Πάσχα: Πώς αμείβονται οι εργαζόμενοι τις αργίες

1.  Εξαιρετέες εορτές   – Εορτές του Πάσχα  και 1η Μαΐου

1.1. Εισαγωγή – Εορτές Πάσχα & Πρωτοχρονιάς

Οι εορτές του Πάσχα είναι οι παρακάτω: 

Ο τρόπος αντιμετώπισης των εν λόγω εορτών ή/και αργιών, στον ιδιωτικό τομέα, αναλύεται στην συνέχεια

1.2.  Επίσημες (Υποχρεωτικές) αργίες

1.2.1.  Νομοθετικό πλαίσιο αργιών

Το άρθρο 2 του ΝΔ 3755/57, όπως τροποποιήθηκε (η παρ. 2) με το άρθρο 1 του ΝΔ 147/73 και εν συνεχεία όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 435/76,  συμπληρώθηκε με τους Ν. 4468/17 και 4554/18 και τροποποιήθηκε με το άρθρο 91 του ν. 4876/2021, ορίζει τα εξής:

«1. Μισθωτοί, απασχολούμενοι κατά τας Κυριακάς και τας κατωτέρω αναφερομένας εορτάς, δικαιούνται, ανεξαρτήτως του κύρους της συμφωνίας περί της απασχολήσεως ταύτης και των άλλων ενδεχομένων συνεπειών, της υπό των υπ’ αριθμ. 8900/46 Κοινής Αποφάσεως των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, ως αυθεντικώς ηρμηνεύθη δια της υπ’ αριθμ. 25825/51 τοιαύτης, προβλεπομένης προσαυξήσεως εξ 75%, κατά τα υπό των εν λόγω αποφάσεων, ως αύται ισχύουν σήμερον, οριζόμενα.

2. Ως εξαιρέσιμες γιορτές κατά τις οποίες παρέχεται η ανωτέρω προσαύξηση νοούνται

• α) η της 25ης Μαρτίου,
• β) η της Δευτέρας του Πάσχα,
• γ) η της 1ης Μαΐου,
• δ) η της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου),
• ε) η της 28ης Οκτωβρίου,
• στ) η της Γεννήσεως του Χριστού (25 Δεκεμβρίου),
• ζ) η της 26ης Δεκεμβρίου,
• η) η της 1ης Ιανουαρίου και
• θ) η της εορτής των Θεοφανίων (6η Ιανουαρίου).

3. Εις τους επί ημερομισθίω αμειβομένους μισθωτούς, τους μη απασχοληθέντας εκ λόγων μη οφειλομένων εις τούτους κατά τας εν παραγρ. 2 ημέρας, καταβάλλεται δι’ εκάστην τούτων ποσόν ίσον προς το ημερομίσθιόν των, άνευ ετέρας προσαυξήσεως».

1.2.2.  Εφαρμογή διατάξεων

Σύμφωνα με τα παραπάνω σε συνδυασμό με το άρθρο 62 του ν. 4808/2021,  η Δευτέρα ημέρα του Πάσχα ανήκει στις υποχρεωτικές εξαιρέσιμες (αργίες) εορτές.

Αυτό σημαίνει ότι, κατά την ημέρα αυτή, απαγορεύεται η απασχόληση των μισθωτών και η λειτουργία των επιχειρήσεων, εκτός εκείνων που λειτουργούν νομίμως κατά τις Κυριακές.

