Οδηγός επιβίωσης στον καύσωνα: Μυστικά για να μην «καείτε» – Εύκολοι και φθηνοί τρόποι για να δροσιστείτε

Όταν η θερμοκρασία φτάσει σε μη ανεκτά επίπεδα από τον ανθρώπινο οργανισμό και σε συνέργεια με άλλους παράγοντες (π.χ. υγρασία), δημιουργούνται παθολογικές καταστάσεις ποικίλου βαθμού βαρύτητας, που μπορούν να οδηγήσουν σε βαριά νόσηση έως και στον θάνατο

Σε καμίνι έχει αρχίσει να μετατρέπεται η Ελλάδα, καθώς ο πιο… βαρβάτος -μέχρι στιγμής- καύσωνας έκανε σήμερα την εμφάνισή του στη χώρα μας και αναμένεται να διαρκέσει μέχρι το τέλος του μήνα.

Καθώς, δε, ο καύσωνας θα είναι –σύμφωνα πάντα με τις προγνώσεις– παρατεταμένος οι επιστήμονες προειδοποιούν για τους κινδύνους που διατρέχουμε όλοι, αλλά ιδιαιτέρως τα άτομα που ανήκουν στις ομάδες κινδύνου.

Αναλυτικότερα, όταν η θερμοκρασία φτάσει σε μη ανεκτά επίπεδα από τον ανθρώπινο οργανισμό και σε συνέργεια με άλλους παράγοντες (π.χ. υγρασία), δημιουργούνται παθολογικές καταστάσεις ποικίλου βαθμού βαρύτητας, που μπορούν να οδηγήσουν σε βαριά νόσηση έως και στον θάνατο.

Τα αρχικά συμπτώματα που μας προειδοποιούν ότι… κάτι δεν πάει καλά είναι: δυνατός πονοκέφαλος, ατονία, αίσθημα καταβολής, τάση για λιποθυμία, πτώση της αρτηριακής πίεσης, ναυτία, έμετοι και ταχυπαλμία.

Το σύνδρομο της θερμοπληξίας, εκδηλώνεται με: ξαφνική αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος (>40.5 ο C), κόκκινο, ζεστό και ξηρό δέρμα (η εφίδρωση έχει σταματήσει), ξηρή πρησμένη γλώσσα, ταχυπαλμία, ταχύπνοια, έντονη δίψα, πονοκέφαλος, ναυτία, έμετος, ζάλη, σύγχυση, αδυναμία προσανατολισμού και καθαρής ομιλίας, επιθετική ή παράξενη συμπεριφορά, σπασμοί, απώλεια συνείδησης ή κώμα.

Η θεραπεία των ατόμων που παρουσιάζουν τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει να γίνεται κατά προτίμηση σε νοσηλευτικά ιδρύματα.

Ως πρώτες βοήθειες μέχρι τη διακομιδή τους σε αυτά θα πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα μέτρα ελάττωσης της θερμοκρασίας του σώματος: Μεταφορά του θερμόπληκτου σε μέρος δροσερό, ευάερο, σκιερό – κατά προτίμηση κλιματιζόμενο -, πλήρης έκδυση από τα ρούχα, τοποθέτηση παγοκύστεων ή κρύων επιθεμάτων στον τράχηλο, τις μασχάλες και τη βουβωνική περιοχή, εμβάπτιση σε μπανιέρα με κρύο νερό ή ντους ή ψεκασμό με κρύο νερό, παροχή μικρών γουλιών δροσερών υγρών.

Ομάδες υψηλού κινδύνου
Τα άτομα που κινδυνεύουν περισσότερο από τις υψηλές θερμοκρασίες είναι οι ηλικιωμένοι, μωρά και μικρά παιδιά, έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες, άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, άτομα που εργάζονται ή ασκούνται έντονα σε ζεστό περιβάλλον, χρονίως πάσχοντες (καρδιαγγειακές παθήσεις, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, πνευμονοπάθειες, νεφροπάθειες, ηπατοπάθειες, ψυχική νόσο, άνοια, αλκοολισμό ή κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών κ.λπ.) αλλά και ασθενείς με οξεία νόσο, όπως λοίμωξη με πυρετό ή γαστρεντερίτιδα.

Υπογραμμίζεται ότι στην παραπάνω λίστα συμπεριλαμβάνονται και όσοι λαμβάνουν για καθαρά ιατρικούς λόγους φάρμακα για τα χρόνια νοσήματά τους, όπως π.χ. διουρητικά, αντιχολινεργικά, ψυχοφάρμακα, ορμονούχα (συμπεριλαμβανομένης της ινσουλίνης και των αντιδιαβητικών δισκίων). Γι’ αυτό και κατά την περίοδο των υψηλών θερμοκρασιών περιβάλλοντος θα πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους για την ενδεχόμενη τροποποίηση της δοσολογίας.

