Τρόπους για να αποφύγουμε μια νέα “τραγωδία” με τον δάκο προτείνει ο αντιπρόεδρος της ΕΑΣΗ
Υποχωρώντας οι καύσωνες, υποχωρούν οι μεγαλύτεροι σύμμαχοι των ελαιοπαραγωγών κατά του δάκου της ελιάς και, με τον ερχομό των βροχοπτώσεων και της πτώσης της θερμοκρασίας μέσα στις επόμενες μέρες, έρχονται ουσιαστικά εξαιρετικοί σύμμαχοι του επικίνδυνου και καταστροφικού εντόμου. «Οι καύσωνες βοήθησαν στον έλεγχο του δάκου», αναφέρει συγκεκριμένα ο Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης, για να συμπληρώσει πως «παραμένει, όμως, ο κίνδυνος των δακοπροσβολών»!
Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο ΣΕΔΗΚ, οι καύσωνες που επικράτησαν τις τελευταίες βδομάδες σε διάφορες περιοχές της χώρας μπορεί να προκάλεσαν ζημιές σε κάποιες καλλιέργειες και να συρρίκνωσαν τους καρπούς στις ίδιες τις ελιές που βρίσκονται σε φτωχά σε υγρασία εδάφη, είχαν όμως και κάποιες θετικές επιδράσεις!
Σε ανάρτηση στην ιστοσελίδα του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης αναφέρονται τα εξής: «Και μία από αυτές (σ.σ. τις θετικές επιδράσεις) ασφαλώς μπορεί να είναι η διακοπή ή αναστολή της βιολογικής δραστηριότητας του δάκου, στις περιοχές όπου οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν ορισμένα όρια. Αυτό φάνηκε ήδη από τις ενδείξεις των δακοπαγίδων οι οποίες, σχεδόν σε όλες τις περιοχές, παρουσίασαν πολύ χαμηλές δακοσυλλήψεις, αλλά και από την αναστολή της επέκτασης των δακοπροσβολών.
Βέβαια, στην εξέλιξη αυτή, σημαντικά πρέπει να συνέβαλαν και οι ψεκασμοί που διενεργήθηκαν σχεδόν σε όλες τις περιοχές κατά το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, μετά την έξαρση των δακοσυλλήψεων που εμφανίστηκε σε περιοχές του Ηρακλείου και άλλων περιοχών της Κρήτης.
Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι οι “δακοκτονικές” δράσεις των καυσώνων οπωσδήποτε έχουν σημαντική, άλλα κάπως διαφοροποιημένη αποτελεσματικότητα από τους ψεκασμούς της δακοκτονίας. Όταν ενσκήψουν σε κάποια περιοχή επικρατούν, όχι μόνο στους ελαιώνες, άλλα σε όλες γενικά τις εκτάσεις. Έτσι, δεν κάνουν τις σημαντικές εξαιρέσεις που συνήθως γίνονται για ποικίλους λόγους κατά την εφαρμογή της κρατικής δακοκτονίας (βλ. sedik.gr ΕΛΑΙΟΝΕΑ 6 & 27/8/20).
Επομένως η δράση των καυσώνων είναι γενικότερη και πλέον εκτεταμένη. Από την άλλη πλευρά η “δακοκτονική” δράση των καυσώνων, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία αλλά και με ειδικούς επιστήμονες, επικεντρώνεται περισσότερο στα πρώτα στάδια του εντόμου, δηλαδή στα αβγά και τις προνύμφες α’ σταδίου (μικρά σκουλήκια), τα οποία νεκρώνονται σε θερμοκρασίες υψηλότερες από 35οC. Επομένως δακοπροσβολές που βρέθηκαν στα στάδια αυτά κατά τους πρόσφατους καύσωνες πρέπει να περιορίστηκαν δραστικά.
Ωστόσο, η δράση των υψηλών θερμοκρασιών στα τέλεια έντομα είναι λιγότερο επιβλαβής. Η δραστηριότητά τους (μετακινήσεις, ωοτοκία) απλά αναστέλλεται σε θερμοκρασίες από 35οC και πάνω, ενώ θνησιμότητά τους παρατηρείται μετά τους 45οC.
