Αποκαλυπτική έρευνα: Γιατί δεν αυξάνονται οι μέσοι μισθοί των εργαζομένων στην Ελλάδα

Η κατάρρευση των κλαδικών συμβάσεων, την τελευταία δεκαετία, έχει ως αποτέλεσμα να καλύπτονται – μόλις και μετά βίας – 950.000 εργαζόμενοι, δηλαδή το 25% του συνόλου. Το στοιχείο αυτό δείχνει το αδιέξοδο των εργατικών αμοιβών στη χώρα μας και καταδεικνύει το λόγο για το οποίο παραμένουν καθηλωμένοι οι μέσοι μισθοί, παρά την αύξηση των κατώτατων αμοιβών.

Το 80% των εργαζομένων δηλώνει πως δεν έλαβε καμία αύξηση το προηγούμενο έτους, γεγονός που σημαίνει πως οι αυξήσεις στα κατώτατα όρια δεν επηρεάζουν τους υπόλοιπους μισθούς.

Η καταγραφή προέρχονται από την έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, ενώ η Συνομοσπονδία προβάλει το αίτημα – εκτός από την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού – να ενισχυθούν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, ώστε να επανέλθουν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

Κλαδικές συμβάσεις

Το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές διαπραγματεύσεις στην χώρα μας, δημιουργεί επιπρόσθετα προβλήματα, καθώς τα επόμενα χρόνια η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη – από την πρόσφατη ευρωπαϊκή οδηγία – να αυξήσει το ποσοστό κάλυψης από συλλογικές συμβάσεις στο 80% των εργαζομένων. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να αυξήσει το ποσοστό κάλυψης από συλλογικές συμβάσεις κατά 54,2 ποσοστιαίες μονάδες.

Το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές διαπραγματεύσεις στην Ελλάδα το 2018 ήταν 25,8% ‒ κοντά στο αντίστοιχο της Λετονίας και της Σλοβακίας. Αντιθέτως, στις χώρες της κεντρικής και της βόρειας Ευρώπης τα ποσοστά κάλυψης ξεπερνούν το 70%.

Η ετήσια διαχρονική εξέλιξη από το 2010 και μετά αναφορικά με τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας δείχνει οτι ακόμη και το 2021 συνεχίσθηκε η αποδυνάμωση των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων και η μείωση του αριθμού των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Ειδικότερα, κατά το 2021 υπογράφηκαν 16 εθνικές κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές συμβάσεις εργασίας, 9 τοπικές ομοιοεπαγγελματικές και 182 επιχειρησιακές.

Αμετάβλητες οι αποδοχές

Τα στοιχεία συστήματος ΕΡΓΑΝΗ του έτους 2021, δείχνουν ότι οι 182 νέες επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας καλύπτουν μόλις 152.077 μισθωτούς. Από αυτές, 141 επιχειρησιακές συμβάσεις (77%), οι οποίες καλύπτουν 86.171 εργαζομένους, διατηρούν αμετάβλητες τις αποδοχές, 33 επιχειρησιακές συμβάσεις (18%), οι οποίες αφορούν 60.263 εργαζομένους, προβλέπουν συγκρατημένες μισθολογικές αυξήσεις, και οι υπόλοιπες 8, οι οποίες αφορούν 5.733 εργαζομένους, προβλέπουν μείωση αποδοχών.

Επίσης το 2021, ήταν σε ισχύ συνολικά 34 συλλογικές συμβάσεις εργασίας (κλαδικές και ομοιοεπαγγελματικές), οι οποίες καλύπτουν δυνητικά, περίπου 625.000 εργαζόμενους και αντιστοιχεί στο 27% του συνόλου των μισθωτών εργαζομένων, 2.278.394 άτομα (σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ).

Μικρή η κάλυψη

Το πραγματικό ποσοστό κάλυψης μειώνεται ακόμα περισσότερο, αν ληφθεί υπόψη ότι από το σύνολο των κλαδικών και των ομοιοεπαγγελματικών συμβάσεων εργασίας, μόνο πέντε συλλογικές συμβάσεις έχουν κηρυχτεί γενικά υποχρεωτικές, δηλαδή υποχρεωτικά εφαρμοστέες σε όλους τους εργαζομένους από το σύνολο των επιχειρήσεων του κλάδου ή του επαγγέλματος.

Αυτές οι συλλογικές συμβάσεις αφορούν: ξενοδοχεία, τουριστικά καταλύματα, τράπεζες, διαχειρίστριες εταιρείες ποντοπόρων πλοίων και ηλεκτροτεχνίτες ανελκυστήρων.

Οι υπόλοιπες συλλογικές συμβάσεις ισχύουν – υποχρεωτικά – μόνο για τα μέλη των συμβαλλόμενων μερών (εργοδοτών και εργαζομένων).