Ελλάδα : Υπογραφή συμφωνιών για τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό φυσικού αερίου

Υπεγράφη στη Σόφια η Διακυβερνητική Συμφωνία για τον Διασυνδετικό Αγωγό Φυσικού Αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστή Χατζηδάκη και την Βουλγάρα ομόλογό του κ. Temenuzhka Petkova.

Κατά την τελετή υπογραφής της συμφωνίας, ο υπουργός ΠΕΝ Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε τα εξής: «Είμαι προσωπικά συνδεδεμένος με τον αγωγό φυσικού αερίου IGB που θα συνδέει σύντομα την Ελλάδα με τη Βουλγαρία, καθώς ξεκίνησα το έργο το 2009, όταν ήμουν και πάλι υπουργός αρμόδιος για την Ενέργεια. Μας πήρε 10 χρόνια να φτάσουμε στις υπογραφές, αλλά χαίρομαι που με τη δική μου πάλι συμβολή το τελευταίο τρίμηνο όλα τα εμπόδια που είχαν απομείνει ξεπεράστηκαν και περνάμε σήμερα από τη θεωρία στην πράξη. Ο IGB ενισχύει τη γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας και στηρίζει την ενεργειακή ασφάλεια στην περιοχή»

Η υπουργός Ενέργειας της Βουλγαρίας Temenuzhka Petkova δήλωσε μεταξύ άλλων: «Το έργο αυτό αποτελεί ορόσημο ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή στρατηγική της χώρας και την ασφάλεια εφοδιασμού μας με φυσικό αέριο. Η υλοποίηση του αγωγού είναι πλέον μη αναστρέψιμη».
Εν συνεχεία, παρουσία των δυο Υπουργών ακολούθησε η υπογραφή σειράς συμφωνιών, όπως:

 Η αναθεωρημένη Συμφωνία Μετόχων μεταξύ των εταιρειών της κοινοπραξίας ICGB που έχει την ευθύνη κατασκευής και λειτουργίας του αγωγού, δηλαδή της βουλγαρικής BEΗ (που έχει ποσοστό 50%) και της κοινοπραξίας IGI Poseidon που έχει το υπόλοιπο 50%, κατανεμημένο ισομερώς μεταξύ της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου (ΔΕΠΑ) και της ιταλικής Edison
 Η επέκταση του μετοχικού κεφαλαίου της ICGB
 Η σύμβαση δανειοδότησης του έργου από την ΕTΕπ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων), ύψους 110 εκατ. ευρώ
 Η συμφωνία διαμετακόμισης αερίου με την Bulgartransgaz (βουλγαρικός ΔΕΣΦΑ)

Υπεγράφησαν επίσης και τα πρώτα συμβόλαια για την κατασκευή του αγωγού, μήκους 182 χλμ. και συνολικού κόστους της τάξης των 250 εκατ. ευρώ που ξεκινά από την Κομοτηνή (όπου προβλέπεται να διασυνδεθεί με τον Διαδριατικό αγωγό TAP) και καταλήγει στη Στάρα Ζαγόρα στη Βουλγαρία.
Η αρχική του δυναμικότητα είναι 3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου/έτος (bcma) με δυνατότητα επέκτασης στα 5 δισ. bcma. Οι εργασίες αναμένεται να ξεκινήσουν άμεσα και να ολοκληρωθούν εντός 18 μηνών. Η έναρξη της εμπορικής λειτουργίας του IGB προσδιορίζεται για τον Ιούλιο του 2021.

Σημειώνεται ότι ο IGB περιλαμβάνεται στον κατάλογο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) και έχει ήδη εγκριθεί η συγχρηματοδότησή του από την ΕΕ με ποσό 84 εκατ. ευρώ μέσω του προγράμματος EEPR και των Διαρθρωτικών Ταμείων της Ένωσης.
Η Διακυβερνητική Συμφωνία αποτελεί σημαντικό ορόσημο για την ενεργειακή στρατηγική της Ελλάδας, καθώς αναδεικνύει την χώρα σε διαμετακομιστή φυσικού αερίου από την Κασπία προς τη Βουλγαρία και μέσω αυτής προς τη Σερβία, τη Ρουμανία και άλλα κράτη της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.

