Ειδήσεις θλιβερές, ειδήσεις που μιλούν για οικογενειακά δράματα, για δολοφονίες γυναικών που τάχα έχουν κίνητρο την… αγάπη. Μία στις τρεις γυναίκες στον κόσμο έχει πέσει θύμα κακοποίησης και αποτελεί από τις πιο φρικιαστικές και διαδεδομένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
“Την σκότωσε γιατί την αγαπούσε, τη ζήλευε…”, διαβάζουμε αρκετά συχνά, στην ελληνική ειδησεογραφία. Βλέπουμε τους τίτλους να περνούν από την οθόνη του κινητού μας , τις προσπερνούμε, όπως συχνά πλέον διαβάζουμε για περιστατικά σωματικής βίας ή και βιασμών.
Κι όμως. Η βία και οι δολοφονίες γυναικών ανά τον κόσμο συνιστούν ακραία μορφή έμφυλης και σεξιστικής βίας, μιας και διαπράττονται με κίνητρο την άσκηση κοινωνικού ελέγχου στα σώματα αλλά και τις επιλογές των γυναικών.
Επί πολλά χρόνια συγκαλύπτονταν πίσω από τα εγκλήματα “τιμής’’ και ‘’εγκλήματα πάθους’’.«Η σεξουαλική βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών έχει τις ρίζες της στους αιώνες της ανδρικής κυριαρχίας. Ας μην ξεχνάμε ότι οι ανισότητες μεταξύ των φύλων που τροφοδοτούν την κουλτούρα του βιασμού είναι ουσιαστικά ένα ζήτημα ανισορροπίας της εξουσίας» έχει δηλώσει Αντόνιο Γκουτιέρες, γενικός γραμματέας του ΟΗΕ.
Ο όρος γυναικοκτονία (femicide) έρχεται από παλιά, όταν το 1976 τον κατέγραψε η εγκληματολόγος Νταϊάνα Ράσελ (Diana E. H. Russel), ορίζοντας έτσι το εγκληματολογικό και ανθρωπολογικό αυτό φαινόμενο. Ο όρος έγινε ευρέως γνωστός και υιοθετήθηκε από την εγκληματολογία μετά το 1992, χάρη στο βιβλίο με τίτλο «Femicide: the politics of woman killing».
137 γυναίκες ανά τον κόσμο δολοφονούνται καθημερινά από τον σύντροφό τους
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΗΕ, οι γυναικοκτονίες αποτελούν πλέον παγκόσμια μάστιγα, καθώς, όπως αναφέρει η Υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, κατά μέσον όρο, 137 γυναίκες ανά τον κόσμο δολοφονούνται καθημερινά από τον σύντροφό τους ή από κάποιον συγγενή τους Επιπλέον, περισσότερες από τις μισές από τις 87.000 γυναίκες που δολοφονήθηκαν το 2017 φέρεται ότι έπεσαν νεκρές από τα χέρια των πιο στενών τους ανθρώπων. Από αυτές, σχεδόν 30.000 σκοτώθηκαν από τον σύντροφό τους και άλλες 20.000 από συγγενή τους. Στην έκθεση σημειώνεται ότι περισσότερα από 8 από τα 10 θύματα ανθρωποκτονιών που διαπράχτηκαν από συντρόφους τους ήταν γυναίκες
Όσον αφορά την Ευρώπη, οι γυναικοκτονίες που καταγράφηκαν ανέρχονται στις 3.000, ενώ ο μεγαλύτερος αριθμός εντοπίζεται στην Ασία (20.000) και στην Αφρική (19.000).
Αύξηση 49% στις καταγγελίες γυναικών από το 2012-2017
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων και την παρακολούθηση του φαινομένου της συντροφικής βίας τα στοιχεία δείχνουν πως από το σύνολο των 2.833 δραστών ενδοοικογενειακής βίας του 2017, για τους οποίους υπάρχει πληροφορία για το φύλο τους, το 84,5% είναι άνδρες και το 15,5% γυναίκες, ενώ ο αριθμός των γυναικών που έχουν καταγγείλει στην αστυνομία περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας το διάστημα 2012-2017 παρουσιάζει αύξηση της τάξης του 49%.