Γενικές οδηγίες προφύλαξης:
Παραμονή σε χώρους που κλιματίζονται.
Ντύσιμο ελαφρύ και άνετο με ανοιχτόχρωμα ρούχα από πορώδες υλικό, ώστε να διευκολύνεται ο αερισμός του σώματος και η εξάτμιση του ιδρώτα.
Χρήση καπέλου από υλικό που να επιτρέπει τον αερισμό του κεφαλιού.
Χρήση μαύρων ή σκουρόχρωμων γυαλιών ηλίου με φακούς που προστατεύουν από την ηλιακή ακτινοβολία.
Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο, ιδίως για τα βρέφη και τους ηλικιωμένους.
Αποφυγή βαριάς σωματικής εργασίας.
Αποφυγή πολύωρων ταξιδιών με μέσα συγκοινωνίας που δεν διαθέτουν κλιματισμό.
Τα μέσα μαζικής μεταφοράς πρέπει να φροντίζουν για την καλή λειτουργία του κλιματισμού τους, για την καλύτερη εξυπηρέτηση του κοινού.
Πολλά χλιαρά ντους κατά τη διάρκεια της ημέρας και τοποθέτηση δροσερών επιθεμάτων στο κεφάλι και στον λαιμό.
Μικρά σε ποσότητα και ελαφριά γεύματα φτωχά σε λιπαρά, με έμφαση στη λήψη φρούτων και λαχανικών.
Λήψη άφθονων υγρών (νερού και χυμών φρούτων), ιδιαίτερα από τα βρέφη και τους ηλικιωμένους και αποφυγή του αλκοόλ. Αν η εφίδρωση είναι μεγάλη, συστήνεται η πρόσθετη λήψη μικρών δόσεων αλατιού.
Ατομα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα θα πρέπει να συμβουλευτούν τον θεράποντα ιατρό τους, από τον οποίο θα λάβουν επιπρόσθετες οδηγίες ανάλογα με την κατάστασή τους καθώς και οδηγίες για την πιθανή αλλαγή της δοσολογίας της φαρμακευτικής τους αγωγής.
Οι ηλικιωμένοι να μην εγκαταλείπονται μόνοι τους αλλά να εξασφαλίζεται κάποιο άτομο για την καθημερινή τους φροντίδα.
Οι χώροι εργασίας πρέπει να διαθέτουν κλιματιστικά μηχανήματα ή απλούς ανεμιστήρες, κατά προτίμηση οροφής, και σε κάθε περίπτωση φυσικό αερισμό των χώρων. Το ίδιο ισχύει και για τα ιδρύματα, που περιθάλπουν νεογνά, βρέφη, παιδιά, ηλικιωμένους και άτομα με ειδικές ανάγκες.

«Ανάσες» δροσιάς μέσα και έξω από το σπίτι
Ένα πολύ σημαντικό βήμα είναι ότι θα πρέπει να διασφαλίσουμε πως τόσο μέσα, όσο και έξω από το σπίτι μας θα έχουμε κάποιες ανάσες δροσιάς.

Για παράδειγμα, οι ανεμιστήρες βοηθούν στην ανακύκλωση του αέρα και μπορεί να σας κάνουν να αισθανθείτε ακόμα πιο δροσεροί ακόμα και σε ένα σπίτι με πολύ καλό κλιματισμό.

Επίσης, δεν είναι κακή ιδέα να κρατήσετε στο ψυγείο την τονωτική σας λοσιόν για να την χρησιμοποιήσετε στα ταλαιπωρημένα σας πόδια. Το νερό είναι απαραίτητο, για αυτό φροντίστε να κρατήσετε τα πλαστικά μπουκάλια στο ψυγείο και πάρτε ένα όταν θα είστε έτοιμοι να βγείτε έξω.

Συχνά ντους ή και μπάνια με κρύο ή χλιαρό νερό είναι επίσης πολύ σημαντικά το καλοκαίρι.
Μεγάλη προσοχή στο φαγητό
Μπορεί να μην το περιμένατε, ωστόσο καλό θα είναι επίσης να αποφύγετε την καφεΐνη γιατί δημιουργεί αφυδάτωση. Επίσης, αντί για ζεστά φαγητά προτιμήστε πιο ελαφριά γεύματα και μικρότερες μερίδες ή σκανκ με παγωμένα φρούτα και γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά.

Με αυτό τον τρόπο δεν θα χρειαστεί να μαγειρέψετε και να «βράσετε» και σεις μαζί με την κατσαρόλα από τη ζέστη.

