Παρά τις φετινές βροχές, τα φράγματα παραμένουν άδεια και η προοπτική για το θέρος δεν είναι καλή
Μόνο ως εφιαλτική μπορεί να χαρακτηριστεί η εικόνα που παρουσιάζουν τα φράγματα της Κρήτης, μιας και η παρατεταμένη ανομβρία έχει ρίξει τα αποθέματα νερού σε ιστορικά χαμηλά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το πρόβλημα της λειψυδρίας στην Κρήτη.
Δυστυχώς, όλα θα εξαρτηθούν από το πώς θα εξελιχθούν τα καιρικά φαινόμενα στην Κρήτη, μιας και η κατάσταση θα γίνει τραγική αν ο Φεβρουάριος αλλά και ο Μάρτιος έχουν μεγάλα ποσοστά ανομβρίας. Οι εικόνες που παρουσιάστηκαν στην εκπομπή “Ώρα Αιχμής” της “ΚΡΗΤΗ TV” προχθές Δευτέρα καταγράφουν το μέγεθος του προβλήματος, με τα φράγματα να βρίσκονται ένα βήμα πριν στερέψουν.
Δυστυχώς, αυτή τη στιγμή η Κρήτη εμφανίζεται να ανήμπορη να προχωρήσει σε παρεμβάσεις, με τον κίνδυνο να είναι τεράστιος στο ενδεχόμενο που συνεχιστεί αυτή η εικόνα στη στάθμη των φραγμάτων, αλλά και στην αύξηση του πληθυσμού στο νησί μέσα στο καλοκαίρι λόγω των τουριστικών αφίξεων. Μοναδική ευχάριστη εξαίρεση στα κρητικά φράγματα είναι το φράγμα των Ποταμών στο Ρέθυμνο.
Βροχομετρικά στοιχεία
Παρά το γεγονός πως τα βροχομετρικά στοιχεία του 2024 και των πρώτων ημερών του 2025 είναι καλύτερα σε σχέση με την περίοδο 2023-2024, η εικόνα στα φράγματα της Κρήτης δεν έχει αλλάξει προς το καλύτερο.
Μάλιστα, όπως αποκάλυψε στην εκπομπή “Ώρα Αιχμής” στην “ΚΡΗΤΗ TV” η γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης κ. Μαρία Κοζυράκη, μέχρι και σήμερα τα στοιχεία αφορούν σταθμούς που καταγράφουν τα βροχομετρικά δεδομένα και αυτοί είναι οι 6 της Μεσαράς, οι 8 του Λασιθίου, οι 11 του Ρεθύμνου, οι 19 των Χανίων και οι 16 του Ηρακλείου.
Δυστυχώς, η εικόνα των φραγμάτων εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία. Στο φράγμα της Φανερωμένης στη Μεσαρά ο ωφέλιμος όγκος νερού είναι 18 εκατ. κυβικά μέτρα, με την εικόνα σήμερα να είναι σε πάρα πολύ χαμηλά επίπεδα, δηλαδή κάτω από τα 3 εκατ. κυβικά νερού. Δύσκολη η κατάσταση και στο φράγμα Αποσελέμη, με ωφέλιμο όγκο νερού τα 27 εκατ. κυβικά μέτρα, με τους δείκτες να είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα αφού δεν ξεπερνούν τα 2,4 εκατ. κυβικά νερού. Δραματική η κατάσταση και στο φράγμα των Μπραμιανών, με ωφέλιμο όγκο νερού τα 14,5 εκατ. κυβικά μέτρα και με τους δείκτες σήμερα να μην ξεπερνούν τα 3,5 εκατ. κυβικά.
Εξαίρεση στον αρνητικό κανόνα η εικόνα στο φράγμα των Ποταμών στο Ρέθυμνο, με ωφέλιμο όγκο νερού τα 17,5 εκατ. κυβικά μέτρα, ενώ αντιθέτως με τα προηγούμενα χρόνια είναι σχεδόν πλήρες, ωστόσο αυτό δεν οφείλεται στις βροχοπτώσεις, αλλά στο γεγονός ότι το νερό του φράγματος δεν αξιοποιείται, παρά μόνο μικρές ποσότητες για άρδευση και ύδρευση.
