Ομοσπονδιακό δικαστήριο εξέδωσε διαταγή, αναβάλλοντας τις πρώτες, μετά από 17 χρόνια, εκτελέσεις ομοσπονδιακών θανατοποινιτών και εμποδίζοντας, τουλάχιστον προς το παρόν, την κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να επαναλάβει τις εκτελέσεις σε ομοσπονδιακό επίπεδο, όπως ήταν ο στόχος της.
Η δικαστής Τάνια Τσάτκαν του Περιφερειακού Δικαστηρίου της Ουάσινγκτον διέταξε το υπουργείο Δικαιοσύνης να καθυστερήσει τις τέσσερις εκτελέσεις που ήταν προγραμματισμένες για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο –η πρώτη θα γινόταν αργότερα σήμερα.
Η δικαστής έκρινε ότι δεν έχουν εξαντληθεί όλα τα ένδικα μέσα για τους τέσσερις θανατοποινίτες και συγκεκριμένα ότι θα πρέπει να εξεταστεί η προσφυγή τους κατά του νέου πρωτοκόλλου των εκτελέσεων με θανατηφόρο ενέσιμο διάλυμα που υιοθετήθηκε το 2019.
«Οι επιστημονικές αποδείξεις που παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο υποδηλώνουν καταφανώς ότι το Πρωτόκολλο του 2019 ενδέχεται να προκαλέσει στους ενάγοντες ακραίο πόνο και αχρείαστη οδύνη κατά την εκτέλεσή τους», ανέφερε στην απόφασή της η Τσάτκαν.
Επισήμανε επίσης ότι ενδέχεται να γίνει δεκτή από άλλο δικαστήριο η προσφυγή τους, με την οποία ισχυρίζονται ότι το νέο πρωτόκολλο, με βάση το οποίο χρησιμοποιείται στην εκτέλεση μόνο ένα φάρμακο, το ισχυρό βαρβιτουρικό πεντοβαρβιτάλη, παραβιάζει το Σύνταγμα που απαγορεύει τις «σκληρές και ασυνήθιστες» τιμωρίες.
Η Τσάτκαν υιοθέτησε την άποψη ενός ιατρικού εμπειρογνώμονα, τον οποίο επικαλούνται οι τέσσερις θανατοποινίτες. Σύμφωνα με αυτόν, η χρήση πεντοβαρβιτάλης μπορεί να προκαλέσει συσσώρευση υγρού στους πνεύμονες και να αισθάνονται ότι πνίγονται για αρκετό διάστημα μέχρι να χάσουν τις αισθήσεις τους.
Για να γίνει λιγότερο οδυνηρός ο θάνατός τους, οι ίδιοι πρότειναν να προσθέσει το υπουργείο Δικαιοσύνης και κάποια άλλη ουσία, όπως μορφίνη, στο πρωτόκολλο ή ακόμη να εκτελεστούν στο απόσπασμα. Τη μέθοδο αυτή χρησιμοποίησε για τελευταία φορά πριν από μια δεκαετία η Πολιτεία της Γιούτας.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης ανέφερε ότι θα ασκήσει έφεση στην απόφαση επειδή ο εκτεταμένος σχεδιασμός των εκτελέσεων, ο προσδιορισμός τους σε συγκεκριμένες ημερομηνίες, οι προσομοιώσεις που έκανε μια ομάδα 40 ατόμων, αλλά ακόμη και οι κρατήσεις σε ξενοδοχεία και τα εισιτήρια των μέσων μεταφοράς για όσους θέλουν να τις παρακολουθήσουν «δεν μπορεί να ξεγίνουν εύκολα». Η υπόθεση μπορεί να φτάσει μέχρι και το Ανώτατο Δικαστήριο.
Αυτός είναι ο πρώτος κρατούμενος που επρόκειτο να εκτελεστεί
Ο πρώτος κρατούμενος που επρόκειτο να εκτελεστεί σήμερα στο Τερ Οτ της Ιντιάνας ήταν ο Ντάνιελ Λιούις Λι. Είχε καταδικαστεί σε θάνατο για τις δολοφονίες τριών μελών μιας οικογένειας, συμπεριλαμβανομένου ενός 8χρονου παιδιού, στο Άρκανσο το 1996.
