Περίπου 2,2 εκατομμύρια περιπτώσεις εντοπίστηκαν μόνο το 2020, κάνοντας τη συγκεκριμένη μορφή καρκίνου μία από τις πιο συχνές.
Συγκεκριμένα είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος, μετά από εκείνον του μαστού.
Ο Νοέμβριος είναι μήνας ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του πνεύμονα. Μεταξύ άλλων υπογραμμίζει την ανάγκη διεξαγωγής περισσότερης έρευνας, αλλά και σωστής ενημέρωσης του κοινού, ώστε να κατανοήσει τη νόσο.
Διότι η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωσης της ασθένειας μπορούν να σώσουν ζωές.
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του National Comprehensive Cancer Network (NCCN), ομάδα υψηλού κινδύνου αποτελούν τα άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω, με ιστορικό καπνίσματος ≥ 20 πακέτα – έτη. Ομάδα χαμηλού κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα αποτελούν τα άτομα κάτω των 50 ετών και/ή με ιστορικό καπνίσματος ˂ 20 πακέτα – έτη (όπου πακέτα – έτη = αριθμός πακέτων την ημέρα για Χ έτη καπνίσματος).
Καρκίνος του πνεύμονα: Τι ισχύει στην Ελλάδα
Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στην χώρα μας. Επιπλέον συνιστά την τρίτη αιτία θανάτου γενικά, μετά από τα εγκεφαλικά και τα καρδιακά επεισόδια και είναι υπεύθυνος για το 6% της συνολικής θνησιμότητας γενικά.
Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, τα οποία καταγράφει ο ΠαγκόΣμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) για την Ελλάδα, το 2020 εντοπίστηκαν 8.960 νέα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα. Την ίδια χρονιά οι θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα έφτασαν τις 7.662.
Στην κορυφή της πυραμίδας με τις αιτίες, που προκαλούν αυτόν τον καρκίνο, βρίσκεται το κάπνισμα. Εκτιμάται ότι τουλάχιστον το 80% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα διεθνώς οφείλεται στη συγκεκριμένη επιβλαβή συνήθεια.
Μια αθόρυβη νόσος
Αυτό, που δυσχεραίνει τη διάγνωση και κατ’ επέκταση την αντιμετώπιση της νόσου, είναι ότι στους περισσότερους ασθενείς δεν εμφανίζει συμπτώματα, παρά όταν έχει προχωρήσει πολύ.
Είναι ενδεικτικό ότι την περίοδο της πανδημίας COVID-19, οπότε οι επισκέψεις σε γιατρούς και σε νοσοκομεία είχαν μειωθεί σημαντικά, πολλοί δεν έκαναν τακτικούς ιατρικούς ελέγχους κι έτσι εκ των υστέρων εντοπίστηκαν πολλά περιστατικά, κάτι που προκάλεσε προβλήματα.
Να γιατί η επιστημονική κοινότητα επιμένει ότι η πρώιμη διάγνωση αποτελεί σήμερα ένα από τα βασικά εργαλεία για τη βέλτιστη αντιμετώπιση του καρκίνου. Αλλά ενώ έχουν σχεδιαστεί και εφαρμόζονται προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τους καρκίνους του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου, ο καρκίνος του πνεύμονα δεν συμπεριλαμβάνεται προς το παρόν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο του πνεύμονα σε ομάδες υψηλού κινδύνου επέφερε μείωση της θνησιμότητας κατά 24% στους άνδρες και κατά 33% στις γυναίκες.
Real World Evidence (RWE) για τον καρκίνο του πνεύμονα
Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα λεγόμενα Real World Evidence (RWD) μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στον καρκίνο του πνεύμονα. Μπορούν να προέρχονται από πολλές διαφορετικές πηγές (συλλόγους ασθενών, νοσοκομεία, φαρμακεία, επιστημονικές μελέτες κτλ) και να συμβάλουν στην καλύτερη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Πώς; Με το να περιγράφουν πώς, ακριβώς, έχει η κατάσταση με το νόσημα στη χώρα μας, πόσες και ποιες είναι οι κατηγορίες των πασχόντων, αν και κατά πόσο ανταποκρίνονται στις θεραπείες κτλ.
Τον Φεβρουάριο του 2022 ιδρύθηκε το κέντρο συντονισμού των RWE από όλη την Ευρώπη – τη σχετική ανακοίνωση έκανε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA). Σκοπός του είναι, μεταξύ άλλων, να επιτρέπει την πρόσβαση σε διαφορετικούς τύπους δεδομένων υγείας, όσο και την ανταλλαγή τους.
Επιπλέον είναι σημαντικό να τονιστεί ότι τα μητρώα καρκίνου είναι βασική πηγή πληροφοριών για την επιδημιολογία του καρκίνου και για τις παρεχόμενες υπηρεσίες στους ασθενείς. Όλοι οι ασθενείς έχουν δικαίωμα να έχουν ίση πρόσβαση σε όλες τις καινοτόμες θεραπείες του καρκίνου του πνεύμονα.