1.2.3.  Ειδικότερα, ως προς την αμοιβή της Δευτέρα ημέρα του Πάσχα 25 Απριλίου 2022 ισχύουν τα εξής:

     i.        Για τις επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν

Στις επιχειρήσεις που δεν λειτουργούν και οι εργαζόμενοι και δεν θα απασχοληθούν κατά την 25η Μαρτίου, για λόγους που δεν οφείλονται στους ίδιους:

• καταβάλλεται χωρίς κάποια προσαύξηση το σύνηθες ημερομίσθιο σε όσους αμείβονται με ημερομίσθιο, ενώ
• σε όσους αμείβονται με μισθό καταβάλλεται ο μηνιαίος μισθός τους.

   ii.        Για τις επιχειρήσεις που νόμιμα λειτουργούν 

Οι εργαζόμενοι που θα απασχοληθούν δικαιούνται:

• αν αμείβονται με ημερομίσθιο, το σύνηθες καταβαλλόμενο ημερομίσθιό τους και προσαύξηση 75% που θα υπολογισθεί στο νόμιμο ωρομίσθιό τους για όσες ώρες απασχοληθούν
• στην περίπτωση που οι εργαζόμενοι αμείβονται με μηνιαίο μισθό:
• α) αν πρόκειται για επιχειρήσεις που αργούν κατά τις Κυριακές και ημέρες αργίας και εκτάκτως θα λειτουργήσουν την 25η Μαρτίου, οφείλεται το 1/25 του συνήθως καταβαλλομένου μισθού τους και επιπλέον προσαύξηση 75% επί του νόμιμου ημερομισθίου για όσες ώρες απασχοληθούν
• β) αν πρόκειται για επιχειρήσεις που λειτουργούν νόμιμα κατά τις Κυριακές και τις λοιπές από το νόμο αργίες, οφείλεται μόνον προσαύξηση 75%, που υπολογίζεται στο 1/25 του νομίμου ημερομισθίου τους για όσες ώρες απασχοληθούν.

  iii.        Επισημάνσεις

Επιπλέον οι εργαζόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι:

• Δεν είναι νόμιμος ο συμψηφισμός ημέρας οφειλόμενης ανάπαυσης (ρεπό), με ημέρα υποχρεωτικής αργίας.
• Το ημερομίσθιο της Δευτέρας του Πάσχα, το δικαιούνται και οι μισθωτοί που βρίσκονται σε άδεια, χωρίς να προσμετρηθεί όμως η μέρα αυτή στις εργάσιμες μέρες της άδειάς τους.
• Σε περίπτωση που ισχύουν ευνοϊκότεροι όροι (πχ από ΣΣΕ, Κανονισμό Εργασίας, επιχειρησιακή συνήθεια ή έθιμο) ως προς τις προσαυξήσεις της αμοιβής για την εργασία σε ημέρα υποχρεωτικής αργίας ή Κυριακής, αυτοί υπερισχύουν.

1.2.4.  Η 1η Μαΐου

1. Με το άρθρο 14 παρ. 1 του Ν. 4468/2017 η 1η Μαΐου έχει καταστεί μονίμως υποχρεωτική αργία.

Στην διάταξη ορίζονται τα εξής:

«Άρθρο 14. – 1. Η παρ. 1 του άρθρου 1 του ΑΝ 380/68 (Α’ 85)[1], αντικαθίσταται ως εξής:

«1. Η 1η Μαΐου καθορίζεται ως ημέρα υποχρεωτικής αργίας.

Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης μετατίθεται η αργία της 1ης Μαΐου σε άλλη εργάσιμη ημέρα, εφόσον συμπίπτει με Κυριακή, με ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας ή με τη Δευτέρα του Πάσχα».

2. Το άρθρο 7 του Ν. 74/75 (Α’ 139) καταργείται». Η διάταξη, που καταργήθηκε προέβλεπε ότι: «με τις εκδιδόμενες κατ’ ΑΝ 380/68 αποφάσεις, μπορεί ο Υπουργός Εργασίας να μεταθέτη την 1η Μαΐου όταν συμπίπτη με ημέρα της Μ. Εβδομάδος η με τη Κυριακή του Πάσχα.»

Δηλαδή η 1^η Μαΐου μετατίθεται σε άλλη εργάσιμη ημέρα όχι μόνο στην περίπτωση που συμπίπτει με την Κυριακή του Πάσχα που όριζε η διάταξη που καταργήθηκε αλλά με οποιαδήποτε Κυριακή συνεπώς και εφέτος που συμπίπτει με την Κυριακή του Θωμά.

