Σχέδιο ΕΕ για εξοικονόμηση ενέργειας: Τι ανακοινώνει την Τετάρτη η Κομισιόν

Δραματικές αλλαγές στην καθημερινή ζωή εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων προοιωνίζεται το σχέδιο της ΕΕ για τη δραστική εξοικονόμηση ενέργειας στην Ευρώπη.

Το κόστος των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, που επισύρει τη διακοπή ενεργειακής τροφοδοσίας της γηραιάς ηπείρου, εκτιμάται πως θα δημιουργήσει πρωτόγνωρες καταστάσεις.

Σχέδιο-εφιάλτης

Τη στιγμή που η ευρωπαϊκή όσο και η παγκόσμια οικονομία παλεύουν με τα κύματα της ύφεσης και του πληθωρισμού, την ακρίβεια σε αγαθά, υπηρεσίες, είδη πρώτης ανάγκης, οι Βρυξέλλες ανακοινώνουν την Τετάρτη μία δέσμη προτάσεων για την ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία, η οποία θα συνοδεύεται από μέτρα στήριξης των καταναλωτών.

Πρόκειται για ένα σχέδιο το οποίο καλύπτει, τουλάχιστον θεωρητικά, και την περίπτωση ενός μπλακάουτ στην εισροή ρωσικών υδρογονανθράκων στην ευρωπαϊκή αγορά και βασίζεται στον κανονισμό για την εφοδιαστική ασφάλεια, που έχει τεθεί σε ισχύ από το 2017 – μπορεί δε, υπό προϋποθέσεις, να επεκταθεί και στο πετρέλαιο, παρ’ ότι αφορά ονομαστικά το φυσικό αέριο.

Στόχος, όπως τονίζεται, είναι να διασφαλιστεί η ενεργειακή επάρκεια πρωτίστως για τα νοικοκυριά και τις ζωτικές δημόσιες υπηρεσίες, όπως επίσης και για εκείνους τους κλάδους της παραγωγής που έχουν ζωτική σημασία (όπως συνέβη και με τα πρώτα lockdown του 2020, αφότου ξέσπασε η πανδημία της Covid-19).

Με δελτίο;

Ταυτόχρονα, οι Βρυξέλλες θα επιχειρήσουν να διασφαλίσουν ότι καμία χώρα της ΕΕ δεν θα αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι κάποιας άλλης, επειδή θα έχει πρόσβαση σε μεγαλύτερες ποσότητες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Κάτι που σημαίνει, με τη σειρά του, ότι θα υπάρξει ένας μηχανισμός αναδιανομής ανάμεσα στα κράτη – μέλη, με ευθύνη της Κομισιόν, ο οποίος αρχικά προβλέπεται να λειτουργεί σε εθελοντική βάση και, εφόσον κριθεί αναγκαίο, να είναι υποχρεωτικός και να συνοδεύεται από τις ανάλογες ρήτρες.

Ωστόσο, κάποιοι βασικοί άξονες του σχεδίου, που είχαν δει το φως της δημοσιότητας πριν από μερικές μέρες, και μιλούσαν για δελτίο στο ηλεκτρικό ή για μέρες της εβδομάδας όπου θα απαγορεύεται η κυκλοφορία των αυτοκινήτων, προκάλεσαν τρόμο.

Και όλα αυτά, τη στιγμή που η κλιματική αλλαγή δείχνει να θεριεύει και ακραία κύματα καύσωνα πλήττουν ακόμη και περιοχές όπως η Σιβηρία. Χωρίς άμεση εναλλακτική λύση, που θα μπορούσε να υποκαταστήσει το μέγεθος της ευρωπαϊκής ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία, μία τέτοια πρωτοβουλία φαίνεται πιθανό να επιφέρει ακόμη μεγαλύτερα ρήγματα στην αποφασιστικότητα των ευρωπαϊκών κρατών να τηρήσουν στο έπακρο τις κυρώσεις.

Ρούβλια

Ηδη πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες άνοιξαν λογαριασμούς και πληρώνουν την τράπεζα της Gazprom σε ρούβλια ενώ πληθαίνουν οι φωνές ηγετών που επιδιώκουν προνομιακή μεταχείριση στον ενεργειακό τους εφοδιασμό, εντός της ΕΕ.