Η δυνητική επέκταση της δυναμικότητας του αγωγού είτε με επιπρόσθετες ροές από την Κασπία είτε με εισαγωγές LNG (Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου), εφόσον ο IGB συνδεθεί με τον σχεδιαζόμενο Σταθμό Αποθήκευσης και Αεριοποίησης LNG της Αλεξανδρούπολης (FSRU) θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο την κομβική πλέον θέση της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή στρατηγική του Νοτίου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου.

Άλλα θέματα διμερούς συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας
Επιπλέον, ο κ. Χατζηδάκης και ο Υφυπουργός Ενέργειας κ. Γεράσιμος Θωμάς, συζήτησαν με τους Βουλγάρους ομολόγους τους μια σειρά από διμερή θέματα. Μεταξύ αυτών ήταν :
 Ο συντονισμός των αποφάσεων για το σταθμό FSRU στην Αλεξανδρούπολη
 Η πρόοδος της διασυνοριακής ηλεκτρικής διασύνδεσης Νέα Σάντα-Μαρίτσα
 Η διερεύνηση των προοπτικών για στενότερη συνεργασία μεταξύ του Ελληνικού και του Βουλγαρικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Θωμάς και ο πρόεδρος του Χρηματιστηρίου Ενέργειας κ. Αθανάσιος Σαββάκης είχαν επιμέρους συνάντηση με τους Προέδρους του Βουλγαρικού Χρηματιστηρίου Αξιών, καθώς και του Χρηματιστηρίου Ενέργειας της γειτονικής χώρας. Διασυνδετικός Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας (Interconnector Greece Bulgaria-IGB)

Βασικά στοιχεία του έργου

Ο διασυνδετικός αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) είναι ένας αγωγός μήκους 182 χλμ. (εκ των οποίων τα 31 χλμ. επί ελληνικού εδάφους) μεταξύ Κομοτηνής και Στάρα Ζαγόρα.
Στο σημείο εισόδου στην Ελλάδα ο IGB θα συνδέεται με τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP) και το Σύστημα του Διαχειριστή Ελληνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ) και στο σημείο εξόδου με το Σύστημα της Bulgartransgaz (Διαχειριστής Συστήματος Φυσικού Αερίου Βουλγαρίας).
Η μεταφορική ικανότητα του αγωγού –που έχει σχεδιαστεί ως διπλής ροής- είναι 3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) αερίου/έτος, με δυνατότητα επέκτασης στα 5 δις. bcm/έτος, με την πρόσθετη εγκατάσταση ενός σταθμού συμπίεσης.

Τι υπογράφεται σήμερα;

Οι βάσεις για το έργο τέθηκαν στις 24 Απριλίου 2009 με το σχετικό Μνημόνιο Κατανόησης Ελλάδας-Βουλγαρίας, το οποίο υπέγραψε από ελληνικής πλευράς ο τότε Υπουργός Ανάπτυξης -και σημερινός Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας- κ. Κωστής Χατζηδάκης.
Σήμερα, δέκα περίπου χρόνια αργότερα, υπογράφεται στη Σόφια η Διακυβερνητική Συμφωνία για τον IGB μεταξύ του κ. Χατζηδάκη και της Βουλγάρας ομολόγου του κ. Temenuzhka Petkova, ανοίγοντας τον δρόμο για την έναρξη των εργασιών κατασκευής, που αναμένεται να ολοκληρωθούν τον Ιούλιο του 2021.
Υπεγράφησαν επίσης μια σειρά από συμφωνίες μεταξύ των εταιρειών της κοινοπραξίας που θα κατασκευάσει τον αγωγό (ICGB AD) όπως:
 Η αναθεωρημένη Συμφωνία Μετόχων
 Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της κοινοπραξίας
 Η σύμβαση δανειοδότησης του έργου από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ)
 Η συμφωνία διαμετακόμισης αερίου με την Bulgartransgaz

