Μια διαφορετική Επέτειος της ένδοξης Μάχης του Λασιθίου έλαβε χώρα την Κυριακή , 31 Μαΐου , στο Οροπέδιο Λασιθίου, όπως επιβάλλουν οι συνθήκες λόγω τη πανδημίας του κορωνοϊού.
Το Οροπέδιο Λασιθίου γιορτάζει, καθώς συμπληρώνονται 153 έτη από την ηρωική και ένδοξη Μάχη του Λασιθίου ,που μας μεταφέρει πίσω στα 1867 .Τον Μάιο του 1867 ο Λασιθιώτης επιβεβαιώνει το υψηλό αίσθημα υπερηφάνειας, αλτρουισμού, σθένους και ανδρείας. Ο Λασιθιώτης δίδαξε ιστορία, μαζί με τους επαναστάτες από όλη την Κρήτη αλλά και εθελοντές μαχητές από όλο τον κόσμο.
Ο Δήμαρχος ,Γιάννης Στεφανάκης, αμέσως μετά από την επιμνημόσυνη δέηση, που τελέστηκε στην Ι.Μ. Παναγίας Κρουσταλλένιας, κατέθεσε σεβασμό, υπενθυμίζοντας ότι ,όλοι μας έχουμε ένα τεράστιο χρέος, να σεβόμαστε με ειλικρίνεια κα ι ευσέβεια τους ανθρώπους εκείνους που θυσίασαν τον δικό τους αέρα, για να μπορούμε όλοι μας σήμερα να αναπνέουμε με ελευθερία. Η Μάχη του Λασιθίου, μία μάχη παγκόσμιας εμβέλειας με συμμετοχή επαναστατών από όλο τον κόσμο, διδάσκει από τα βάθη της ιστορίας τη συνεργασία των λαών για τα ύψιστα ιδανικά της Ελευθερίας και της Ειρήνης, και όχι υποκινούμενη από οικονομικές δυνάμεις.
Με μια λιτή τελετή, παρουσία του Πανοσιολογιότατου Πρωτοσύγκελου της Ιεράς Μητρόπολης Πέτρας και Χερρονήσου ,Τίτου, αλλά με τον πρέποντα σεβασμό , ο Δήμαρχος κατέθεσε στέφανο ,συνοδευόμενος από τον κ. Ανδρουλάκη Γιάννη, Εντεταλμένο Σύμβουλο Περιφέρειας, που παρέστη τιμώντας το Λασίθι. Επίσης, στέφανο κατέθεσαν τόσο ο Πρόεδρος του Δ.Σ. ,κ. Πλευράκης Γιώργος, όσο και ο Εκπρόσωπος Εθνικής Αντίστασης Λασιθίου, κ.Μπαριτάκης Γιώργος,οι οποίοι με τη σειρά τους τίμησαν το ένδοξο γεγονός της Παγκόσμιας Ιστορίας.
ΤΑ ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ
Κατόπιν διεξοδικής έρευνας, παρουσιάζουμε αντιπροσωπευτικά αποσπάσματα από την έκδοση «ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ-Λονδίνο 1867» που παρουσιάστηκε και στα δύο Σώματα του Βρετανικού Κοινοβουλίου από τον Υπουργό Εξωτερικών της Βρετανικής Αυτοκρατορίας Λόρδο Stanley, κατόπιν εντολής της Βασίλισσας του Ηνωμένου Βασιλείου Βικτώριας.
Την περίοδο της μεγάλης Κρητικής Επανάστασης του 1866 έως 1869 υπήρξε έντονη αναταραχή και έξαρση στρατιωτικών επιχειρήσεων και πολιτικών διαπραγματεύσεων για το επονομαζόμενο «Ανατολικό Ζήτημα». Τα γεωπολιτικά σενάρια εξουσίας μεταξύ Ευρώπης και Ανατολής με αφορμή την στρατηγική θέση της Κρήτης, οδηγούν τον Μάη του 1867 στην επική Μάχη του Λασιθίου η οποία αποτέλεσε ορόσημο για την ιστορική εξέλιξη και τον στρατηγικό σχεδιασμό των μεγάλων δυνάμεων αναφορικά με την ανατολική Μεσόγειο.
