Κάθε πρωί στον χώρο αναμονής της παιδιατρικής κλινικής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έξω από το κέντρο υποδοχής της Μόριας στη Λέσβο, δεκάδες οικογένειες προσφύγων περιμένουν υπομονετικά να εξετάσει το παιδί τους ένα μέλος της ομάδας.

Πολλές οικογένειες ζουν σε κοντέινερ που το μοιράζονται με άλλα άτομα άγνωστα μεταξύ τους. Συχνά ο χώρος που αντιστοιχεί σε μία οικογένεια είναι μόλις 4 τ.μ.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα φέρνουν στο φως τις ιστορίες τριών προσφύγων που ζουν στη Μόρια, αποκλειστικά για το in.gr.

Φατιμά: Το κορίτσι που τραυματίστηκε από βόμβα στο Αφγανιστάν

Ανάμεσα στα παιδιά που περιμένουν στον χώρο αναμονής της κλινικής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είναι η Φατιμά, εννέα ετών, και ο πατέρας της. Όταν έρχεται η σειρά τους, ο πατέρας της Φατιμά τη μεταφέρει στο εξεταστήριο. H ίδια δεν μπορεί να περπατήσει, καθώς τραυματίστηκε σοβαρά στο πόδι από έκρηξη βόμβας στην πατρίδα της, το Αφγανιστάν.

Η Φατιμά είναι ένα από τα 52 σύνθετα και χρόνια περιστατικά που έχουν παραπέμψει οι γιατροί της παιδιατρικής κλινικής της Μόριας στο τοπικό νοσοκομείο για περαιτέρω εξέταση και θεραπεία από τις αρχές Ιουλίου.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, σχεδόν το 40% των αιτούντων άσυλο που ζουν στη Λέσβο έχουν αναγνωριστεί ως ευάλωτοι και επομένως μπορούν να μετακινηθούν στην ηπειρωτική Ελλάδα για να λάβουν εξειδικευμένη φροντίδα.

«Το 2015, μια βόμβα εξερράγη στον δρόμο του σπιτιού μας. Ο τετράχρονος γιος μου σκοτώθηκε και η Φατιμά –που ήταν έξω τη στιγμή της έκρηξης– πετάχτηκε στην άλλη μεριά του δρόμου από την έκρηξη. Έκανε τρεις επεμβάσεις στο Αφγανιστάν, αλλά αποφασίσαμε να φύγουμε από τη χώρα για να της βρούμε καλύτερη θεραπεία» λέει ο πατέρας της.

Έναν μήνα μετά την έκρηξη, η οικογένεια κατάφερε να περάσει στην Τουρκία, όπου έμειναν άλλα τρία χρόνια πριν αποφασίσουν να κάνουν το επικίνδυνο ταξίδι στην Ελλάδα. «Στην Τουρκία η κόρη μου χειρουργήθηκε ξανά, όμως οι Τούρκοι γιατροί μάς είπαν ότι υπήρχε πρόβλημα με τον νωτιαίο μυελό της και ότι δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι άλλο. Δεν είχαμε άλλη επιλογή παρά να έρθουμε εδώ» συνεχίζει.

Τώρα, στον καταυλισμό της Μόριας, η εξαμελής οικογένεια της Φατιμά είναι αναγκασμένη να ζει σε ένα κοντέινερ που το μοιράζεται με άλλα 11 άτομα. Ο χώρος όπου ζει η οικογένεια είναι μόλις 4 τ.μ. και το μόνο που τους χωρίζει από τις άλλες τέσσερις οικογένειες είναι μερικές κουβέρτες.

Καθώς η Φατιμά δεν μπορεί να περπατήσει, τη μεταφέρει ο πατέρας της όποτε πρέπει να μετακινηθεί. Ο ίδιος είπε στον γιατρό της οργάνωσης ότι η Φατιμά συχνά κλαίει τη νύχτα και έχει απομονωθεί πολύ από τα αδέλφια της.

Ζεϊνέμπ: Διαγνώστηκε με όγκο στον εγκέφαλο

Η 12χρονη Ζεϊνέμπ, ένα άλλο κορίτσι από το Αφγανιστάν, ζει σε μια σκηνή λίγα μέτρα από τη Φατιμά. Η Ζεϊνέμπ παραπέμφθηκε από έναν γιατρό των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο τοπικό νοσοκομείο για εξετάσεις, καθώς της διαγνώστηκε όγκος στον εγκέφαλο πριν από έξι μήνες στην Τουρκία.

