Άρθρο του Γ.Λογιάδη:Οι παγίδες της προσβασιμότητας κι η αλήθεια του αποκλεισμού

Του Γιώργου Λογιάδη*

Στην ολομέλεια της βουλής ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία πριν λίγες ημέρες το σχέδιο νόμου του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων με το οποίο ενσωματώνεται στην ελληνική έννομη τάξη η Οδηγία για την προσβασιμότητα ατόμων με αναπηρία και ατόμων με λειτουργικούς περιορισμούς, σε προϊόντα και υπηρεσίες.
Πρόκειται για την ενσωμάτωση της Οδηγίας ΕΕ 2019/882 στο εθνικό δίκαιο.
Στόχος της διασφάλισης της προσβασιμότητας είναι η άρση όλων των εμποδίων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρίες, ώστε να συμμετέχουν ισότιμα με τη μέγιστη δυνατή αυτονομία και με τον ίδιο βαθμό ασφάλειας και άνεσης με όλους στο κοινωνικό, οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι.
Το ΜέΡΑ25, χαρακτηρίζει το εξαρχής το πλαίσιο για την προσβασιμότητα ανεπαρκές.
Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι το σχέδιο νόμου δεν καταπιάνεται με το πώς η πολιτεία στηρίζει τα ΑμεΑ. Δεν ρυθμίζει ουσιαστικά θέματα που σχετίζονται με τις συνθήκες της διαβίωσης, επιβίωσης και εξέλιξης.
Στην πραγματική ζωή, οι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού αντιμετωπίζουν διακρίσεις και προβλήματα σε όλα τα επίπεδα και οι συνθήκες αντί να βελτιώνονται χειροτερεύουν ενώ και οι δομές που υπάρχουν δεν μπορούν να ανταποκριθούν και να φροντίσουν ανθρώπους που είναι μόνοι και ανήμποροι. Μέσα σε όλα αυτά έρχεται και η σημερινή αφόρητη ακρίβεια που τσακίζει τους πάντες. Πόσο μάλλον ευάλωτες ομάδες με επ’ αυξημένες ανάγκες.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει κανένα δίχτυ προστασίας ούτε για την εκπαίδευση ούτε για την εργασία ούτε για την φροντίδα.
Επιπλέον δεν έχουμε καλλιεργήσει ούτε την κουλτούρα μας για την αποδοχή της διαφορετικότητας και δεν σεβόμαστε και τις ανάγκες αφού ακόμα και σήμερα είναι ζητούμενο η ράμπα του πεζοδρομίου, ή η ελεύθερη θέση σε χώρο στάθμευσης για ΑΜΕΑ.
Αν δεν γίνουν οι πόλεις φιλικές προς τη μετακίνηση πως θα περάσουμε στο επόμενο βήμα; Δεν έχουμε μεριμνήσει ως χώρα για την εκπαίδευση των παιδιών και την επαγγελματική τους αποκατάσταση στη συνέχεια. Ολοκληρώνεται η φοίτηση στα ειδικά σχολεία και μετά τι; Υπάρχει έλλειψη υπηρεσιών ψυχικής υγείας και κοινωνικής προστασίας για τα παιδιά και τις οικογένειές τους που τα καθιστά περισσότερο ευάλωτα.
Αυτή η οδηγία είναι χρήσιμη για χώρες που ήδη έχουν κάνει 100 βήματα για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων. Η χώρα μας βρίσκεται ακόμα στο 10ο βήμα, και μάλιστα αντί για να πηγαίνουμε μπροστά, επιλέγουμε το ένα βήμα πίσω.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Συντονιστική Επιτροπή Αγώνα Αναπήρων επισημαίνει ότι στα τέλη της δεκαετίας του ’70 με αρχές του ’80 εργάζονταν χίλιοι τυφλοί καταγεγραμμένοι, ενώ σήμερα εργάζονται μόνο περίπου εκατό!
Η Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία, μόλις πριν λίγες ημέρες εξέδωσε ανακοίνωση την οποία καταθέσαμε και ως ερώτηση, που εκφράζει φόβους για ενδεχόμενες απολύσεις στον Όμιλο ΟΤΕ – Cosmote και ζητά την προσωπική παρέμβαση του Προέδρου για να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας των εργαζομένων του ΟΤΕ με αναπηρία ή χρόνια πάθηση και των γονέων ατόμων με αναπηρία μέσα στον Οργανισμό, ώστε να συνεχίσουν να προσφέρουν απρόσκοπτα τις υπηρεσίες τους, λαμβάνοντας υπόψη την πολυετή προσφορά τους στον ΟΤΕ.
