† Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ – ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ ΤΩ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ EΛΕΟΣ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
* * *
Τιμιώτατοι αδελφοί Ιεράρχαι και τέκνα εν Κυρίω ευλογημένα,
Ελέω και δυνάμει Θεού διαπλεύσαντες εν προσευχή και νηστεία το πέλαγος της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής και φθάσαντες εις το παμφαές Πάσχα, ανυμνούμεν τον κατελθόντα μέχρις Άδου ταμείων και «απεργασάμενον πάσιν εισηκτόν τον Παράδεισον» δια της εκ νεκρών Εγέρσεως Αυτού Κύριον της δόξης.
Η Ανάστασις δεν είναι ανάμνησις ενός γεγονότος από το παρελθόν, αλλά «καλή αλλοίωσις» της υπάρξεώς μας, «άλλη γέννησις, βίος έτερος, άλλο ζωής είδος, αυτής της φύσεως ημών μεταστοιχείωσις» . Εν Χριστώ Αναστάντι ανακαινίζεται ομού μετά του ανθρώπου η σύμπασα κτίσις. Όταν ψάλλωμεν την Γ’ ωδήν του Κανόνος του Πάσχα, το «Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός, ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια·
εορταζέτω γουν πάσα κτίσις την έγερσιν Χριστού, εν η εστερέωται», τότε διακηρύσσεται ότι ολόκληρον το σύμπαν είναι στερεωμένον και πλήρες ανεσπέρου φωτός. Όχι μόνον δια την ιστορίαν του ανθρωπίνου γένους, αλλά και δια την όλην δημιουργίαν, ισχύει το «προ Χριστού» και το «μετά Χριστόν».
Η εκ νεκρών Έγερσις του Κυρίου αποτελεί τον πυρήνα του Ευαγγελίου, το σταθερόν σημείον αναφοράς όλων των κειμένων της Καινής Διαθήκης, αλλά και της λειτουργικής ζωής και της ευσεβείας των Ορθοδόξων. Όντως, εις το «Χριστός Ανέστη» συνοψίζεται η θεολογία της Εκκλησίας.
Η βίωσις της καταργήσεως του κράτους του θανάτου είναι πηγή ανεκλαλήτου χαράς, «ελευθέρας από τας δεσμεύσεις αυτού του κόσμου». «Χαράς τα πάντα πεπλήρωται, της αναστάσεως την πείραν ειληφότα». Έκρηξις «χαράς μεγάλης» η Ανάστασις διαποτίζει ολόκληρον την εκκλησιαστικήν ζωήν, το ήθος και την ποιμαντικήν δράσιν, ως πρόγευσις της πληρότητος ζωής, γνώσεως και χαράς της αιωνίου Βασιλείας του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Ορθόδοξος πίστις και απαισιοδοξία είναι ασύμβατα μεγέθη.
Το Πάσχα είναι δια τον άνθρωπον εορτή ελευθερίας και νίκη κατά των αλλοτριωτικών δυνάμεων, εκκλησιοποίησις της υπάρξεώς μας, πρόσκλησις εις συνεργίαν δια την μεταμόρφωσιν του κόσμου. Η ιστορία της Εκκλησίας καθίσταται «ένα μεγάλο Πάσχα», ως πορεία προς «την ελευθερίαν της δόξης των τέκνων του Θεού» .
Το βίωμα της Αναστάσεως αποκαλύπτει το κέντρον και την εσχατολογικήν διάστασιν της εν Χριστώ ελευθερίας. Αι βιβλικαί μαρτυρίαι περί της Εγέρσεως του Σωτήρος ανα-δεικνύουν την δύναμιν της ελευθερίας των πιστών, εις την οποίαν και μόνην φανερούται το «μέγα θαύμα», το οποίον παραμένει απρόσιτον εις κάθε καταναγκασμόν.
«Βουλομένων γαρ, ου τυραννουμένων το της σωτηρίας μυστήριον» . Η αποδοχή της θείας δωρεάς ως «διάβασις» του πιστού προς τον Χριστόν, είναι η ελευθέρα υπαρκτική απάντησις εις την αγαπητικήν και σωστικήν «διάβασιν» του Αναστάντος προς τον άνθρωπον. «Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» .
