Ο μύθος του Άγιου Βασίλη δεν είναι απλώς ένα γιορτινό παραμύθι. Είναι μια ιστορία που μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της φαντασίας, της δημιουργικότητας και των κοινωνικών δεξιοτήτων των παιδιών. Σε ένα άρθρο γεμάτο γνώση και ζεστασιά, η Μαίρη Μαθιουδάκη, Παιδοψυχολόγος του Κέντρου Internus, μας εξηγεί πώς η διατήρηση της μαγείας του Άγιου Βασίλη δεν είναι μόνο ένας τρόπος να κάνουμε τα Χριστούγεννα ξεχωριστά, αλλά και μια πολύτιμη ευκαιρία για τα παιδιά να εξερευνήσουν τον κόσμο της φαντασίας και να κατανοήσουν βαθύτερες αξίες όπως η αγάπη και η προσφορά.
Κάθε χρόνο, οι γονείς πολλών μικρών παιδιών έχουν να πάρουν μια σημαντική απόφαση, ίσως πιο σημαντική από το ποια δώρα να αγοράσουν ή πού θα περάσουν τις διακοπές των Χριστουγέννων. Οι γονείς λοιπόν καλούνται να αποφασίσουν, ειδικά αν έχουν παιδιά μεταξύ 6-8 ετών, αν χρειάζεται να αποκαλύψουν στα παιδιά την πραγματικότητα σχετικά με την φιγούρα του Άγιου Βασίλη ή αν θα συνεχίσουν να διατηρούν την μαγεία του μύθου ζωντανή. Συχνά επομένως, η απόφαση αυτή προκαλεί άγχος και έντονες, κάποιες φορές συζητήσεις μεταξύ ενηλίκων, αλλά και όχι μόνο.
Ωστόσο δεν χρειάζεται να συμβαίνει ακριβώς έτσι.
Μερικοί γονείς ανησυχούν πως αν αφήσουν τα παιδιά τους να πιστέψουν την ιστορία του Άγιου Βασίλη, τότε είναι σαν να συντηρούν οι ίδιοι ένα ψέμα. Κατά αυτό τον τρόπο η συνθήκη αυτή εγείρει ανησυχίες στους γονείς σχετικά με το εάν τα παιδιά τους θα χάσουν την εμπιστοσύνη τους σε αυτούς μόλις έλθουν σε επαφή με την αλήθεια.
Οι μελέτες ωστόσο λένε το αντίθετο! Συγκεκριμένα αναφέρουν ότι, στην πραγματικότητα, τα περισσότερα παιδιά ανταποκρίνονται θετικά στην ανακάλυψη και ότι οποιαδήποτε συναισθηματική αναστάτωση είναι εξαιρετικά σύντομη..
Άλλωστε αφήνοντας τα παιδιά να συμμετέχουν στην ιστορία που πλαισιώνει τον Άγιο Βασίλη ενθαρρύνουμε τη συμμετοχή τους σε ένα παιχνίδι φαντασίας. Ας σκεφτούμε άλλωστε ότι καθημερινά τα παιδιά παίζουν με διάφορες κούκλες, οι οποίες απεικονίζουν ήρωες ταινιών (π.χ. Έλσα, Spiderman, κοκ), διαβάζουν βιβλία φαντασίας , όπως τον «Χάρι Πότερ», ή ντύνονται τις αποκριές. Είναι ως εκ τούτου εμφανές πως η φαντασία και η σύντομη καταφυγή σε αυτή ενισχύει την δημιουργικότητα των παιδιών, εμπλουτίζοντας παράλληλα την γνωστική φαρέτρα τους. Και πως γίνεται αυτό; Μα για να μπορούμε να καταπιαστούμε με το φαντασιακό παιχνίδι πρέπει πρώτα να έχουμε κατακτήσει ή να καλλιεργούμε παράλληλα δεξιότητες όπως η σύνθεση πληροφοριών, η δημιουργική σκέψη, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων (π.χ. τι θα γίνει αν χαλάσει το έλκηθρο του Άγιου Βασίλη, πως θα μοιράσει τα δώρα) και η κατανόηση σύνθετων εννοιών.