Η επταμελής οικογένειά της, που περιλαμβάνει τον 97χρονο παππού της, μοιράζεται μια σκηνή με άλλες τέσσερις οικογένειες. Η σκηνή είναι χωρισμένη σε τέσσερα τμήματα των 4-5 τ.μ. το καθένα.

«Όταν προσπαθούμε να κοιμηθούμε, δεν έχουμε χώρο ούτε για να τεντώσουμε τα πόδια μας. Συχνά η Ζεϊνέμπ έχει επιληπτικές κρίσεις. Πριν από λίγες μέρες είχε ένα επεισόδιο μες στη νύχτα, όμως δεν υπήρχε γιατρός ή νοσηλευτής για να μας βοηθήσει» λέει ο αδελφός της, φανερά απογοητευμένος.

Ζορζ: Έχασε ολόκληρη την οικογένειά του, αιχμαλωτίστηκε και βασανίστηκε

Ο Ζορζ (σσ. το όνομα δεν είναι πραγματικό, για να προστατευτεί η ταυτότητα του ασθενούς), ένας νέος άντρας από τη Δυτική Αφρική, βλέπει έναν ψυχολόγο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και έναν ψυχίατρο από τον Απρίλιο. Ολόκληρη η οικογένειά του σκοτώθηκε σε τρομοκρατική επίθεση το 2015, ενώ ο ίδιος αιχμαλωτίστηκε και βασανίστηκε μέχρι που κατάφερε να δραπετεύσει.

«Όταν πρωτοήρθε στην κλινική μας, ο Ζορζ είχε αυτοκτονικό ιδεασμό, είχε παραισθήσεις και συχνά έχανε την επαφή με την πραγματικότητα. Έχουμε έναν μεγάλο αριθμό ασθενών με ψυχωτικά συμπτώματα όπως του Ζορζ, συχνά όμως η θεραπεία που παρέχουμε πάει χαμένη. Αφού σταθεροποιήσουμε έναν ασθενή, πρέπει να επιστρέψει στη Μόρια, όπου έρχεται αντιμέτωπος με πολλά ερεθίσματα που πυροδοτούν μνήμες των εφιαλτικών εμπειριών τους. Για κάποιον που έχει υποστεί βασανιστήρια, ακόμη και το θέαμα του αγκαθωτού συρματοπλέγματος μπορεί να προκαλέσει παράνοια» εξηγεί ο ψυχολόγος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Γρηγόρης Καβάρνος.

Τα αιτήματα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν απευθύνει έκκληση προς την ελληνική κυβέρνηση, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη-μέλη να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να δώσουν τέλος σε αυτή την απαράδεκτη και ολέθρια κρίση. Πιο συγκεκριμένα ζητούν:
  • Να απομακρύνουν άμεσα τα παιδιά και τους πιο ευάλωτους ανθρώπους από τα νησιά και να τους μεταφέρουν σε ασφαλή και κατάλληλα καταλύματα στην ηπειρωτική Ελλάδα και/ή σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
  • Να αυξήσουν άμεσα τον αριθμό του ιατρικού προσωπικού στα κέντρα υποδοχής, ώστε οι άνθρωποι να μπορέσουν να λάβουν τη φροντίδα σωματικής και ψυχικής υγείας που έχουν ανάγκη το συντομότερο δυνατό.
  • Να καθορίσουν και να υλοποιήσουν άμεσα ταχείς και βιώσιμους μηχανισμούς για την αποφυγή του επαναλαμβανόμενου συνωστισμού στα νησιά, που συνεχίζει να πλήττει χιλιάδες ανθρώπους.
  • Να δώσουν άμεσα τέλος στην εφαρμοζόμενη πολιτική περιορισμού προκειμένου να προστατευτεί η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, να αποτραπεί ο αδικαιολόγητος πόνος και να διασφαλιστεί ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Όλες οι φωτογραφίες είναι από την Άννα Παντελιά (Anna Pantelia /MSF).