Ακολουθούν ορισμένα χαρακτηριστικά στοιχεία:
1) ο αριθμός των γυναικών που έχουν καταγγείλει στην αστυνομία περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας το διάστημα 2012-2017 παρουσιάζει αύξηση της τάξης του 49%
2) από το σύνολο των 2.833 δραστών ενδοοικογενειακής βίας του 2017, για τους οποίους υπάρχει πληροφορία για το φύλο τους, το 84,5% είναι άνδρες και το 15,5% γυναίκες
3) το σύνολο των βιασμών που καταγγέλθηκαν ετησίως στην Ελληνική Αστυνομία τα έτη 2010-2017 κυμαίνονταν από 163-264
4) το 2017 επτά γυναίκες δολοφονήθηκαν στην Ελλάδα από κάποιο μέλος της οικογένειάς τους – το 2016 και το 2018 οι δολοφονίες γυναικών από συγγενικό τους πρόσωπο είχαν ανέλθει σε 13 σε κάθε έτος αντίστοιχα
5) από το σύνολο των δραστών που διώχθηκαν ποινικά για άσκηση ενδοοικογενειακής βίας το 86,2% αυτών το 2016 ήταν άνδρες, το 84% αντίστοιχα για το 2017 και το 85,4% για το 2018
6) οι καταδικαστικές αποφάσεις των Εισαγγελιών για ενδοοικογενειακή βία το 2016 αφορούσαν άνδρες σε ποσοστό 92,8%, 93,4% για το 2017 και 92,2% για το 2018
7) από την Δευτέρα 2 Απριλίου 2012 μέχρι την Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2018 εξυπηρετήθηκαν στα 41 Συμβουλευτικά Κέντρα ανά την επικράτεια, αυτοπροσώπως αλλά και μέσω τρίτων προσώπων, 25.079 γυναίκες – τα 22.183 περιστατικά αφορούσαν περιστατικά βίας
8) από το σύνολο των 3.325 γυναικών που απευθύνθηκαν το 2018 στη γραμμή SOS 15900 της Γ.Γ.Ο.Π.Ι.Φ., το 88,8% των περιπτώσεων αφορούσε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. (http://www.isotita.gr )
Οι κλήσεις στη γραμμή «SOS αφορούν σε ενδοοικογενειακή βία με δράστη τον σύζυγο
Σε 18.583 ανέρχονται τα περιστατικά που έχουν δεχτεί τα Συμβουλευτικά Κέντρα της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων από τον Απρίλιο του 2012 μέχρι και την 21η Νοεμβρίου του 2019. Η γραμμή «SOS 15900» από την έναρξη της λειτουργίας της τον Μάρτιο του 2011, έχει δεχθεί 37.482 κλήσεις. Ειδικότερα, κατά το έτος 2018, από τις 5.088 κλήσεις που δέχθηκε οι 4.116 αφορούσαν σε καταγγελίες περιπτώσεων έμφυλης βίας. Από τις 2.864 κλήσεις που αφορούσαν σε καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών, οι 2.519 κλήσεις αφορούσαν σε ενδοοικογενειακή βία με δράστη κυρίως τον σύζυγο, οι 110 κλήσεις σε σεξουαλική παρενόχληση, οι 28 κλήσεις σε περιπτώσεις βιασμού, 2 κλήσεις σε trafficking και σε περιπτώσεις πορνείας, και 108 κλήσεις αφορούσαν σε καταγγελία άλλων μορφών βίας.
Τα αιτήματα των κλήσεων αυτών αφορούσαν: 1.621 κλήσεις (41%) σε ψυχοκοινωνική στήριξη, 1.287 κλήσεις (33%) σε νομική συμβουλευτική, 274 κλήσεις (7%) σε νομική βοήθεια, 281 κλήσεις (7%) σε αναζήτηση φιλοξενίας και 22 κλήσεις (1%) σε αναζήτηση εργασίας.
Από τις γυναίκες θύματα βίας που απάντησαν στην ερώτηση για την εργασιακή τους κατάσταση η πλειονότητα, το 30% δηλαδή, είναι απασχολούμενες εκ των οποίων το 8% είναι αυτοαπασχολούμενες. Το 20% είναι άνεργες (από τις οποίες 62 ή 11% μακροχρόνια άνεργες). Όσον αφορά την οικογενειακή τους κατάσταση, το 53% δήλωσαν έγγαμες, ενώ το 11% δήλωσαν άγαμες.
Το ηλικιακό εύρος που επλήχθη περισσότερο είναι μεταξύ 40 και 54 ετών σε ποσοστό 26%, ακολουθώντας το εύρος από 25 έως 39 σε ποσοστό 24%. Από το σύνολο των γυναικών που κάλεσαν στην τηλεφωνική γραμμή, προκύπτει ότι 2.208 (77%) είναι Ελληνίδες, 262 (9%) είναι μετανάστριες και 18 (1%) είναι ΑμΕΑ.