Ακόμα, η πίστη σε μη υπαρκτές φιγούρες όπως ο Άγιος Βασίλης ή τα ξωτικά, μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να ξεκινήσουν να αναρωτιούνται τι είναι πραγματικό, άρα και εφικτό να γίνει. Το μεγαλύτερο άλλωστε γνωστικό όφελος επέρχεται σε εκείνο το αναπτυξιακό στάδιο, περί τις αρχές της σχολικής ηλικίας, όπου η λογική σκέψη ξεκινάει να αναπτύσσεται, καθώς το παιδί σταδιακά αποδεσμεύεται από τον εγωκεντρισμό της βρεφικής και πρώιμης παιδικής ηλικίας και ξεκινά να διαχωρίζει το φαντασιακό από το πραγματικό. Κατά την διάρκεια αυτής της φάσης θα παρατηρήσουμε ίσως ότι τα παιδιά μπορεί να προσπαθούν να αναζητήσουν στοιχεία – είτε μέσω ερωτήσεων είτε με «αυτοσχέδια πειράματα»- για να επιβεβαιώσουν τις υποψίες τους πως ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει ως φυσική παρουσία
Αυτό γονείς είναι το σημάδι μας πως τα παιδιά είναι έτοιμα! Και τότε προτείνεται να ξεκινήσετε να τους δίνετε μικρά «στοιχεία» προκειμένου να λύσουν το…μυστήριο. Μπορείτε για παράδειγμα να τους αφήσετε ένα γράμμα από τον Άγιο Βασίλη με τον δικό σας γραφικό χαρακτήρα ή δοκιμάστε να αφήσετε ένα δωράκι κάτω από το δέντρο την στιγμή εκείνη που γνωρίζετε ότι το παιδί σας μπορεί να «παρακολουθεί» τον χώρο όπου είναι στολισμένο το δέντρο. Οι μικροί επιστήμονες τότε, καθώς αυτό είναι τα παιδιά, μικροί άνθρωποι που προσπαθούν να ανακαλύψουν τον κόσμο, θα χαρούν να δουν ότι οι προσπάθειες τους είχαν αποτέλεσμα και κάποιες φορές ζητούν να συνεχίσουν να είναι μέρος του «μυστικού» για τα μικρότερα αδέλφια τους, συμμετέχοντας πλέον συνειδητά και ενεργά σε αυτό το μαγευτικό χριστουγεννιάτικο παιχνίδι. Επιπλέον μπορείτε να τους αφηγηθείτε την πραγματική ιστορία του Άγιου Βασίλειου από την Καισαρεία.
Ο Άγιος Βασίλειος γεννήθηκε το 330 μ.Χ. στη Νεοκαισάρεια του Πόντου. Ο πατέρας του, επίσης Άγιος Βασίλειος, ήταν καθηγητής ρητορικής και η μητέρα του Αγία Εμμέλεια, κόρη ρωμαίου αξιωματούχου, ο οποίος είχε πεθάνει ως χριστιανός μάρτυρας.
Πως όμως ο Άγιος Βασίλειος έγινε σύμβολο αγάπης και προσφοράς;
Αρχικά μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς δεν κράτησε τίποτα για τον εαυτό του. Επιπλέον, σε μεγάλες επιδημίες που ταλαιπωρούσαν τον λαό αυτός ήταν παρών και βοηθούσε σωματικά και ψυχικά τον λόγο του Χριστού. Είχε αναλάβει παράλληλα την οργάνωση της ελεημοσύνης και φιλανθρωπίας στην επαρχία του, έφτιαξε κοντά στην Καισαρεία μια ολόκληρη πόλη από φιλανθρωπικά ιδρύματα, γηροκομεία, νοσοκομεία, ορφανοτροφεία κ.α., ενώ ήταν εκείνος που ίδρυσε και καθιέρωσε την διανομή αγαθών σε φτωχές οικογένειες άπορους. Ακόμα και το έθιμο της Βασιλόπιτας βασίζετε στο γεγονός ότι ο Άγιος, μετά τον θάνατο του Ιουλιανού, έκρυψε μέσα σε πίτες τα χρυσαφικά και τα νομίσματα που είχαν δώσει οι πολίτες στον αυτοκράτορα.
Ακόμα όμως και αν θέλουμε να αγνοήσουμε τα παραπάνω οφέλη δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε πως ο κόσμος της φαντασίας, ειδικά για τα μικρότερα παιδιά είναι ένας κόσμος γεμάτος ζεστασιά, αποδοχή, διασκέδαση και ασφάλεια. Είναι αυτός ο κόσμος που στην ταινία “la vita ’e bella”, όπου αναφερόταν στην σκληρή πραγματικότητα του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, ο μικρός πρωταγωνιστής προστατεύτηκε μέσα σε ένα παιχνίδι φαντασίας που έφτιαξε ο μπαμπάς του για εκείνον όσο ήταν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Κατά τον ίδιο τρόπο ο μύθος του Άγιου Βασίλη είναι μια ιστορία αγάπης, δοτικότητας ,πίστης και κυρίως διασκέδασης!
Το μήνυμα επομένως είναι μην αγχωθείτε για το πότε θα πείτε την αλήθεια. Όταν θα είναι έτοιμα, εξηγήστε τους ότι ο Άγιος Βασίλης είναι ένα σύμβολο αγάπης. Μέχρι τότε ας αφεθούμε μαζί τους στον μαγικό κόσμο των Χριστουγέννων.
Το Κέντρο Συμβουλευτικής & Ψυχοθεραπείας “Internus” σας εύχεται Χρόνια Πολλά, καλές γιορτές! Το άρθρο υπογράφει η Μαθιουδάκη Μαίρη Παιδοψυχολόγος του Κέντρου μας
