Ασφαλιστικό : Οι αλλαγές που φέρνει η κατάργηση του νόμου Κατρούγκαλου

Εννέα διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου που αφορούν συντάξεις και εισφορές πρόκειται να αλλάξει η κυβέρνηση με το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που αναμένεται να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή τον ερχόμενο Δεκέμβριο Σύμφωνα με τον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής, οι επιτελείς του υπουργείου Εργασίας που επεξεργάζονται τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στο νέο ασφαλιστικό έχουν θέσει ως στόχο αφενός να μην υπάρξουν μειώσεις συντάξεων και, αφετέρου, να δοθούν οι αυξήσεις που αντέχει το ασφαλιστικό με τα νέα ποσοστά ανταποδοτικότητας που θα είναι αυξημένα για μεγάλο αριθμό συνταξιούχων.Οι διατάξεις του καταργημένου από το Συμβούλιο της Επικρατείας νόμου 4387/2016 (του νόμου Κατρούγκαλου δηλαδή) που πρέπει να αντικατασταθούν με νέες ρυθμίσεις, έχουν κωδικοποιηθεί εν όψει της κατάρτισης του νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου και είναι οι εξής:

1. Αρθρο 8, ως προς τα ποσοστά αναπλήρωσης που θα ισχύουν εφεξής για την ανταποδοτική σύνταξη.

2. Αρθρο 14, ως προς τον επανυπολογισμό των παλαιών συντάξεων που θα πρέπει να γίνει από την αρχή με βάση τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης.

3. Αρθρο 28, για την ανταποδοτική σύνταξη και τη σύνδεση και υπολογισμό της με τις εισφορές των μη μισθωτών.

4. Αρθρο 33, ως προς τον επανυπολογισμό των παλαιών συντάξεων όλων των ταμείων και των ελευθέρων επαγγελματιών που θα πρέπει να γίνει με βάση τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης που θα καθορίσει ο νέος νόμος.

5. Αρθρο 98, ως προς τις παροχές του ΕΤΕΑΕΠ και κυρίως ως προς τον υπολογισμό των νέων επικουρικών συντάξεων και ως προς τις μειώσεις των επικουρικών που είχαν άθροισμα άνω των 1.300 ευρώ μαζί με τις κύριες και ακυρώθηκαν ουσιαστικά με την απόφαση του ΣτΕ.

6. Αρθρο 39, ως προς τις εισφορές ελευθέρων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων και κυρίως ως προς τον τρόπο υπολογισμού των εισφορών και του ποσοστού (σ.σ.: ή ποσού) που θα χρησιμοποιηθεί από εδώ και στο εξής σε αντιδιαστολή με τις επιβαρύνσεις που ισχύουν για τους μσθωτούς.

7. Αρθρο 39Α, ως προς τις νέες εισφορές των νέων επιστημόνων (γιατρών, μηχανικών, δικηγόρων) και τη βάση υπολογισμού τους σε αντιδιαστολή με τις εισφορές των μισθωτών.

8. Αρθρο 40, ως προς τον τρόπο υπολογισμού των εισφορών για τους αγρότες.

9. Αρθρο 41, ως προς το ποσοστό εισφορών υγειονομικής περίθαλψης που θα πρέπει να καταβάλλουν από εδώ και στο εξής οι μη μισθωτοί, δηλαδή οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι επιστήμονες και οι αγρότες.

Η ρύθμιση για τα αναδρομικά
Στις 9 αλλαγές που κρίθηκαν αναγκαίες λόγω της αντισυνταγματικότητας που διέγνωσε το ΣτΕ στον νόμο Κατρούγκαλου θα υπάρξει, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, και ακόμη μία ρύθμιση που θα αφορά στα αναδρομικά των συνταξιούχων. Εξετάζεται να επιστραφούν τα ποσά παράνομων μειώσεων για διάστημα 10 μηνών σε όλους τους συνταξιούχους που είχαν απώλειες από τις εν λόγω περικοπές, ανεξάρτητα από το αν έχουν κάνει αγωγές ή όχι. Υπάρχει όμως και το ενδεχόμενο τα αναδρομικά να πάνε πιο πίσω και να μην περιληφθούν στον νέο νόμο λόγω πίεσης χρόνου να έρθουν πιο γρήγορα οι ασφαλιστικές διατάξεις. Σε αυτή την περίπτωση η πιθανότερη νομοθέτηση των επιστροφών θα είναι αρχές του 2020 και θα γίνουν σε πολλές δόσεις.Συμπερασματικά οι αλλαγές που έρχονται
-Μικρότερο ψαλίδι στις επικουρικές συντάξεις και αυξήσεις από εδώ και στο εξής σχεδόν για το σύνολο των 260.000 συνταξιούχων που είδαν τις επικουρικές τους να τσεκουρώνονται ως 50% τον Ιούνιο του 2016 με μοναδικό κριτήριο ότι οι εν λόγω συνταξιούχοι είχαν άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης πάνω από τα 1.300 ευρώ.

Το ΣτΕ ακύρωσε τις μειώσεις αλλά από εδώ και πέρα, δηλαδή χωρίς να δώσει δικαίωμα σε αναδρομικά από τις παρανομίες του νόμου Κατρούγκαλου.

Για παράδειγμα, συνταξιούχος ΙΚΑ που είχε μείωση 49,2% και από τα 350 ευρώ επικουρικής έπεσε στα 178 ευρώ (μείωση 172 ευρώ) θα κερδίσει ίσως και πάνω από τη μισή περικοπή και η επικουρική του με τον νέο νόμο θα αυξηθεί στα 264 ευρώ.