Το μυστήριον της Αναστάσεως του Κυρίου συνεχίζει και σήμερον να κλονίζη τας θετικιστικάς βεβαιότητας των αρνητών του Θεού ως «αρνήσεως της ανθρωπίνης ελευθερίας», τους οπαδούς της «φενάκης της αυτοπραγματώσεως χωρίς Θεόν» και τους θαυμαστάς του συγχρόνου «ανθρωποθεού». Δεν ανήκει το μέλλον εις τον εγκλωβισμόν εις την αυτάρεσκον, συρρικνωτικήν και κλειστήν ενθαδικότητα. Δεν υπάρχει αληθής ελευθερία χωρίς Ανάστασιν, χωρίς προοπτικήν αιωνιότητος.
Πηγήν αναστασίμου ευφροσύνης δια την Αγίαν του Χριστού Μεγάλην Εκκλησίαν αποτελεί εφέτος και ο κοινός εορτασμός του Πάσχα υπό σύμπαντος του χριστιανικού κόσμου, ομού μετά της 1700ής επετείου της Α’ εν Νικαία Οικουμενικής Συνόδου, η οποία κατεδίκασε την κακοδοξίαν του Αρείου, του «κατασμικρύναντος της Τριάδος τον ένα, Υιόν και Λόγον όντα Θεού», και εθέσπισε τον τρόπον καθορισμού της ημερομηνίας δια την εορτήν της Αναστάσεως του Σωτήρος.
Η Σύνοδος της Νικαίας εγκαινιάζει μίαν νέαν περίοδον εις την συνοδικήν ιστορίαν της Εκκλησίας, την μετάβασιν από το τοπικόν εις το οικουμενικόν συνοδικόν επίπεδον. Ως γνωστόν, η Α´ Οικουμενική Σύνοδος εισήγαγε τον «άγραφον» όρον «ομοούσιος» εις το Σύμβολον της πίστεως, με σαφή σωτηριολογικήν αναφοράν, η οποία παραμένει το ουσιώδες χαρακτηριστικόν των δογμάτων της Εκκλησίας.
Εν τη εννοία ταύτη, οι εορτασμοί της μεγάλης επετείου δεν είναι στροφή προς το παρελθόν, εφ᾿ όσον το «πνεύμα της Νικαίας» ενυπάρχει αδιαπτώτως εις την ζωήν της Εκκλησίας, η ενότης της οποίας συναρτάται με την ορθήν κατανόησιν και ανάπτυξιν της συνοδικής ταυτότητός της.
Ο λόγος περί της Α’ εν Νικαία Οικουμενικής Συνόδου υπενθυμίζει τα κοινά χριστιανικά αρχέτυπα και την σημασίαν του αγώνος κατά των διαστρεβλώσεων της αμωμήτου ημών πίστεως και μας προτρέπει να στραφώμεν προς το βάθος και την ουσίαν της παραδόσεως της Εκκλησίας.
Ο δε κατά το παρόν έτος κοινός εορτασμός της «Αγιωτάτης του Πάσχα ημέρας» αναδεικνύει την επικαιρότητα του θέματος, η λύσις του οποίου όχι μόνον εκφράζει τον σεβασμόν της Χριστιανοσύνης προς τα θεσπίσματα της Συνόδου της Νικαίας, αλλά και την συνείδησιν ότι «ου πρέπει εν τοιαύτη αγιότητι είναί τινα διαφοράν».
Με τοιαύτα αισθήματα, έμπλεοι του φωτός και της χαράς της Αναστάσεως και αναβοώντες το κοσμοχαρμόσυνον «Χριστός Ανέστη», ας τιμήσωμεν την κλητήν και αγίαν ημέραν του Πάσχα δια της ολοψύχου ομολογίας της πίστεως ημών εις τον θανάτω τον θάνατον πατήσαντα, πάσιν ανθρώποις και απάση τη κτίσει ζωήν χαρισάμενον Λυτρωτήν, δια της πιστότητος εις τας τιμίας παραδόσεις της Μεγάλης Εκκλησίας και δια της ανυποκρίτου προς τον πλησίον αγάπης, ίνα δοξάζηται και δια πάντων ημών το υπερουράνιον όνομα του Κυρίου.