Σύμφωνα με προσχέδιο το οποίο έχει στη διάθεσή του το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Κομισιόν αναφέρει ότι η μείωση της ζήτησης στην ενέργεια μέσω αλλαγής στις συνήθειες των πολιτών, αλλά και μέσω μέτρων fast-track για την ενεργειακή αποτελεσματικότητα θα μειώσει τον όγκο της έλλειψης φυσικού αερίου και πετρελαίου σε περίπτωση διακοπής των ροών από τη Ρωσία.

Ως εκ τούτου, αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για τη σταθεροποίηση των αγορών και την αποτροπή περαιτέρω αστάθειας των τιμών επισημαίνεται στο προσχέδιο.

Από τη μία πλευρά, υπάρχει η προσέγγιση για άμεση εξοικονόμηση ενέργειας μέσω της εθελοντικής αλλαγής της συμπεριφοράς και των συνηθειών, ενώ από την άλλη υπάρχει η προσέγγιση για ενίσχυση και επιτάχυνση των δομικών, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων μέτρων για την ενεργειακή αποτελεσματικότητα.

Εθελοντικός χαρακτήρας;

Όσον αφορά στις βραχυπρόθεσμες επιλογές εστιάζουν στη θέρμανση των νοικοκυριών και των υπηρεσιών, στις μεταφορές και τις μετακινήσεις και έχουν εθελοντικό χαρακτήρα. Οι ημέρες χωρίς αυτοκίνητο, η μείωση των ορίων ταχύτητας, αλλά και το να είναι η κλειστή η θέρμανση σε δωμάτια που δεν χρησιμοποιούνται θα μπορούσαν να συμβάλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας.

Έμφαση δίνεται επίσης στην ηλιακή ενέργεια. Όπως αναφέρει προσχέδιο των προτάσεων της Κομισιόν, η ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας στα κτίρια είναι πιο σημαντική από ποτέ. Η ηλιακή ενέργεια μπορεί να προσφέρει σημαντικό μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας και της θερμότητας σε ένα κτίριο, είτε μέσω ηλιακών συλλεκτών θερμότητας, ηλιακών φωτοβολταϊκών (με αντλίες θερμότητας) ή συνδυασμού αυτών των δύο.

Πλήρης διακοπή

Παράλληλα, σύμφωνα με άλλο προσχέδιο γίνεται αναφορά στην προετοιμασία για πλήρη διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου. Πιο συγκεκριμένα, για την αντιμετώπιση ενός σοκ στον εφοδιασμό, υπάρχουν τα εθνικά σχέδια έκτακτης ανάγκης τα οποία έχουν αναπτυχθεί υπό τον κανονισμό για την εφοδιαστική ασφάλεια, εθνικά και περιφερειακά μέτρα, ενισχυμένη περιφερειακή συνεργασία και συμφωνίες αλληλεγγύης.

Τα γραφειοκρατικά σχέδια επί χάρτου, την ώρα που ακόμη και στη Βρετανία ένας στους τέσσερις ανθρώπους τρώει λιγότερο εξαιτίας της εκτόξευσης των τιμών σε κάθε τι που καταναλώνει ο άνθρωπος για να ζει αξιοπρεπώς, μπορεί να αποδειχτούν όπως επισημαίνουν πολλοί, αμφίβολης αποτελεσματικότητας.

Στο αμάξι με aircondition

Και μπορεί ο γερμανός αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ, να νουθετεί τους Γερμανούς με το νέο αξίωμα πως «κάθε κιλοβατώρα μετράει», και η κυβέρνηση Ντράγκι μέσω της «Επιχείρησης Θερμοστάτης», να διατείνεται ότι το καλοκαίρι, «δεν θα μπορεί οι θερμοστάτες να πέφτουν κάτω από τους 27 βαθμούς», όμως ο κόσμος σε περίπτωση ενεργειακού μπλακ αουτ θα χρειαστεί να τηλεργάζεται μάλλον από κάποια παραλία, ή να κοιμάται τα βράδια στο αυτοκίνητο με ανοικτό το κλιματιστικό.

Ούτε λόγος για τρόφιμα στα ψυγεία.