Αντί δηλαδή η πολιτεία να ανοίγει θέσεις εργασίας, τις κλείνει, κι εμείς εδώ συζητάμε για την προσβασιμότητα στις υπηρεσίες!
Η υποκρισία συνεχίζεται και στο σχέδιο νόμου που εξαιρεί από τις απαιτήσεις της προσβασιμότητας τις αστικές, προαστιακές και περιφερειακές υπηρεσίες μεταφορών αλλά και τις μικρές επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες. Αυτομάτως αυτές οι επιχειρήσεις περιθωριοποιούνται, γιατί θα δυσκολευτούν να σηκώσουν το οικονομικό βάρος εκπλήρωσης των απαιτήσεων προσβασιμότητας, και έτσι οι πολίτες θα στραφούν στις μεγάλες επιχειρήσεις που θα προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες ανταποκρινόμενοι στις απαιτήσεις της Οδηγίας.
Αυτός είναι ένας από τους λόγους που κατά την άποψη μας το σχέδιο νόμου είναι επικίνδυνο και ύπουλο, γιατί θα οδηγήσει σε μαρασμό τους μικρούς.
Όταν αναφερόμαστε σε θέματα προσβασιμότητας, μιλάμε επίσης για το σχετικά μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού, το οποίο αυξάνεται συνεχώς, για τους συμπολίτες μας της τρίτης ηλικίας, οι οποίοι και αυτοί χρειάζονται ειδική προσβασιμότητα σε υπηρεσίες και προϊόντα.
Ποια είναι η λύση, ποια είναι η πρόταση του ΜέΡΑ25; Άμεση στήριξη χρηματοδότησης και ενίσχυσης με μηδενικό κόστος για τις μικρές επιχειρήσεις για να μπορέσουν να εκσυγχρονιστούν και να εφαρμόσουν τα μέτρα της ευρωπαϊκής οδηγίας τα οποία είναι δεσμευτικά. Όσον αφορά στην εξαίρεση από τη συμμόρφωση των υπηρεσιών αστικών, προαστιακών και περιφερειακών μεταφορών, αυτές οι μεταφορές σε πολύ μεγάλο βαθμό είναι δημόσιες. Είναι φανερό ότι με την εξαίρεση, αυτές οι δημόσιες δομές δε θα εκσυγχρονιστούν, δε θα ανταποκρίνονται ούτε στο σημερινό σχέδιο νόμου ούτε στις ανάγκες των ΑμΕΑ και των ηλικιωμένων. Αυτό θα έχει ως συνέπεια οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες να στραφούν σ’ αυτούς που θα καλύπτουν τις ανάγκες των ατόμων αυτών. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα επέλθει και εδώ μαρασμός των δημόσιων δομών και υπηρεσιών προς όφελος των ιδιωτών, οι οποίοι θα εκπληρώνουν αυτά τα κριτήρια του σχεδίου νόμου και βεβαίως τις ανάγκες των ΑμΕΑ. Ιδιωτικοποίηση, λοιπόν, «από την πίσω πόρτα».
Εν’ αντιθέσει με τα ημίμετρα από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης και ελληνικών μνημονιακών κυβερνήσεων, το ΜέΡΑ25 έχει επεξεργαστεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για άτομα με αναπηρία με βάση την αρχή ότι ο πολιτισμός μιας κοινωνίας κρίνεται από τον τρόπο που αντιμετωπίζει τα δικαιώματα των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Ειδικότερα για το θέμα της προσβασιμότητας το ΜέΡΑ25 με ευαισθησία απέναντι στα δικαιώματα των ατόμων με εμφανή και μη αναπηρία και περιορισμένης κινητικότητας είτε είναι παιδιά, ηλικιωμένοι ή έγκυες στοχεύει στο να φέρει νέα ώθηση στη διασφάλιση της προσβασιμότητας κατά την παροχή υπηρεσιών και μεταφορών και την κατασκευή ή τη βελτίωση των υποδομών.
Η ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς αποτελεί βασική προτεραιότητα για το ΜέΡΑ25.
Η επιδίωξή μας είναι να επιτραπεί στα άτομα με αναπηρία να ζουν ανεξάρτητα και να συμμετέχουν πλήρως σε όλες τις πτυχές της ζωής.
Οικονομικά κίνητρα για την προσαρμογή υπαρχόντων κτηρίων για άτομα με ειδικές ανάγκες, ώστε τα άτομα αυτά να δύνανται να κατοικήσουν ή να εργαστούν ή να φιλοξενηθούν.
Ελεύθερη πρόσβαση σε όλους τους χώρους των συνοδών σκύλων-οδηγών για τα άτομα με προβλήματα όρασης.

*Ο Γιώργος Λογιάδης είναι βουλευτής του ΜέΡΑ25, ειδικός αγορητής στο συγκεκριμένο σχέδιο νόμου και οικονομολόγος.