Αυτό που εξετάζει το υπουργείο Εργασίας είναι να πετύχει τον ίδιο στόχο, δηλαδή να έχει εξοικονόμηση ενός ποσού της τάξης των 300 εκατ. ευρώ αποκαθιστώντας τις υπερβολικές περικοπές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα γίνουν περικοπές σε συνταξιούχους που είχαν αποφύγει τις μειώσεις Κατρούγκαλου.

Η διέξοδος για να βγει αναίμακτα το σχέδιο αποκατάστασης των επικουρικών βρίσκεται εν μέρει στο ΣτΕ που αναφέρει στην επίμαχη απόφασή του (για τις επικουρικές) ότι το ΕΤΕΑΕΠ είναι φορέας του Δημοσίου και ως εκ τούτου τελεί υπό την εγγύηση του κράτους που έχει και την ευθύνη να καλύπτει τα τυχόν ελλείμματά του.

Είναι η πρώτη φορά που το δικαστήριο αναγνωρίζει την υποχρέωση του κράτους να καλύπτει ελλείμματα και στο σύστημα επικουρικών συντάξεων.

Με την «άδεια» του ΣτΕ μπορεί η κυβέρνηση να διαθέσει ένα μέρος από τα 300 εκατ. που θα πρέπει να βρει το ΕΤΕΑΕΠ στην περίπτωση που ακυρωθούν όλες οι μειώσεις επικουρικών που έγιναν τον Ιούνιο του 2016.

Αν όμως το ψαλίδι διατηρηθεί αλλά με πολύ μικρότερα ποσοστά (π.χ. με περικοπή 15% αντί 45%), τότε η λύση θα είναι πιο εύκολη καθώς το κράτος θα χρειαστεί να συμπληρώσει λιγότερα ώστε να συμπληρωθεί η εξοικονόμηση των 300 εκατ. ευρώ.–Μεγαλύτερα ποσά στις ανταποδοτικές συντάξεις, άρα αυξήσεις στο σύνολο της σύνταξης.

Το ΣτΕ έδειξε στην ουσία δυο δρόμους στο υπουργείο Εργασίας: Ο ένας είναι να αυξηθούν τα ποσοστά αναπλήρωσης για την ανταποδοτική σύνταξη μετά τα 35 ή τα 40 έτη.

Σε αυτή την περίπτωση οι αυξήσεις θα είναι μεγάλες καθώς ο πήχυς που εμμέσως έβαλε το ΣτΕ είναι να παίρνουν οι συνταξιούχοι τουλάχιστον το 50% των αποδοχών τους με 40 χρόνια ασφάλισης, ενώ τώρα παίρνουν το 42,8%.

Ο άλλος δρόμος είναι να αλλάξει ο τρόπος αύξησης των ποσοστών αναπλήρωσης σε σχέση με τα έτη ασφάλισης. Σήμερα τα ποσοστά αναπλήρωσης αλλάζουν ανά τρία χρόνια, γεγονός που αποδεδειγμένα οδηγεί σε μη ανταποδοτικές συντάξεις. Στην περίπτωση που επιλεγεί ο δεύτερος δρόμος, θα ευνοηθούν όσοι παραμένουν στην εργασία από τα 28, 30 έτη και μετά.

Με τους συντελεστές Κατρούγκαλου, για παράδειγμα, ένας ασφαλισμένος με μισθό 700 ευρώ και με 20 χρόνια παίρνει 112 ανταποδοτική σύνταξη και με τα 384 ευρώ της εθνικής σύνταξης φτάνει στα 496 ευρώ.

Η σύνταξη των 496 ευρώ δηλαδή αντιστοιχεί σε ποσοστό αναπλήρωσης ίσο με το 71% του μισθού των 700 ευρώ. Την ίδια στιγμή, ασφαλισμένος με μισθό 2.000 ευρώ και με 37 χρόνια παίρνει σύναξη 1.128 ευρώ (744 ευρώ ανταποδοτική+384 ευρώ εθνική), ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό αναπλήρωσης ίσο με το 56,4% του μισθού των 2.000 ευρώ!

Με τα νέα ποσοστά είναι βέβαιο ότι οι συντάξεις στα 37 έτη, για παράδειγμα με μισθούς 2.000 ευρώ, θα αυξηθούν σημαντικά και το ποσοστό αναπλήρωσης θα περάσει το 60%.

–Αποσύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών των ελευθέρων επαγγελματιών από το εισόδημα.

Με το νέο καθεστώς εξετάζεται να επανέλθει το παλιό σύστημα εισφορών με ασφαλιστικές κλάσεις.

Μια από τις επιλογές που εξετάζονται είναι οι κλάσεις με τις νέες εισφορές να έχουν περισσότερες κλίμακες ώστε να δίδεται στους επαγγελματίες η δυνατότητα να παίρνουν την εισφορά που επιθυμούν και μπορούν να πληρώνουν ανεξάρτητα από το αν έχουν μικρό ή μεγάλο εισόδημα.

Σε κάθε περίπτωση όμως, θα θεσμοθετηθεί μια ελάχιστη εισφορά που ενδεχομένως να είναι χαμηλότερη από τα σημερινά 185 ευρώ που χρεώνονται ως βάση εκκίνησης των εισφορών στους επαγγελματίες.

Για παράδειγμα, στο νέο σύστημα μπορεί η χαμηλή εισφορά (βάση) να ξεκινά από τα 120 ευρώ με διαβάθμιση κλίμακας ανά 20 ή ανά 30 ευρώ.