Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης: Η Κρήτη στον παγκόσμιο χάρτη φυσικού περιβάλλοντος

Στις 21 Μαρτίου, ημερομηνία που έχει καθιερωθεί από τη διεθνή κοινότητα ως Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης προγραμμάτιζε μια σειρά εκδηλώσεων για την ανάδειξη της σημαντικότητας της βιοποικολότητας και τις συνέπειες της άμεσης αλληλεξάρτησης ανθρώπου και περιβάλλοντος. Γι’ αυτή τη μέρα και την ευόδωση των στόχων της επικοινωνίας, εκδώσαμε και διανείμαμε σχετικό με το θέμα, φυλλάδιο και σελιδοδείκτη.

Οι παγκόσμιες συνθήκες αποκλεισμού και καραντίνας που επέβαλλε η πανδημία του κορωνοϊού δεν μας επέτρεψαν να υλοποιήσουμε τις προγραμματισμένες δράσεις για την Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας. Με την ισχυρή πεποίθηση ότι, αυτή η μέρα της 21ης Μαρτίου πέρασε αλλά ο συμβολισμός της δεν χάθηκε, υποδεχόμαστε την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος της 5ης Ιουνίου ως ορόσημο που φέρει τα ίδια μηνύματα για τη βιωσιμότητα, την αειφορία, το περιβάλλον και το ανθρώπινο είδος.

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος επιλέχθηκε από τον Ο.Η.Ε. να είναι αφιερωμένη στη βιοποικιλότητα και στην επιβεβλημένη ανάγκη προάσπισης και διατήρησης της παγκοσμίως. Βλέποντας το περιβάλλον και το τοπίο με το ίδιο αίσθημα ευθύνης και υψηλού καθήκοντος, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης συμμετέχει στον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος αναδεικνύοντας θέματα της βιοποικιλότητας του τόπου μας καθώς και την κρισιμότητα διατήρησης της για την υγεία και ασφάλεια του ανθρώπου. Ιδιαίτερα τώρα, που η πανδημία μας καλεί επιτακτικά και συλλογικά να επαναπροσδιοριστούμε σε σχέση με την προστασία και διαχείριση του οικουμενικού περιβάλλοντος και να αντιληφθούμε ότι, η απώλεια και συρρίκνωση της βιοποικιλότητας σημαίνει την καταστροφή του ζωτικού πλαισίου που υποστηρίζει την ίδια την ανθρώπινη ζωή.

Σύμφωνα με τον Ο.Η.Ε., η μεταβολή ή η καταστροφή κάθε στοιχείου που συνθέτει τον ιστό της βιοποικιλότητας επηρεάζει συνολικά το σύστημα ζωής των ειδών και έχει, συσσωρευτικά, αρνητική συνέπεια στο βιοτικό περιβάλλον. Εκτιμάται ότι τα επόμενα δέκα χρόνια, ένα στα τέσσερα γνωστά είδη θα έχει εξαφανιστεί από τον πλανήτη, με απρόβλεπτες πλέον συνέπειες στην ανθρώπινη ζωή.

Στον τόπο μας, τα μεσογειακά οικοσυστήματα διακρίνονται για την πλούσια βιοποικιλότητα με μεγάλο ενδημισμό ειδών (201 ενδημικά είδη δέντρων στη Μεσόγειο, κατ’ εκτίμηση) και αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα τοπίου που έχει δημιουργηθεί από τη διαχρονική αλληλεπίδραση ανθρώπου και φυσικού περιβάλλοντος. Η Κρήτη χαρακτηριστικά περιγράφεται ως μια μικρογραφία των έξι ηπείρων και αποτελεί ένα μοναδικό μωσαϊκό επιφανειών με απόκρημνα βουνά, δεκάδες φαράγγια, ενδημικά φυτά, καλλιεργήσιμες εκτάσεις και οροπέδια. Τοπία απαράμιλλης ομορφιάς και οικολογικής σπουδαιότητας συναντώνται από τη μια άκρη της Κρήτης στην άλλη. Το φαράγγι της Σαμαριάς, το φοινικόδασος του Πρέβελη, ο Ψηλορείτης, η Δίκτη, η νήσος Χρυσή είναι μόνο οι προεξέχοντες πρεσβευτές της σπάνιας και μοναδικής βιοποικιλότητας του τόπου και αναδεικνύουν την ανάγκη για την προστασία και διατήρηση του.

Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση έχει πρωταρχικό ρόλο και ενεργή δράση στους τομείς της προστασίας και διατήρησης του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, ενώ συνεργάζεται διαχρονικά με άλλους φορείς και ιδρύματα, που δραστηριοποιούνται στην ίδια κατεύθυνση στην περιφέρεια, σε προγράμματα και δραστηριότητες περιβαλλοντικής προστασίας και αναβάθμισης. Οι Περιβαλλοντικές και οι Δασικές υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης έχουν, μεταξύ άλλων, ως αντικείμενο την προστασία και διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος και των υδατικών πόρων, την περιβαλλοντική αδειοδότηση, τη δασική ανάπτυξη και τις δασικές χαρτογραφήσεις, ενώ καλούνται καθημερινά να δώσουν λύσεις και να επιβάλλουν όρους και προϋποθέσεις σε ζητήματα περιβαλλοντικής υποβάθμισης και παραβατικότητας, όπως είναι οι αλλαγές χρήσεων γης, η αποψίλωση δασών και δασικών εκτάσεων, η υπερβόσκηση, η ερημοποίηση, οι δασικές πυρκαγιές, οι ασθένειες φυτών και ζώων, οι παράνομες υλοτομίες, το παράνομο κυνήγι, η εντατική γεωργία και οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Η Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μία εκ των υπηρεσιών της Γενικής Δ/νσης Περιβαλλοντικής και Χωροταξικής Πολιτικής, αρμόδια ιδίως για την προστασία και διαχείριση των υδάτων στην Κρήτη, λειτουργεί ένα σύγχρονο δίκτυο παρακολούθησης βροχομετρικών και σταθμημετρικών δεδομένων το οποίο καλύπτει όλη την επιφάνεια της Κρήτης και αποτελείται από 21 συμβατικούς βροχομετρικούς, 12 αυτόματους μετεωρολογικούς και 15 αυτόματους υδρολογικούς σταθμούς ενώ, επιπλέον, έχει εκδώσει μέχρι σήμερα 5.000 άδειες υδάτων. Είναι η περιβαλλοντική υπηρεσία που υλοποιεί, επικαιροποιεί και εξειδικεύει το Σχέδιο Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών για το υδατικό διαμέρισμα της Κρήτης.

Άλλη υπηρεσία της ίδιας Γεν. Δ/νσης, η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού είναι αρμόδια ιδίως για τον προγραμματισμό και την εφαρμογή της περιβαλλοντικής, χωροταξικής και πολεοδομικής πολιτικής στην Κρήτη ενώ εκδίδει, κατά μέσο όρο την τελευταία πενταετία, 75 Αποφάσεις έγκρισης Περιβαλλοντικών όρων (Α.Ε.Π.Ο.) ετησίως για έργα επενδύσεων και υποδομών.

Οι πέντε Δασικές υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης έχουν προχωρήσει την τελευταία εικοσαετία, στο πλαίσιο ανάδειξης και διατήρησης της βιοποικιλότητας, στη θεσμική κήρυξη εννέα (9) φυσικών περιοχών και ειδών ως Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης, ενός Προστατευόμενου Τοπίου, μόλις πρόσφατα ενός Προστατευόμενου Φυσικού Σχηματισμού ενώ, επιπλέον, υπάρχουν συνολικά στην Κρήτη 82 Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους, 54 Καταφύγια Άγριας Ζωής (ΚΑΖ) και τρία Εκτροφεία θηραμάτων.
Η Δ/νση Δασών Χανίων λειτουργεί υποδειγματικά και διαχειρίζεται, για εξήντα χρόνια, το φαράγγι της Σαμαριάς του Εθνικού Δρυμού Λευκών Ορέων. Αντίστοιχα, η Δ/νση Δασών Λασιθίου διασφαλίζει τη διατήρηση και βιωσιμότητα του Αισθητικού Δάσους του Βάι ενώ, τέσσερις επιπλέον φυσικές περιοχές είναι χαρακτηρισμένες ως Προστατευτικά δάση. Ετησίως εκδίδονται Δασικές Αστυνομικές Διατάξεις (Δ.Α.Δ.), οι οποίες ρυθμίζουν θέματα σχετικά με την απαγόρευση βοσκής, την υλοτομία δασικών δέντρων και τη συλλογή και διαχείριση αυτοφυών αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών.
Η Συντονίστρια Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης

Δρ. Μαρία Κοζυράκη
Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης έχει ως υψηλή προτεραιότητα την ευθύνη της προστασίας του περιβάλλοντος και την προάσπιση του δημόσιου συμφέροντος και της κοινωφέλειας των φυσικών αγαθών. Αποτελεί το θεματοφύλακα του Κράτους στην περιφέρεια αναφορικά με τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την τοπική ανάπτυξη και ευημερία καθώς και τη διασφάλιση των πόρων για τις μελλοντικές γενιές. Συλλογικό καθήκον του φορέα αποτελεί η άμεση εξυπηρέτηση και παροχή άριστων υπηρεσιών στους πολίτες, η ολοκλήρωση του έργου των δασικών χαρτών και η εκπόνηση του δασολογίου, η θεσμοθέτηση προστατευόμενων περιοχών και ειδών με σύγχρονες προδιαγραφές διατήρησης και ανάδειξης, η συνεχής εποπτεία και ο έλεγχος του αναπτυξιακού σχεδιασμού στο φυσικό περιβάλλον του τόπου μας.