Βέβαια, οι καύσωνες που σημειώθηκαν κυρίως το πρώτο πενθήμερο και το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου παρουσίασαν κάποια ανομοιομορφία ως προς τη γεωγραφική και τη χρονική κατανομή τους στη χώρα. Οι σοβαρότεροι σε ένταση και διάρκεια καύσωνες (σύμφωνα με τις καταγραφές των επίσημων σταθμών) σημειώθηκαν κυρίως στα βόρεια και νοτιοδυτικά παράλια των Χανίων (Χανιά, Φαλάσαρνα, Παλαιόχωρα), στη Μεσαρά Ηρακλείου (Γόρτυνα, Μοίρες), στην Ιεράπετρα και τον Άγιο Νικόλαο, στη Λάρισα και τη Σπάρτη.
Συμπερασματικά, η συνδρομή των καυσώνων, όπου σημειώθηκαν, θα λειτουργήσει ως ένας ψεκασμός κάλυψης για τα πρώτα στάδια του δάκου. Δεν πρέπει όμως να οδηγήσει σε εφησυχασμό, γιατί με τη λήξη τους και την επάνοδο δροσερότερων ημερών οι δάκοι που διασώθηκαν, φυσιολογικά, θα επανέλθουν! Και ο αναπτυγμένος και “λαδωμένος” πλέον ελαιόκαρπος θα αποτελέσει εύκολη λεία για αυτούς. Επομένως προσοχή. Ο εχθρός είναι εδώ!».
«Θα εξαρτηθεί από την ένταση της βροχής»
Ο μεγαλοπαραγωγός ελαιολάδου και αντιπρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου Μύρων Χιλετζάκης προτείνει με ιδιαίτερα κατηγορηματικό τρόπο, μη κρύβοντας και την προσωπική του ανησυχία από τώρα και στο εξής, δύο τρόπους για να αποφύγουμε μία νέα… “τραγωδία” με τον δάκο της ελιάς. «Εάν βρέξει λίγο, να προχωρήσουμε σε άλλους δύο δολωματικούς ψεκασμούς αμέσως μετά τις βροχοπτώσεις. Εάν όμως βρέξει πολύ, τότε θα μπορούμε να αποφύγουμε τους ψεκασμούς και να ανοίξουμε τα ελαιοτριβεία μέσα σε ένα 20ήμερο, για να ξεκινήσει η συγκομιδή και η έκθλιψη του ελαιοκάρπου πριν προλάβει ο δάκος να μας καταστρέψει τη σοδειά για μια χρονιά ακόμα»!
Συγκεκριμένα, ο Μύρων Χιλετζάκης υπενθυμίζει τα εξής: «Πέρυσι η μεγάλη δακοπροσβολή ξεκίνησε από τις 15 Αυγούστου και μετά στη Σητεία και την Ιεράπετρα. Το μεγάλο πλήγμα για τον νομό Ηρακλείου είχε ξεκινήσει από τις 16 Σεπτεμβρίου και μετά. Δηλαδή την ημερομηνία που διανύουμε τώρα. Από τις 16 Σεπτεμβρίου και μετά, αν ρωτούσες έναν παραγωγό που είχε ένα λιόφυτο τον Αύγουστο και έλεγε “δεν έχω κανένα πρόβλημα”, τότε σου έλεγε “χάνω την παραγωγή μου”. Το “κερασάκι στην τούρτα” πέρυσι ήρθε τον μήνα Οκτώβριο»…
Όσο για φέτος, ο ίδιος επισημαίνει ότι «ο καύσωνας έχει κάνει πολύ καλή δουλειά. Φρέναρε αλλά δεν εξόντωσε τον δάκο. Δε σημαίνει ότι, επειδή φρέναρε τον δάκο, ο δάκος χάθηκε. Δεν ξεκίνησε να αναπαράγεται. Αλλά επειδή υπάρχουν υπερπληθυσμοί, αυτοί οι υπεπληθυσμοί θα μας κάνουν ζημιά αν δεν προσέξουμε. Αν βρέξει δηλαδή το σαββατοκύριακο και έχουμε μετά υψηλές θερμοκρασίες για την εποχή και αναφέρομαι για 30 βαθμούς και πάνω, αυτές οι θερμοκρασίες θα ξαναευνοήσουνε το έντομο και θα έχουμε μεγάλους πληθυσμούς τις επόμενες μέρες»…
Άνοιγμα ελαιουργείων