1. Εφέτος η 1η Μαΐου συμπίπτει με ημέρα Κυριακή, και συνεπώς προβλέπεται η μετάθεσή της σε άλλη εργάσιμη ημέρα.

Όσον αφορά τα δικαιώματα των μισθωτών που δεν θα απασχοληθούν κατά την 1η Μαΐου η που θα απασχοληθούν την ημέρα αυτή, θα ισχύσουν όσα αναπτύξαμε παραπάνω 1.2.2 και 1.2.3.

Εκδόθηκε η σχετική ΥΑ και μεταθέτει αυτή την 2^α Μαΐου 2022.

1.2.5.  Σε ποια βάση υπολογίζεται η προσαύξηση 75%

Το προσωπικό που θα απασχοληθεί σε αργία, δικαιούται να λάβει το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο ή το 1/25 του μισθού, προσαυξημένου κατά 75% επί του νομίμου ημερομισθίου.

Σημειώνεται ότι

• ο οφειλόμενος μισθός υπολογίζεται με βάση τις καταβαλλόμενες αποδοχές,
• η προσαύξηση του 75% υπολογίζεται επί του εκάστοτε καθοριζομένου νομίμου ημερομισθίου ή ωρομισθίου.

1.3. Κυριακή του Πάσχα – Κυριακή των Βαΐων

1.3.1.  Κυριακή του Πάσχα 24.4.2022

Για την Κυριακή του Πάσχα ισχύει ό,τι και για τις λοιπές Κυριακές του έτους, απαγορεύεται δηλαδή η εργασία κατ’ αυτήν.

Ως Κυριακή θεωρείται το χρονικό διάστημα που αρχίζει από τις 24:00 του Σαββάτου και λήγει στις 24:00 της Κυριακής (εβδομαδιαία ανάπαυση). Η Κυριακή είναι ημέρα υποχρεωτικής αργίας και επομένως η απασχόληση του εργαζόμενου κατά την ημέρα αυτή απαγορεύεται.

Επομένως όσοι μισθωτοί απασχοληθούν, δικαιούνται να λάβουν:

1. Εάν μεν αμείβονται με ημερομίσθιο, τόσα καταβαλλόμενα ωρομίσθια όσες ώρες απασχολήθηκαν και προσαύξηση 75% επί του νομίμου ωρομισθίου για όσες ώρες απασχολήθηκαν.

Επίσης δικαιούνται αναπληρωματικής αναπαύσεως σε άλλη εργάσιμη ημέρα της εβδομάδος που ακολουθεί την Κυριακή του Πάσχα.

2. Εάν δε αμείβονται με μηνιαίο μισθό, το 75% επί του προκύπτοντος από τον νόμιμο μισθό τους ωρομισθίου, για όσες ώρες απασχολήθηκαν, και αναπληρωματική ανάπαυση σε άλλη ημέρα της εβδομάδος.

Σε περίπτωση  μη χορηγήσεως αναπληρωματικής αναπαύσεως,

• οι αμειβόμενοι με μηνιαίο μισθό δικαιούνται να λάβουν και αμοιβή ίση με τόσα ωρομίσθια όσες ώρες απασχολήθηκαν, εξευρισκόμενα βάσει του καταβαλλομένου μηνιαίου μισθού τους, ως αποζημίωση για τη στέρηση της αναπληρωματικής αναπαύσεως.
• Διευκρινίζουμε ότι αναπληρωματική ανάπαυση χορηγείται υποχρεωτικώς εφ’ όσον οι μισθωτοί απασχολήθηκαν άνω των 5 ωρών.

1.3.2.  Κυριακή των Βαΐων 17.4.2022

Υπενθυμίζουμε ότι κατά τον Ν. 4177/13 άρθρο 16 όπως το άρθρο αυτό έχει διαμορφωθεί με το άρθρο 18 του Ν. 4753/20, είναι επιτρεπτή η λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων κατά την Κυριακή των Βαΐων. Επίσης είναι επιτρεπτή και η απασχόληση των μισθωτών.