«Η κυβέρνηση προσπαθεί να προχωρήσει με αυτές τις εκτελέσεις παρά τα πολλά αναπάντητα ερωτηματικά για τη νομιμότητα του νέου πρωτοκόλλου», είπε ο Σον Νόλαν, ένας από τους διορισμένους συνηγόρους που εκπροσωπούν τους κρατουμένους.
Οι προσπάθειες να ξαναρχίσουν οι εκτελέσεις σε ομοσπονδιακό επίπεδο ξεκίνησαν λίγους μήνες αφότου ορκίστηκε πρόεδρος ο Ντόναλντ Τραμπ το 2017, τερματίζοντας το ντε φάκτο μορατόριουμ που είχε ξεκινήσει επί της προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα επειδή οι ΗΠΑ δυσκολεύονταν να αγοράσουν τα κατάλληλα φάρμακα και ταυτόχρονα εκδικάζονταν σε ομοσπονδιακά δικαστήρια οι προσφυγές θανατοποινιτών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση απαγόρευσε την πώληση φαρμάκων που επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν σε εκτελέσεις ή βασανιστήρια, με αποτέλεσμα οι φαρμακευτικές εταιρείες να αρνούνται να τα διαθέσουν στο σωφρονιστικό σύστημα των ΗΠΑ.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης είχε προγραμματίσει άλλες δύο εκτελέσεις αυτήν την εβδομάδα και μια τέταρτη τον Αύγουστο. Όλοι οι θανατοποινίτες καταδικάστηκαν στην εσχάτη των ποινών για δολοφονίες παιδιών.
Να σημειωθεί ότι πολλοί συγγενείς των θυμάτων του Ντάνιελ Λι ζητούσαν από την περασμένη εβδομάδα να αναβληθεί η εκτέλεση γιατί ήταν επικίνδυνο να παραστούν λόγω της πανδημίας. Μάλιστα, την Κυριακή, η φυλακή του Τερ Οτ έκανε γνωστό ότι ένας από τους εργαζομένους της προσβλήθηκε από τον νέο κοροναϊό.
Το 2003 η τελευταία εκτέλεση από τις ομοσπονδιακές αρχές
Τα τελευταία 45 χρόνια, μόνο τρεις άνθρωποι έχουν εκτελεστεί από τις ομοσπονδιακές αρχές των ΗΠΑ. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Τίμοθι ΜακΒέι, ο οποίος κρίθηκε ένοχος για τη βομβιστική επίθεση στην Οκλαχόμα Σίτι που στοίχισε τη ζωή σε 168 ανθρώπους το 1995. Ο Μακβέι εκτελέστηκε το 2001.
Ο τελευταίος στον οποίο επιβλήθηκε η ομοσπονδιακή θανατική ποινή ήταν ο Λούις Τζόουνς Τζούνιορ, ένας 53χρονος βετεράνος του Πολέμου του Κόλπου που δολοφόνησε τον 19χρονο στρατιώτη Τράκι Τζόι Μακ Μπρίντε. Η ποινή εκτελέστηκε το 2003.
Σύμφωνα με το σύστημα δικαιοσύνης των ΗΠΑ, οι υποθέσεις μπορούν να εκδικάζονται είτε σε ομοσπονδιακά δικαστήρια είτε σε πολιτειακά. Ορισμένα εγκλήματα, όπως η παραχάραξη νομισμάτων, δικάζονται αυτόματα σε ομοσπονδιακό επίπεδο.
Η θανατική ποινή είναι νόμιμη στις ΗΠΑ, αλλά πολλές Πολιτείες την έχουν κηρύξει παράνομη ή έχουν επιβάλει μορατόριουμ στην εκτέλεσή της. Σε επίπεδο ομοσπονδιακής κυβέρνησης, έπειτα από την άρση ενός μορατόριουμ το 1988, εκτελέστηκαν μόλις τρεις θανατοποινίτες. Τα ομοσπονδιακά δικαστήρια σπανίως επιβάλλουν θανατικές ποινές. Περίπου 62 θανατοποινίτες βρίσκονται έγκλειστοι σε ομοσπονδιακά σωφρονιστικά ιδρύματα.
