Ηράκλειο: Με λαμπρότητα και φέτος οι εκδηλώσεις στη χάρη του Αγίου Τίτου

Με κάθε επισημότητα τιμάει και φέτος το Ηράκλειο τη χάρη του Αγίου Τίτου, του πρώτου Επισκόπου της Κρήτης ο οποίος γιορτάζει κάθε 25 Αυγούστου.

Οι πιστοί, εκμεταλλευόμενοι την απουσία βροχοπτώσεων έσπευσαν στον Ιερό Ναό του Αγίου Τίτου στο κέντρο του Ηρακλείου ώστε να τιμήσουν την μνήμη του Αγίου και να παρακολουθήσουν τον Εσπερινό.

Ο πρώτος επίσκοπος Κρήτης

Ο Απόστολος Τίτος, στενός συνεργάτης του Αποστόλου Παύλου υπήρξε ο πρώτος επίσκοπος Κρήτης.

Οι γραφές κάνουν λόγο για μια χαρισματική προσωπικότητα που διακρινόταν για τη μόρφωση και την ευφυΐα του. Έλληνας στην καταγωγή, ασπάστηκε τον Χριστιανισμό από τον Απόστολο Παύλο, τον οποίο ακολούθησε στη δεύτερη άνοδό του στην Ιερουσαλήμ και κατόπιν πήγε στην Κόρινθο. Επιστρέφοντας ακολούθησε τον Απόστολο Παύλο και το 58 μ.Χ. βρέθηκαν μαζί στην Κρήτη, όπου ο Παύλος τοποθέτησε τον Τίτο στη θέση του Επισκόπου, με αποστολή να διδάξει τον Χριστιανισμό στο νησί.
Ο Άγιος Τίτος αναφέρεται ότι πέθανε στην Κρήτη το έτος 105.

Η πρώτη Μητρόπολη

Ο ναός που έγινε η πρώτη Μητρόπολη του νησιού και αφιερώθηκε στη μνήμη του Αγίου Τίτου χτίστηκε στη Γόρτυνα, τη «Φλωρεντία της Κρήτης», όπως τη χαρακτήρισε ο Φλωρεντινός ιερέας Χριστόφορος Μπουοντελμόντι, ο οποίος περιηγήθηκε στην Κρήτη στα 1415… Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα υπάρχουν τα ερείπια της μεγαλύτερης παλαιοχριστιανικής Βασιλικής της Κρήτης, μήκους 90 μέτρων, και της δεύτερης σε μέγεθος σε ολόκληρη την Ελλάδα, την οποία ανέσκαψε ο αείμνηστος προϊστάμενος της τότε 13ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων μαζί με την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή, Μανόλης Μπορμπουδάκης, ο οποίος και ερμήνευσε με βάση το μέγεθος και τον πλούτο της ότι ήταν στην πραγματικότητα ο πρώτος παλαιοχριστιανικός ναός που είχε αφιερωθεί στον Απόστολο Τίτο.

Η Βασιλική γνώρισε δύο τουλάχιστον μεγάλες καταστροφές στην ιστορία της. Η πρώτη προκάλεσε μεν κάποιες ζημιές, όχι όμως σε βαθμό που να είναι αδύνατη η επιδιόρθωσή τους. Η δεύτερη, όμως, και ισχυρότερη ήταν το τελειωτικό χτύπημα. Η χρονική στιγμή της καταστροφής προσδιορίζεται στις αρχές του 7ου αιώνα, σύμφωνα με νομίσματα της εποχής του αυτοκράτορα Ηράκλειου, που βρέθηκαν στο τελικό στρώμα καταστροφής, το επίπεδο δηλαδή που «σφράγισε» το τελειωτικό χτύπημα στον ναό. Με τη σεισμική καταστροφή του ναού, το οικοδομικό υλικό λεηλατήθηκε και οι χριστιανοί μετέφεραν τη λατρεία του Αγίου Τίτου στη νέα πλέον εκκλησία, αυτή που παραδοσιακά αναφέρεται ως Άγιος Τίτος της Γόρτυνας

Ο ναός του Αγίου Τίτου στο κέντρο του Ηρακλείου

Από τα πλέον ιστορικά κτίσματα για την πόλη του Ηρακλείου είναι, όμως, και ο ναός του Αγίου Τίτου στο κέντρο, στον οποίο μεταφέρθηκε η λατρεία του πρώτου Αποστόλου Κρήτης μετά την εγκατάλειψη της Γόρτυνας λόγω της αραβικής κατάκτησης. Ο ναός κατασκευάστηκε εκεί με την απελευθέρωση της Κρήτης από τον Νικηφόρο Φωκά και αποτέλεσε στην Ενετοκρατία τον μητροπολιτικό ναό των Λατίνων. Στον ναό του Αγίου Τίτου βρίσκονταν, άλλωστε, ορισμένα από τα σημαντικότερα κειμήλια του Ηρακλείου, όπως η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Μεσοπαντίτισσας, η οποία σήμερα βρίσκεται στη Santa Maria della Salute, την Παναγία της Υγείας στη Βενετία, και η κάρα του Αποστόλου, που μεταφέρθηκαν στη Γαληνότατη Δημοκρατία του Αδρία, ως όρος για την παράδοση του Χάνδακα από τον τελευταίο υπερασπιστή της, Φραντσέσκο Μοροζίνι, στον Κιοπρουλή, τον Σεπτέμβρη του 1669.

Από τα κειμήλια αυτά, μονάχα η κάρα του Αποστόλου Τίτου επέστρεψε στο Ηράκλειο, όπου βρίσκεται ως τα σήμερα. Στο διάβα των αιώνων η σημαντική αυτή εκκλησία του Ηρακλείου υπέστη πολλές καταστροφές, όπως ο σεισμός του 1508, η πυρκαγιά της 3ης Απριλίου 1544 και άλλες, που οδήγησαν στην εκ θεμελίων ανακατασκευή της στα 1557. Ελάχιστες είναι οι πληροφορίες που έχουμε για το αρχικό κτίσμα, ενώ ενδιαφέροντα στοιχεία ήρθαν στο φως σχετικά πρόσφατα, κατά τις εργασίες συντήρησης του κτίσματος. Γνωρίζουμε κάποια στοιχεία, όπως το ότι το βασικό κτίσμα είχε το σχήμα βασιλικής, όπως σχεδόν όλες οι εκκλησίες της περιόδου, και ότι στο δάπεδο του ναού είχαν ταφεί σημαντικές προσωπικότητες της Κρήτης, κατά το έθιμο που έχει τις ρίζες του στα πανάρχαια χρόνια και κυρίως στην Παλαιοχριστιανική Περίοδο. Ανάμεσά τους ήταν οι αρχιεπίσκοποι του νησιού και στρατιωτικές προσωπικότητες. Με την πτώση του Ηρακλείου στους Τούρκους, ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί που ονομαζόταν Βεζίρ, ενώ τη σύγχρονη μορφή του απέκτησε στα 1872, όταν ολοκληρώθηκαν οι εργασίες από τον αρχιτέκτονα του Αγίου Μηνά, μηχανικό Μούση. Πηγή: neakriti.gr