1.4. Κατ΄ έθιμον αργίες

1.4.1.  Μεγάλη Παρασκευή 22.4.2022

Η Μεγάλη Παρασκευή δεν ανήκει στις εξαιρετέες εορτές. Συνεπώς επιτρέπεται κατ’ αυτήν η λειτουργία των επιχειρήσεων και η απασχόληση των μισθωτών.

Ειδικά για τα καταστήματα, το άρθρο 4 του ΒΔ 748/66 ορίζει ότι απαγορεύεται η απασχόληση των μισθωτών και η λειτουργία των καταστημάτων μέχρι της 1ης μ.μ. ώρας της Μεγάλης Παρασκευής. Εξ αυτού προκύπτει ότι είναι επιτρεπτή η λειτουργία και η απασχόληση μετά από την ώρα αυτή.

Κατά τον Ν. 435/76, με αποφάσεις του Νομάρχη (νυν Αντιπεριφερειάρχη), μετά από γνώμη των οικείων επαγγελματικών Οργανώσεων, δύναται να ορίζονται κατ’ άλλον τρόπον τα της λειτουργίας των καταστημάτων κατά την Μεγάλη Παρασκευή, εφ’ όσον τούτο επιβάλλεται από τοπικές συνθήκες.

3. Η Μεγάλη Παρασκευή είναι αργία για τους με σχέση εργασίας δημοσίου η ιδιωτικού δικαίου μισθωτούς του Δημοσίου – ΝΠΔΔ και ΟΤΑ (άρθρο 1 παρ. 11 της από 29-12-80 ΠΝΠ, που κυρώθηκε με τον Ν. 1157/81).
4. Η Μεγάλη Παρασκευή είχε καθιερωθεί ως αργία με διατάξεις ΣΣΕ, ΔΑ κ.λπ. και για διαφόρους κλάδους μισθωτών του ιδιωτικού τομέα.

1.4.2.  Μέγα Σάββατο 23.4.2022

Το Μεγάλο Σάββατο δεν ανήκει επίσης στις εξαιρετέες εορτές και επομένως είναι εργάσιμη ημέρα για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα (εκτός ορισμένων κατηγοριών μισθωτών, που είχε καθιερωθεί ως αργία με διατάξεις ΣΣΕ, ΔΑ κ.λπ).

Το Μεγάλο Σάββατο έχει καθιερωθεί ως αργία για τους μισθωτούς του Δημοσίου (Δημόσιο – ΝΠΔΔ – ΟΤΑ) κ.λπ. με σχέση εργασίας δημοσίου η ιδιωτικού δικαίου, με την από 29-12-80 ΠΝΠ που κυρώθηκε  με τον Ν. 1157/81).

Πηγή: ΔΕΝ, ΚΕΠΕΑ, Παλαιολόγος Ι. Λιάζος «Μισθοδοσία Προσωπικού Πρακτικός Οδηγός 3^η Έκδοση 2022»

Παλαιολόγος Ι. Λιάζος

Οικονομολόγος – Εργασιακός & Ασφαλιστικός Σύμβουλος

[1]  Ως ημέρα προαιρετικής αργίας χαρακτηριζόταν η 1η Μαΐου στο άρθρο 4 του ΒΔ 748/66, καθώς και στην παρ. 2 του άρθρου 2 του ΝΔ 3755/57, όπως η παρ. 2 αυτή είχε διαμορφωθεί μετά από το άρθρο 1 του ΝΔ 147/73, με το οποίο εντάχτηκε στις εξαιρέσιμες εορτές η 15η Αυγούστου. Ο ΑΝ 380/68 (αρθρ. 1 παρ. 1) όριζε ότι μπορεί με απόφαση του Υπ. Εργασίας να καθορίζεται η 1η Μαΐου ως υποχρεωτική αργία.