Ποια είναι η κοινοπραξία που θα υλοποιήσει τον IGB;

Φορέας υλοποίησης του έργου είναι η κοινοπραξία ICGB AD, με έδρα τη Σόφια, στην οποία συμμετέχουν κατά 50% η κρατική βουλγαρική εταιρεία ΒΕΗ και κατά 50% η IGI Poseidon, κοινοπραξία της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου (ΔΕΠΑ) και του ιταλικού ενεργειακού ομίλου Edison. Η ICGB είναι ιδιοκτήτης του αγωγού, θα χρηματοδοτήσει την κατασκευή του και θα εισπράττει τα έσοδα από τα τέλη μεταφοράς του φυσικού αερίου.

Σημασία της Διακυβερνητικής Συμφωνίας

Η Συμφωνία αποτελεί σημαντικό ορόσημο για την ενεργειακή στρατηγική της Ελλάδας, καθώς αναδεικνύει την χώρα σε κόμβο διαμετακόμισης φυσικού αερίου από την λεκάνης της Κασπίας Κασπία προς τη Βουλγαρία και μέσω αυτής προς τη Σερβία, τη Ρουμανία και άλλα κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.

Ο IGB αποτελεί το πρώτο τμήμα του λεγόμενου «Κάθετου Διαδρόμου» ένα δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου που καθιστά την Ελλάδα ενεργειακό κόμβο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Σε αυτή τη φάση όλο σχεδόν το αέριο που θα μεταφέρει ο IGB θα προέρχεται από τον TAP, ο οποίος αναμένεται να λειτουργήσει το 2020 και θα μεταφέρει αζέρικο αέριο στις ευρωπαϊκές αγορές, αλλά η δυναμικότητα του μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω προσελκύοντας και άλλους εξαγωγείς.

Η κατασκευή και λειτουργία του IGB αποτελεί σημαντικό μοχλό περαιτέρω ενίσχυσης της γεωστρατηγικής θέσης της Ελλάδας στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, καθώς προάγει την διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού και των οδεύσεων του φυσικού αερίου (που αποτελεί προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση) και την μείωση της εξάρτησης από τις ρωσικές εξαγωγές αερίου. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τη Βουλγαρία, της οποίας η Ρωσία είναι ο μοναδικός προμηθευτής. Ο αγωγός ενισχύει την ασφάλεια εφοδιασμού της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, αποτελώντας παράλληλα κομβικό μέρος της στρατηγικής για μεγαλύτερη ενοποίηση των αγορών φυσικού αερίου της περιοχής.

Η δυνητική επέκταση της δυναμικότητας του αγωγού είτε με επιπρόσθετες ροές από την Κασπία Θάλασσα είτε με εισαγωγές LNG (Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου), εφόσον ο IGB συνδεθεί στο μέλλον με το σχεδιαζόμενο Σταθμό Αποθήκευσης και Αεριοποίησης LNG (FSRU) της Αλεξανδρούπολης, θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο την θέση της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή στρατηγική του Νοτίου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου.

Οφέλη του έργου για την Ελλάδα

 Εδραίωση της χώρας ως κομβικού κράτους για τη διαφοροποίηση των πηγών και οδεύσεων εισαγωγής φυσικού αερίου της Ε.Ε. και ανάδειξη του πρωταγωνιστικού ρόλου που διαδραματίζει στην υλοποίηση της Στρατηγικής του Νοτίου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου.
 Ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού σε φυσικό αέριο μέσω της δυνατότητας αντίστροφης ροής του αγωγού και δυνητικής πρόσβασης σε στρατηγικά αποθέματα άλλων κρατών-μελών της Ε.Ε. σε περίπτωση κρίσης τροφοδοσίας.
 Δημιουργία νέων εμπορικών ευκαιριών για διασυνοριακό εμπόριο που θα τονώσει τον ανταγωνισμό και στο εσωτερικό της ελληνικής αγοράς.
 Σημαντικά δευτερογενή οφέλη για την τοπική οικονομία κατά τη φάση κατασκευής και λειτουργίας του έργου.