Λίγοι έως ελάχιστοι είναι εκείνοι που δεν καταδικάζουν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, μη αντιλαμβανόμενοι τους κινδύνους που εγκυμονεί, όχι μόνο για τους βάναυσα δοκιμαζόμενους Ουκρανούς αλλά και για ολόκληρη την Ευρώπη. Η καταδίκη της είναι συντριπτική και η συμπαράσταση προς την Ουκρανία συνεχώς αυξανόμενη. Την ίδια στιγμή έχει ανοίξει η συζήτηση για το πώς φτάσαμε ως εδώ και πώς θα προφυλαχθούμε στο μέλλον από τέτοιες απειλές.
Ανάμεσα σε ζητήματα ασφάλειας, ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε και την αναγκαιότητα επένδυσης στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Η κατακόρυφη αύξηση του ενεργειακού κόστους από τις συμβατικές πηγές υδρογονανθράκων επηρεάζει ήδη τους Ευρωπαίους πολίτες. Ακόμη και η επαπειλούμενη μείωση ή και διακοπή της ροής φυσικού αερίου από τους ρωσικούς αγωγούς είναι ένα σενάριο το οποίο φαντάζει πλέον ρεαλιστικό.
Λαμβάνοντας υπόψιν ότι οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε. εξαρτώνται σε πολύ υψηλό βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών, η κατάσταση μπορεί να εξελιχθεί με τρόπο δραματικό. Η Γερμανία εισάγει το 50% του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία, η Ιταλία σχεδόν το 45%, άλλες χώρες όπως η Σλοβακία και η Βουλγαρία σε ποσοστά που υπερβαίνουν το 70%, ενώ για την Ελλάδα αυτό υπολογίζεται περίπου στο 40%. Αυτή η ενεργειακή εξάρτηση είχε ως αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια την ουσιαστική πολιτική αδυναμία της Ε.Ε. να αντιταχθεί στις ρωσικές αξιώσεις.
Το βασικό πρόβλημα με το φυσικό αέριο, όπως και με το πετρέλαιο, είναι η γεωγραφία. Τα ορυκτά καύσιμα έχουν κοιτάσματα σε συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη και η μεταφορά τους γίνεται μέσα από διαδρομές αγωγών που διασχίζουν πολλά διαφορετικά κράτη. Καθώς στα εδάφη της Ε.Ε. δεν υπάρχουν επαρκή κοιτάσματα ορυκτών καυσίμων, η παραγωγή και η μεταφορά αυτών των υπερπολύτιμων για την καθημερινότητά μας αγαθών εξαρτάται από ποικίλες γεωστρατηγικές και γεωπολιτικές εξελίξεις, συγκρούσεις ή συμφωνίες με πολιτικά και οικονομικά ανταλλάγματα.
Εδώ ακριβώς έγκειται και η αξία της επένδυσης στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Οι πηγές αυτές δεν περιορίζονται από γεωγραφικά στεγανά, βρίσκονται σε κάθε γωνιά του πλανήτη, επομένως δεν απαιτούν εξάρτηση από χώρες προμηθευτές. Επιπλέον δεν χρειάζονται τεράστια δίκτυα μεταφοράς, καθώς παράγονται και καταναλώνονται σχεδόν επιτόπια. Η σημασία των δύο αυτών στοιχείων είναι τεράστια: παρέχουν ενεργειακή ασφάλεια πέρα και πάνω από γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές εξελίξεις, ενώ παράλληλα το κόστος παραγωγής ενέργειας από τις ΑΠΕ είναι σημαντικά χαμηλότερο.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία καθιστά απαραίτητες τις αποφασιστικές αλλαγές προκειμένου η Ευρώπη να υπερασπισθεί τη δημοκρατία και την οικονομία της. Η πράσινη μετάβαση αναδεικνύεται σε σημαντικό όπλο και οι πράσινοι στόχοι που κάποτε φαίνονταν υπερβολικά φιλόδοξοι, αποτελούν σήμερα ζήτημα ασφάλειας και επιβίωσης. Γι’ αυτό η πορεία προς την επίτευξή τους πρέπει να επιταχυνθεί με κάθε τρόπο και οι πρόσφατες κινήσεις της Ε.Ε. το δείχνουν και ξεκάθαρα.
Και για την Ελλάδα, ειδικότερα, αυτό είναι εξίσου καθαρό. Ο πρωθυπουργός στην τελευταία του συνέντευξη χαρακτήρισε τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μονόδρομο. Μέσα από αυτές περνάει η εθνική μας ασφάλεια, αλλά και η οικονομική ασφάλεια του κάθε πολίτη. Αυτός είναι ο λόγος που το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης θα διατεθεί στην πράσινη μετάβαση και η κυβέρνηση προχωρά σταθερά στην κατεύθυνση σχετικών επενδύσεων κι αποφάσεων για την ταχύτερη αδειοδότηση έργων και την άρση γραφειοκρατικών εμποδίων.
Συνειδητοποιώντας, λοιπόν, ότι δίπλα στους οικολογικούς κινδύνους για τον πλανήτη μας υπάρχει και ο κίνδυνος απειλής για την ασφάλεια και την ευημερία μας, τότε ως Ευρωπαίοι και ως Έλληνες αντιλαμβανόμαστε ακόμη καλύτερα την αναγκαιότητα και το επείγον της πράσινης μετάβασης. Πρόκειται για μια στρατηγική επιλογή ειρήνης και ευημερίας.
Μαρκογιαννάκης Αλέξανδρος
Οικονομολόγος- Σύμβουλος Επιχειρήσεων
Επικεφαλής Μείζονος Αντιπολίτευσης Περιφέρειας Κρήτης