Στην έκδοση αυτή όπου αναλύονται οι βρετανικές πολιτικές αξιώσεις της εποχής, γίνεται εκτενής και πολυσέλιδη αναφορά στην δεκαήμερη Μάχη του Λασιθίου τον Μάιο του 1867 και παρουσιάζονται αυτούσια ανταποκρίσεις – τηλεγραφήματα των Βρετανών Πρόξενων της εποχής προς τον Υπουργό Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, των πολιτικών προσωπικοτήτων καθώς και του ίδιου του Ομέρ Πασά, επικεφαλής των Οθωμανικών δυνάμεων. Χαρακτηριστικές είναι οι αναφορές στις λεπτομέρειες της μάχης, όπου αποκαλύπτονται και συνδέονται με την ιστορία, η προφορική μας παράδοση, όπως η καταγωγή (από το Ψυχρό Λασιθίου) και ο θάνατος του Ισμαήλ Φερίκ Πασά, Υπουργού Στρατιωτικών της Αιγύπτου και επικεφαλής των Αιγυπτιακών δυνάμεων κατά του Λασιθίου καθώς και η σχέση του με τον αδελφό του Αντώνιο Φ. Παπαδάκη πρωτεργάτη και βασικού χρηματοδότη για την απελευθέρωση της Κρήτης.
Τα παρακάτω τηλεγραφήματα αποτελούν ανεκτίμητα ντοκουμέντα, που τεκμηριώνουν την ιστορικότητα, συνδέουν τον μύθο και την προφορική παράδοση με την πραγματικότητα και κατατάσσουν την Μάχη του Λασιθίου ως κορυφαίο γεγονός της παγκόσμιας ιστορίας για την ελευθερία των Λαών, με συμμετοχή εθελοντών σε μία παγκόσμια μάχη την οποία τίμησε το ελεύθερο Ελληνικό κράτος δίνοντας το όνομα της επαρχίας Λασιθίου στον Νομό.
1. Τηλεγράφημα του Ομέρ Πασά προς τον Σουλτάνο, την 1η Ιουνίου 1867, από το στρατόπεδο στο Καστέλι πεδιάδος, όπου ανακοινώνεται η εισβολή των Οθωμανικών δυνάμεων στο Λασίθι από την κορυφή «Αφέντης» στην Πλάτη.
Μετά την κατάληψη της Μονής Κρυσταλλένιας από τον Τουρκικό στρατό καταγράφηκαν τα πυρομαχικά των επαναστατικών δυνάμεων που απαριθμούσαν περισσότερες από 8.000 οκάδες μολύβδου και 50 κουτιά φυσιγγίων. Στις 30 Μαΐου οι δυνάμεις των επαναστατών μετακινήθηκαν στα βόρεια ορεινά του Τζερμιάδων (Σελένα) και την επομένη (31 Μαΐου) πραγματοποιήθηκε νέα επίθεση των Οθωμανών που επιχείρησαν να περικυκλώσουν τους επαναστάτες και από την πλευρά της Κεράς. Όμως, όπως ο ίδιος ο Ομέρ Πασάς αναφέρει, εξαιτίας μίας έντονης ξαφνικής βροχής οι Οθωμανικές δυνάμεις υποχωρούν…
2. Στις 17 Ιουνίου 1867 από το Ηράκλειο ο υποπρόξενος Λυσίμαχος Α. Καλοκαιρινός ενημερώνει με τηλεγράφημα τον Βρετανό Πρόξενο Dickson στα Χανιά ότι:
«από 1ης Ιουνίου ξεκίνησε η κατάληψη του Λασιθίου. Ο συνολικός αριθμός των (τακτικών και ατάκτων) ανέρχεται σε 18.000 άνδρες.
