Το 2022, η χώρα κατέγραψε λιγότερες από 77.000 γεννήσεις, τις χαμηλότερες σχεδόν του αιώνα
Ερημωμένα χωριά, απογοητευμένοι νέοι από την αγορά εργασίας και μια κυβέρνηση που προσπαθεί να βρει λύσεις – μάλλον ανεπιτυχώς.
Αυτή είναι η σκοτεινή πραγματικότητα που αποκάλυψε το Euronews στην Ελλάδα, όπου η χώρα προετοιμάζεται για μια μεγάλη πληθυσμιακή κατάρρευση που τροφοδοτείται από την κατακόρυφη πτώση του αριθμού των γεννήσεων, τη μαζική μετανάστευση και τα χαμηλά ποσοστά γονιμότητας.
«Έξι χρόνια μετά την έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια σηματοδοτώντας το επίσημο τέλος μιας οδυνηρής οικονομικής κρίσης, η χώρα αντιμετωπίζει τώρα ένα νέο είδος έκτακτης ανάγκης που θα μπορούσε να επηρεάσει την κοινωνική και οικονομική της δομή: τη μείωση του πληθυσμού» γράφει το Euronews.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, έως το 2070 ο πληθυσμός της Ελλάδας θα μπορούσε να συρρικνωθεί έως και 25% , πολύ πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 4%.
Το 2022, η χώρα κατέγραψε λιγότερες από 77.000 γεννήσεις, τις χαμηλότερες σχεδόν του αιώνα, ενώ οι θάνατοι σχεδόν διπλασίασαν αυτόν τον αριθμό, φτάνοντας τις 140.000. Τίποτα δεν δείχνει ότι αυτή η τάση θα αλλάξει σύντομα.
Αν πρέπει να δουλεύεις 10 με 12 ώρες την ημέρα και να μην κερδίζεις όσα χρήματα θέλεις, πώς μπορείς να αγοράσεις ένα σπίτι;
Το brain drain
Η τελευταία απογραφή πληθυσμού, το 2021, έδειξε μείωση 3,1% του συνολικού πληθυσμού σε μόλις δέκα χρόνια, σε λιγότερο από 10,5 εκατομμύρια άτομα. Αυτή η δεκαετία αντιστοιχεί σε γενικές γραμμές με την οικονομική κρίση που πέρασε η χώρα, η οποία τροφοδότησε την έξοδο περίπου μισού εκατομμυρίου Ελλήνων, ιδίως μεταξύ των νέων και μορφωμένων τμημάτων του πληθυσμού.
Όσοι έμειναν στη χώρα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν μια δύσκολη ανάκαμψη της αγοράς εργασίας, που χαρακτηρίζεται από υψηλή ανεργία και χαμηλούς μισθούς, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο δύσκολη τη δημιουργία σταθερών σταδιοδρομιών και οικογενειών.
Στη Χίο, ένα νησί 50.000 κατοίκων στο Βόρειο Αιγαίο, το Euronews μίλησε με τη Μαίρη και τον Νίκο, ένα ζευγάρι γύρω στα τριάντα που έφυγε από την Ελλάδα για τις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από δύο χρόνια, και το επισκέπτεται μόνο περιστασιακά για διακοπές. Αναλογίστηκαν την απόφασή τους να μεταναστεύσουν, αναφέροντας τις οικονομικές δυσκολίες ως κύριο λόγο.
«Αν πρέπει να δουλεύεις 10 με 12 ώρες την ημέρα και να μην κερδίζεις όσα χρήματα θέλεις, πώς μπορείς να αγοράσεις ένα σπίτι; Και πώς μπορείς να κάνεις οικογένεια; Δεν μπορείς», είπε η Μαίρη. Ο Νίκος συμφώνησε μαζί της δηλώνοντας ότι ενώ αγαπούν την Ελλάδα, δεν μπορούν να δουν τους εαυτούς τους να επιστρέφουν, ακόμα κι αν βελτιωθούν οι συνθήκες.
Γερνάει ο πληθυσμός
Αυτή είναι μια ισχυρή υπενθύμιση για το πού οδεύει η χώρα, καθώς τα χαμηλά ποσοστά γονιμότητας (1,32 γεννήσεις ανά γυναίκα) και το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής οδηγούν γρήγορα σε συρρίκνωση και γήρανση του πληθυσμού.
Ο Έλληνας οικονομολόγος Νίκος Βέττας υπογραμμίζει στο Euronews τις οικονομικές συνέπειες αυτής της δημογραφικής αλλαγής, που ασκεί πρόσθετη πίεση στο συνταξιοδοτικό σύστημα και τις υπηρεσίες υγείας της Ελλάδας: «Το κύριο πρόβλημα είναι ότι θα έχετε μικρότερο αριθμό ατόμων που θα εργάζονται. Και τώρα αυτοί οι άνθρωποι, θα πρέπει να υποστηρίξουν έναν μεγάλο πληθυσμό ηλικιωμένων».
Ωστόσο, ο Βέττας προσθέτει ότι κάποια μέτρα μπορούν να ληφθούν για να μετριάσουν το πρόβλημα : «Πρέπει να αυξηθεί η παραγωγικότητα στη χώρα. Πρέπει να έρθει νέα τεχνολογία, να ενθαρρυνθεί η εισροή μεταναστών, ειδικά σε θέσεις εργασίας υψηλής παραγωγικότητας».
Διαρκής πτώση γεννήσεων
Η μείωση των γεννήσεων τις τελευταίες δεκαετίες είναι γεγονός. Σε εθνικό επίπεδο, θα διαπιστώσουμε ότι οι γεννήσεις μειώθηκαν κατά 37% ανάμεσα στο 1979 – 1983 και το 2014 – 2019, ενώ αναμένεται να μειωθούν ακόμη κατά 13% την εξαετία 2020-25.
Μία στις τρεις από τις 1.035 Δημοτικές Ενότητες καταγράφουν λιγότερες από 10 γεννήσεις ετησίως
Η μείωση αναπόφευκτα αποτυπώνεται και στον νεανικό πληθυσμό, ξεκινώντας αρχικά από αυτόν της προσχολικής ηλικίας και, στη συνέχεια, σε αυτόν που διατρέχει όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος.