Πάντως, με βάση τα βροχομετρικά στοιχεία, η διαφορά στα ύψη βροχής είναι αισθητή ανάμεσα στην ανατολική και τη δυτική Κρήτη, με τα Χανιά να καταγράφουν τα μεγαλύτερα ύψη βροχής, ενώ το Λασίθι τα χαμηλότερα. Πολύ απλά, η λειψυδρία στην Κρήτη είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, που χρειάζεται όμως διαφορετική στόχευση στην ανατολική και διαφορετική στόχευση στη δυτική Κρήτη.
Παρεμβάσεις
Με δεδομένο ότι η λειψυδρία αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα για την Κρήτη, που επιδεινώνεται από την κλιματική αλλαγή, την κακή διαχείριση υδάτινων πόρων και την αυξημένη ζήτηση νερού, ιδιαίτερα το καλοκαίρι λόγω τουρισμού οι παρεμβάσεις πρέπει να είναι άμεσες, μιας και ο κίνδυνος της παρατεταμένης ανομβρίας μπορεί να διογκώσει την κατάσταση. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα απαιτούνται συντονισμένες δράσεις σε πολλαπλά επίπεδα, όπως:
– Ορθολογική διαχείριση υδάτινων πόρων.
– Κατασκευή νέων φραγμάτων και ταμιευτήρων, με την αποτελεσματική αποθήκευση νερού από τις βροχοπτώσεις να μπορεί να βοηθήσει στην εξισορρόπηση της ζήτησης.
– Επενδύσεις σε υποδομές δικτύου που πρέπει να αναβαθμιστούν για να μειωθούν οι απώλειες από διαρροές.
– Αναβάθμιση αρδευτικών συστημάτων με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών.
– Λύση θα μπορούσε να είναι και με πιο αποτελεσματικό τρόπο η αξιοποίηση ανανεώσιμων πόρων νερού.
Ενεργειακή αποδοτικότητα για να μειωθεί το κόστος παραγωγής
Η αφαλάτωση, με εγκαταστάσεις που θα μπορούσαν να προσφέρουν λύση ειδικά στις παράκτιες περιοχές, αποτελεί επίσης έναν τρόπο αντιμετώπισης της λειψυδρίας. Χρειάζεται όμως ενεργειακή αποδοτικότητα για να μειωθεί το κόστος. Εξαιρετικό το παράδειγμα της διαχείρισης των νερών του Αλμυρού ποταμού. Ωστόσο, και με τη διαδικασία της αφαλάτωσης ελλοχεύει ο κίνδυνος της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, με δεδομένο ότι για να ολοκληρωθεί ένα έργο αφαλάτωσης απαιτούνται πολλές παρεμβάσεις στο περιβάλλον.
Στο εξωτερικό τρόπος αντιμετώπισης είναι και η ανακύκλωση νερού με επεξεργασία και επαναχρησιμοποίηση λυμάτων για άρδευση ή άλλες ανάγκες. Δυστυχώς, και στην Κρήτη η περιβαλλοντική συνείδηση λαμβάνει βαθμολογία κάτω από τη βάση, άρα χρειάζονται καμπάνιες για την εξοικονόμηση νερού σε κατοικίες και επιχειρήσεις, αλλά και εκπαίδευση αγροτών με στόχο την προώθηση πρακτικών βιώσιμης γεωργίας, που μειώνουν τη χρήση νερού.
Η προστασία των υδάτινων οικοσυστημάτων μέσω της αναδάσωσης ενισχύει τις φυσικές δεξαμενές νερού. Ρυθμίσεις για την περιορισμένη άντληση από υπόγειους υδροφορείς, αλλά και δημιουργία τοπικών σχεδίων δράσης σε κάθε περιοχή της Κρήτης ανάλογα με τις ανάγκες.
Η Κρήτη, δυστυχώς όπως και η χώρα γενικότερα, υστερεί στη χρήση νέων τεχνολογικών, όπως η εγκατάσταση αισθητήρων για παρακολούθηση υδατικών αποθεμάτων. Αλλά και η χρήση συστημάτων συλλογής νερού από την ατμόσφαιρα ή την ομίχλη. Η επίλυση του προβλήματος της λειψυδρίας απαιτεί συνεργασία ανάμεσα σε τοπικούς φορείς, Πολιτεία, επιστήμονες και την κοινωνία, με έμφαση στη βιωσιμότητα και την πρόληψη.neakriti.gr