Στο σημείο αυτό, ο Μύρων Χιλετζάκης λέει: «Δύο τινά υπάρχουν. Ή πρέπει να πάρουμε τη γενναία απόφαση και να πούμε ότι μετά τη βροχή, σε δεκαπέντε με είκοσι μέρες – από τις 10 Οκτωβρίου και μετά – μπορούν να ανοίξουν τα ελαιουργεία και να ξεκινήσουμε να ραβδίζουμε, ή θα πρέπει να μπούμε στη διαδικασία πέμπτου και έκτου ψεκασμού. Ο πέμπτος ψεκασμός ήδη γίνεται σε πάρα πολλά σημεία του νομού Ηρακλείου. Αλλά έχουμε το εξής δίλημμα: Αν επιλέξουμε τον πέμπτο και τον έκτο ψεκασμό, δεν μπορούμε να επιλέξουμε την πρώιμη συγκομιδή»…
Ωστόσο, όπως καταλήγει ο συνεταιριστής, «εγώ προτείνω το εξής: Εάν το νερό είναι πολύ τέλος της βδομάδας αρχές της άλλης και οι ελιές “τραβήξουνε”, θα μπορούν να ραβδιστούν μετά από είκοσι μέρες. Εάν το νερό όμως δεν είναι πολύ και δεν “τραβήξει” η ελιά που πραγματικά το έχει ανάγκη αυτή την εποχή γιατί το 90% του κρητικού ελαιώνα είναι ξηρικός, τότε θα πρέπει να μπούμε δυναμικά με έκτο ψεκασμό σε πάρα πολλές περιοχές. Αν βρέξει όμως πολύ, θεωρώ ότι δεν πρέπει να γίνει ο έκτος ψεκασμός. Γιατί, όταν θα βρέξει και “τραβήξει” η ελιά, μπορείς να μπεις να τη ραβδίσεις. Αλλά σε διαφορετική περίπτωση με το λίγο νερό, δεν μπορείς να ραβδίσεις την ελιά γιατί θα σπάσει»…
Μυκητολογικά προβλήματα του ελαιοκάρπου
Στο μεταξύ, βέβαια, οι μυκητολογικές ασθένειες της ελιάς στην Κρήτη… καλά κρατούν και φέτος… Χθες, ανακοινώθηκαν από την Περιφέρεια Κρήτης τα εξής:
«Κατά το χρονικό διάστημα 24/8/2020 έως 9/11/2020 πραγματοποιήθηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες (ΔΑΟΚ) της Περιφέρειας Κρήτης συλλογή δειγμάτων ελαιοκάρπου, φύλλων και κλαδίσκων σύμφωνα με τις οδηγίες που εκδόθηκαν από τα αρμόδια Φυτοπαθολογικά Εργαστήρια του νησιού.
Ειδικότερα, συλλέχθηκαν συνολικά 44 δείγματα από ισάριθμους ελαιώνες και από τις τέσσερις περιφερειακές ενότητες της Κρήτης. Τα δείγματα προσκομίστηκαν στο Εργαστήριο Μυκητολογίας του Ινστιτούτου Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου (ΙΕΛΥΑ) του ΕΛΓΟ “Δήμητρα” και στο Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας του ΕΛΜΕΠΑ για φυτοπαθολογική ανάλυση.
Από τα αποτελέσματα των αναλύσεων διαπιστώθηκε η παρουσία των μυκήτων Botryosphaeria dothidea (ξηροβούλα-σαποβούλα, σε 36 δείγματα), Fusarium sp. (σήψη από φουζάριο, σε 36 δείγματα), Alternaria sp. (αλτερναρίωση, σε 32 δείγματα), Capnodium sp. (καπνιά, σε 27 δείγματα), Aspergillus sp. (σε 18 δείγματα), Pseudocercospora cladosporioides (κερκοσπορίωση, σε 12 δείγματα) και Spilocea oleagina (κυκλοκόνιο, σε 1 δείγμα).
Βάσει των αποτελεσμάτων και δεδομένου ότι πολλοί από τους προαναφερθέντες μύκητες μπορούν να υποβαθμίζουν την ποιότητα και ποσότητα του παραγόμενου ελαιοκάρπου και ελαιολάδου, συστήνεται στους ελαιοπαραγωγούς η εφαρμογή προστατευτικών χαλκούχων σκευασμάτων, ειδικά στις περιοχές που επικρατούν ευνοϊκές καιρικές συνθήκες, δηλαδή υψηλές θερμοκρασίες και σχετική υγρασία σε συνδυασμό με υψηλή δακοπροσβολή».https://www.neakriti.gr/
