμικών του Φορέα, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η άρτια εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων και η εύρυθμη λειτουργία του κοινωνικοασφαλιστικού μας συστήματος.

Πιο συγκεκριμένα, η εγκύκλιος θίγει τα ακόλουθα ζητήματα:

1. Τον τρόπο χειρισμού της εθνικής σύνταξης όταν συντρέχει σώρευση περισσότερων της μιας εθνικών συντάξεων από ίδιες ή διαφορετικές αιτίες.

Με την εγκύκλιο διευκρινίζεται ότι, βάσει του νόμου, η θέσπιση της εθνικής σύνταξης (επιπλέον της ανταποδοτικής σύνταξης) αποσκοπεί στη διασφάλιση ενός κατώτατου ποσού σύνταξης για κάθε κατηγορία συνταξιούχων του e-ΕΦΚΑ.

Στο πνεύμα αυτό, η εθνική σύνταξη χρηματοδοτείται απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό. Συνεπώς, εκ της ίδιας της φιλοσοφίας και αρχιτεκτονικής της εθνικής σύνταξης και, πάντα, σύμφωνα με το νόμο, δεν επιτρέπεται η σώρευση περισσοτέρων της μιας εθνικών συντάξεων στο ίδιο άτομο.

Σε εφαρμοστικό επίπεδο, όταν ένας ασφαλισμένος δικαιούται περισσότερες της μιας συντάξεις από οποιαδήποτε αιτία (γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου), του χορηγείται μια μόνο εθνική σύνταξη που δεν μπορεί να υπερβαίνει (μεμονωμένα ή ως άθροισμα εθνικών συντάξεων από διαφορετικές αιτίες) το ανώτατο όριο μιας πλήρους εθνικής σύνταξης (384 ευρώ).

Ο κανόνας αυτός ισχύει και εφαρμόζεται, ανεξαρτήτως της προέλευσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος (εξ ιδίου δικαιώματος ή κατά μεταβίβαση) και σε οποιονδήποτε συνδυασμό σώρευσης.

2. Το ανώτατο και το κατώτατο όριο σύνταξης λόγω θανάτου

Το συνολικό ποσό των κατά μεταβίβαση συντάξεων που καταβάλλονται στα δικαιοδόχα πρόσωπα (σύζυγος, τέκνα) λόγω θανάτου του συνταξιούχου δεν μπορεί να υπερβαίνει τη σύνταξη του θανόντος. Αντιστοίχως, το ποσό του συνόλου των κατά μεταβίβαση συντάξεων που καταβάλλονται στα δικαιοδόχα πρόσωπα δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο των 360 ευρώ.

Εξαίρεση αποτελούν τα ορφανά τέκνα και από τους δύο γονείς στα οποία το κατώτατο όριο δεν επιμερίζεται αλλά το καθένα λαμβάνει τουλάχιστον το κατώτατο όριο.

3. Το πλήθος δικαιωμάτων σε ανταποδοτική σύνταξη επί σώρευσης συντάξεων διαφορετικής αιτίας στο πρόσωπο του θανόντος.

Σε περίπτωση θανάτου συνταξιούχου που ελάμβανε δύο ανταποδοτικές συντάξεις, το δικαίωμα των δικαιοδόχων στη σύνταξη του θανόντος είναι ενιαίο και αδιαίρετο, ανεξαρτήτως του πλήθους και του είδους των δικαιωμάτων που μεταβιβάζονται από τον θανόντα.

4. Για τις συντάξεις χηρείας μετά την πρώτη τριετία.

Για τα τρία πρώτα χρόνια μετά το θάνατο του συνταξιούχου, καταβάλλεται στον επιζώντα σύζυγο ολόκληρη η σύνταξη χηρείας, η οποία ισούται με το 70% της σύνταξης του θανόντος. Οι κανόνες σώρευσης της εθνικής σύνταξης, όπως αναλύθηκαν παραπάνω, εφαρμόζονται απαρέγκλιτα.

Με το πέρας της πρώτης τριετίας, πάντα σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου, η σύνταξη προσαρμόζεται και καταβάλλεται το ήμισυ αυτής (δηλαδή, το 35% της σύνταξης του θανόντος), εφόσον ο επιζών εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε άλλη πηγή.

Εάν ο επιζών σύζυγος είναι ανάπηρος σε ποσοστό τουλάχιστον 67%, εξακολουθεί να λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξη χηρείας, χωρίς περικοπή, για όσο διαρκεί η αναπηρία.