Με αφορμή όλα όσα αναφέρονται παραπάνω, μιλήσαμε με τον παθολόγο – ογκολόγο Γιώργο Κεσίση, ο οποίος, μεταξύ άλλων, εξηγεί στο news247 πώς είναι η κατάσταση στη χώρα μας σε σχέση με το συγκεκριμένο νόσημα και πώς η πορεία του ασθενούς επηρεάζεται από την πρώιμη ή από την καθυστερημένη διάγνωση.
1) Κύριε Κεσίση, υπάρχουν κάποιες συνήθειες, που θα μπορούσαμε να ακολουθούμε, για να προλάβουμε την εμφάνιση της νόσου;
Ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (ΜΜΚΠ) είναι ένας καρκίνος, για τον οποίο το ενεργητικό κάπνισμα τσιγάρων αντιπροσωπεύει έναν καλά καθιερωμένο και χαρακτηρισμένο παράγοντα κινδύνου.
Άλλοι παράγοντες, για τους οποίους υπάρχουν υπόνοιες ότι συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ΜΜΚΠ, είναι: η ατμοσφαιρική ρύπανση, οι επίκτητες ασθένειες των πνευμόνων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων, που αναπτύσσονται ως αποτέλεσμα επαγγελματικής έκθεσης στη σκόνη (π.χ. για τους μεταλλωρύχους), διατροφικές συνήθειες, ιογενείς παράγοντες καθώς και η γενετική προδιάθεση, αλλά οι αποδείξεις είναι πολύ λιγότερες σε σύγκριση με το κάπνισμα. Επομένως η αποχή ή η διακοπή του καπνίσματος αποτελεί την πιο αποτελεσματική μέθοδο πρόληψης της νόσου.
2) Ποια είναι η σημασία της έγκαιρης – πρώιμης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα; Ποια είναι η πρόγνωση των ασθενών με έγκαιρη διάγνωση;
Ο προχωρημένος καρκίνος του πνεύμονα είναι μια δυσίατη νόσος. Αντίθετα η πρώιμη διάγνωση μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη ίαση. Στην ογκολογία χρησιμοποιείται συχνά ο όρος «στάδιο της νόσου». Αυτό υποδηλώνει την έκταση του όγκου στο σώμα. Ειδικά στον καρκίνο του πνεύμονα η διάγνωση σε τοπικό στάδιο έχει μια 5ετή επιβίωση 67%, ενώ σε τοπικά προχωρημένη νόσο πέφτει στο 34%.
Επιπλέον, όσο νωρίτερα γίνεται η ανίχνευση, οι ενδεικνυόμενες θεραπείες είναι ηπιότερες. Δυστυχώς, ο καρκίνος του πνεύμονα μπορεί να μην δίνει θορυβώδη συμπτώματα. Για αυτό και τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται η μεγάλη αξία του προσυμπτωματικού ελέγχου, ιδιαιτέρως σε ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως είναι οι χρόνιοι καπνιστές.
3) Ποια είναι η αξία της συνέργειας μεταξύ των διαφόρων ειδικοτήτων για την πιο αποτελεσματική διάγνωση της νόσου και ποιες είναι αυτές οι ειδικότητες;
Η συνεργασία ειδικοτήτων είναι πάντα προς όφελος των ασθενών. Οι ειδικότητες, που σχετίζονται με την πρώιμη διάγνωση των ασθενών, είναι οι παθολόγοι, οι γενικοί γιατροί, οι πνευμονολόγοι και οι ακτινοδιαγνώστες.
4) Ποιο είναι το ζήτημα, που πιστεύετε πως θα έπρεπε να υπογραμμιστεί στον δημόσιο διάλογο, για την πιο αποτελεσματική διαχείριση της νόσου;
Παραδείγματος χάριν θα βοηθούσε η δημιουργία ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Καρκίνο του Πνεύμονα ή και η ύπαρξη προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου;
Δυστυχώς τα μεγάλα λόγια και τα φαραωνικά σχέδια είναι αποπροσανατολιστικά και αναποτελεσματικά. Χρειάζονται στοχευμένες δράσεις, όπως είναι η καθιέρωση προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου, ανάλογων με αυτά που υπάρχουν για άλλους όγκους, όπως ο καρκίνος του μαστού και ο καρκίνος του παχέος εντέρου.
5) Πόσα είναι τα νέα περαστικά καρκίνου του πνεύμονα στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα, όπως είναι γνωστό, δεν υπάρχουν επίσημες στατιστικές. Αυτά, που προβάλλονται, είναι αναγωγές δεδομένων από άλλες χώρες. Η δημοσίευση της Ελληνικής Παθολογοανατομιής Εταιρείας το 2018 για την 5ετία 2009-2013, αναφέρει περίπου 3.000 νέες διαγνώσεις καρκίνου του πνεύμονα ανά έτος στους άνδρες και 700 νέες διαγνώσεις ανά έτος στις γυναίκες.