Πάνω απ’ όλα κοινή λογική…
Αν δεν έχετε κλιματισμό καλό θα ήταν να περάσετε τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας σε ένα mall, μια δημόσια βιβλιοθήκη, ένα σινεμά ή να πάτε κάπου που να έχει δροσιά. Πολλές πόλεις έχουν σημεία με κλιματισμό ανοικτά για τους πολίτες τις μέρες που έχει καύσωνα.

Σε γενικές γραμμές, χρησιμοποιείστε κοινή λογική: Αν η ζέστη δεν είναι υποφερτή μπορείτε να μείνει σπίτι και να αποφύγετε δραστηριότητες κατά τις οποίες έρχεστε σε επαφή με τον ήλιο ή με τη ζεστή επιφάνεια της ασφάλτου.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνετε στους ηλικιωμένους, τα βρέφη και σε όσους πάσχουν από χρόνια νοσήματα. Επίσης, τα κατοικίδια ζώα χρειάζονται καλή ενυδάτωση καθώς κινδυνεύουν από ηλίαση.

Οι πιο απλοί και φθηνοί τρόποι να δροσιστείτε
Το Business Insider ζήτησε από δύο επιστήμονες «φθηνές» συμβουλές αντιμετώπισης του καύσωνα.

Να βάζετε το χέρια ή τα πόδια σας σε κρύο νερό
Στην υπερβολική ζέστη, το σώμα ανοίγει τα αιμοφόρα αγγεία που βρίσκονται κοντά στο δέρμα. Το αίμα μεταφέρει τη θερμότητα από το εσωτερικό του σώματος στην επιφάνεια, όπου ο άνθρωπος δροσίζεται με τον ιδρώτα που εξατμίζεται.

Για να δροσιστείτε εύκολα, παγώστε τα μέρη του σώματος που έχουν πολλά αιμοφόρα αγγεία: Χέρια, καρπούς, πόδια, αστραγάλους και μασχάλες.

Το κολύμπι ή ένα δροσερό ντους είναι επίσης πολύ αποτελεσματικό. Ακόμα μπορείτε να ψεκάσετε το δέρμα σας με νερό ή να βρέξετε το μπλουζάκι σας, καθώς αυτό δροσίζει το δέρμα όπως ο ιδρώτας, αλλά χωρίς να χάνει το σώμα τη δική του υγρασία.

Αν δεν ασκείστε, πιείτε γάλα αντί για ενεργειακά ποτά
Σύμφωνα με έρευνα του 2016, τα ενεργειακά ποτά, το ανθρακούχο νερό και η κόκα κόλα δεν ενυδατώνουν τον οργανισμό καλύτερα από το νερό.

Από την άλλη πλευρά, το γάλα και ο χυμός πορτοκαλιού είναι οριακά καλύτερα στην ενυδάτωση του οργανισμού.

Το μειονέκτημα των ενεργειακών ποτών είναι ότι περιέχουν μια τεράστια ποσότητα ζάχαρης. Αν δεν ασκείστε, αυτή η ζάχαρη θα μετατραπεί σε λίπος.

Ο καφές είναι καλός για την ενυδάτωση σε μικρές ποσότητες, όμως το νερό της βρύσης κάνει τη δουλειά και είναι μακράν η φθηνότερη λύση.

Πιείτε νερό πριν αισθανθείτε δίψα
Οι άνθρωποι αρχίζουν να διψούν αφού έχουν χάσει το 2% των σωματικών τους υγρών. Είναι καλύτερα να πίνετε νερό πριν συμβεί αυτό.

Τα ούρα σας θα σας δείξουν εάν είστε αφυδατωμένοι. Αν το χρώμα τους γίνει πιο σκούρο, αυτό είναι ένα σαφές σημάδι ότι δεν πίνετε αρκετό νερό.

Είναι καλύτερα να πίνετε νερό κατά τη διάρκεια της ημέρας παρά να πίνετε μεγάλες ποσότητες κάθε φορά.

Τα πολύ κρύα ποτά σας δροσίζουν, αλλά μπορούν και να σας αρρωστήσουν
Μελέτες δείχνουν ότι πολύ κρύα ποτά, όπως οι γρανίτες μπορούν να δροσίσουν το σώμα. Αλλά μπορεί να είναι αντιπαραγωγικά εάν το σώμα αντιδράσει άσχημα στην ξαφνική μεταβολή της θερμοκρασίας.

Αν πίνετε κρύο νερό, πρέπει πάντα να βεβαιωθείτε ότι το στομάχι σας το αντέχει και τα έντερά σας δεν αναστατώνονται, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διάρροια, εμετό και απώλεια πολλών ηλεκτρολυτών.