Οι αρχηγοί των ανταρτών είναι ο Δημητρακάκος και ο Κόρακας.
Μετά από κάποιες επιθετικές ενέργειες, τα τουρκικά στρατεύματα, την 4η του μηνός Ιουνίου κατέλαβαν μερικά χωριά του Λασιθιού και στις 12, τα υπόλοιπα.
Τα χωριά αυτά έχουν λεηλατηθεί, κατεδαφιστεί και καεί από τα τουρκικά στρατεύματα, και μεγάλος αριθμός οπωροφόρων δένδρων έχουν χαθεί. Οι κάτοικοι κατέφυγαν στα βουνά. Οι πραγματικές απώλειες και στις δύο πλευρές είναι ακόμη άγνωστες.
Χθες έφεραν το πτώμα του Ισμαήλ Πασά, Διοικητή των Αιγυπτιακών στρατευμάτων εδώ (Ηράκλειο). Έχει βαλσαμωθεί και έχει σταλεί στην Αίγυπτο. Κάποιοι δηλώνουν ότι η Εξοχότητά του σκοτώθηκε σε μια συμπλοκή, άλλοι ότι πέθανε από μια ασθένεια».
3. Στις 17 Ιουνίου ο Πρόξενος Dickson από τα Χανιά ενημερώνει τον Λόρδο Stanley, Υπουργό Εξωτερικών της Βρετανικής Αυτοκρατορίας για τον θάνατο του Ισμαήλ Πασά λόγω γαστρικής πάθησης. Δηλώνει επίσης τον αριθμό των επαναστατών που ανέρχεται σε 10.000 Κρητικούς και 1.200 εθελοντές. Τέλος πληροφορεί για τις ενέργειες του ίδιου του Ομέρ Πασά, ο οποίος με το κύριο σώμα του στρατού του, επιτέθηκε στο μοναστήρι της Καρδιώτισσας στην Κέρα μετά από μια σκληρή συμπλοκή και έκτοτε πυρπόλησε τα περισσότερα από τα χωριά του Λασιθίου.
4. Την 24η Ιουνίου 1867 ο Υπουργός Εξωτερικών της Βρετανικής Αυτοκρατορίας Λόρδος Stanley, ενημερώνεται από τον Πρόξενο Dickson ότι;
«Μετά την είσοδο του αυτοκρατορικού στρατού στο Λασίθι και την καταστροφή που ακολούθησε στα χωριά του οροπεδίου, τα στρατεύματα αποσύρθηκαν στο Ηράκλειο (Candia Town)…»
«Θα ήθελα να παρατηρήσω, αναφορικά με τον Ισμαήλ Πασά, διοικητή του αιγυπτιακού στρατού και του οποίου τον θάνατο έχω αναγγείλει στο έγγραφο την 17η τρέχοντος, ότι ήταν ντόπιος από το Λασίθι και από τη γέννηση χριστιανός. Έχοντας έρθει στην Αίγυπτο ως δούλος, όταν τον έστειλαν ως απλό νεαρό, ανατράφηκε από τον αείμνηστο Μεχμέτ Αλή Πασά και εντάχθηκε στο στρατό του Αντιβασιλέα. Το όνομα της οικογένειας είναι Παππαδάτι (Παππαδάκη) ο πατέρας του ήταν ιερέας και ένας αδελφός του αείμνηστου Πασά, που τώρα βρίσκεται στην Αθήνα (Α.Φ. Παπαδάκης), υπήρξε από το ξέσπασμα της εξέγερσης ένα από τα πιο ενεργά μέλη της Κρητικής Επιτροπής (για την απελευθέρωση)».
Μάιος 2020
Ιωάννης Γ. Στεφανάκης
Δήμαρχος Οροπεδίου Λασιθίου
