Μετά τ0ν νέο κύκλο καταγγελιών για άγρια pushbacks προσφύγων και μεταναστών από την Ελλάδα, μια Γαλλίδα κατήγγειλε στο Associated Press ότι επαναπροωθήθηκε στην Τουρκία από τις ελληνικές αρχές, όταν επιχείρησε να αιτηθεί πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα, ενώ σημειώνει ότι η φερόμενη αυτή πράξη καταπατά τα δικαιώματά της τόσο ως διωκόμενο άτομο όσο και ως ευρωπαίας πολίτη.
Σε δικαστικά έγγραφα που βρίσκονται στη διάθεση του AP, η 32χρονη γυναίκα που έχει τουρκική και γαλλική υπηκοότητα υποστηρίζει ότι η ίδια και ο σύζυγός της επιχείρησαν να διαφύγουν από την Τουρκία, όπου διώκονταν ποινικά εξαιτίας της πολιτικής τους δράσης.
Θα προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Κατά τη δήλωσή τους, διέσχισαν με βάρκα τον Έβρο προσπαθώντας να φτάσουν στη Γαλλία, όπου η γυναίκα έχει γεννηθεί και μεγαλώσει. Όμως, όπως καταγγέλλει, οι ελληνικές αρχές τους συμπεριφέρθηκαν άσχημα και στη συνέχεια τους ανάγκασαν να επιστρέψουν στην Τουρκία, όπου πλέον κρατείται στις φυλακές. Από το κελί της μίλησε στο AP με τον όρο της ανωνυμίας της, δηλώνοντας ότι σκοπεύει να υποβάλει μήνυση κατά της Ελλάδας σήμερα, Παρασκευή, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Οι ειδικοί αναφέρουν ότι η συγκεκριμένη υπόθεση θα είναι η πρώτη που θα φτάσει στο δικαστήριο και στην οποία εμπλέκεται ευρωπαίος πολίτης.
«Κοινό μυστικό οι επαναπροωθήσεις»
«Πλέον οι καταγγελίες για επαναπροωθήσεις της Ελλάδας αποτελούν κοινό μυστικό και πραγματοποιούνται σε τακτική βάση», δήλωσε στο AP η Χάνε Μπάιρενς, διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής. «Η συγκεκριμένη υπόθεση, όμως, είναι μοναδική. Επειδή θα έδειχνε ότι οι ελληνικές αρχές δρουν αδιακρίτως και πώς η δράση τους επηρεάζει ανθρώπους κάθε προέλευσης».
Επί σειρά ετών, αναφέρει το AP, δημοσιογράφοι, δικηγόροι και ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν καταγράψει την επαναπροώθηση μεταναστών και προσφύγων από τις ελληνικές αρχές, τόσο στα θαλάσσια όσο και στα χερσαία σύνορα, καταπατώντας το δικαίωμά τους να αιτηθούν άσυλο. Βάσει του ευρωπαϊκού και του διεθνούς δικαίου, δεν επιτρέπεται η απέλαση των ανθρώπων προς μια χώρα στην οποία κινδυνεύουν από βασανιστήρια, διώξεις ή άλλου είδους βλάβες.
Σύμφωνα με το AP, οι ελληνικές αρχές δεν ανταποκρίθηκαν σε πολλαπλά αιτήματα να σχολιάσουν την υπόθεση, ενώ το πρακτορείο παραθέτει την τελευταία ανακοίνωση του υπουργού μετανάστευσης και ασύλου Νότη Μηταράκη, στην οποία διαψεύδει προγενέστερες καταγγελίες για pushbacks.
Εκτός από την κρατούμενη Γαλλίδα, το AP μίλησε με τον σύζυγό της, την αδερφή της, που βρίσκεται στο Παρίσι και έναν εκ των συνηγόρων της, ενώ στη διάθεση του πρακτορείου εκτός από τα έγγραφα ταυτοποίησής της βρίσκονται και emails, αρχείο κλήσεων και στιγμιότυπα οθόνης από μηνύματα και τοποθεσίες GPS που η γυναίκα απέστειλε σε πραγματικό χρόνο προς τα καταγγελλόμενα περιστατικά σε έναν δικηγόρο.
Πώς βρέθηκε στις τουρκικές φυλακές
Η γυναίκα, οι γονείς της οποίας είναι Τούρκοι, έφυγε από τη Γαλλία το 2013 για να σπουδάσει στην Τουρκία. Τον Απρίλιο του 2018 η ίδια και ο σύζυγός της ήταν δυο από τους δεκάδες φοιτητές που συνελήφθησαν από την κυβέρνηση Ερντογάν κατηγορούμενοι ότι ανήκουν στο δίκτυο του Γκιουλέν, που ονομάστηκε «Τρομοκρατική Οργάνωση Fethullahist» ή FETO. Και οι δυο αρνούνται τις κατηγορίες. Συνολικά, η κυβέρνηση συνέλαβε και καταδίκασε σε φυλάκιση σχεδόν 5.000 ανθρώπους, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016.
Η Γαλλίδα παρέμεινε στη φυλακή για 11 ημέρες και έπειτα αφέθηκε ελεύθερη καταβάλλοντας εγγύηση. Λίγους μήνες αργότερα καταδικάστηκε σε περισσότερα από έξι χρόνια κάθειρξης και άσκησε έφεση. Πέρσι τον Ιούνιο, τόσο η δική της ποινή όσο και εκείνη του συζύγου της επικυρώθηκαν από το Ανώτατο Δικαστήριο. Εντέλει αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τη χώρα, πωλώντας οικογενειακά κειμήλια για να πληρώσουν τους διακινητές και να περάσουν στην Ελλάδα.
Το χρονικό της φερόμενης επαναπροώθησης
Η οικογένειά της πίστευε ότι από τη στιγμή που θα πατήσει το πόδι της στην Ελλάδα, ως πολίτης της ΕΕ, θα ήταν ασφαλής. Όταν το ζευγάρι πέρασε τα σύνορα στον Έβρο στις 19 Οκτωβρίου του 2021, η οικογένειά της παρακολουθούσε τις κινήσεις της σε πραγματικό χρόνο μέσα από μια εφαρμογή παρακολούθησης τοποθεσίας.
Στις 09:38 το πρωί, τους απέστειλε μήνυμα ότι πέρασαν τα σύνορα.
Στη συνέχεια, η οικογένειά της ήρθε σε επικοινωνία με τις γαλλικές και τις ελληνικές αρχές, ενημερώνοντας ότι το ζευγάρι χρειαζόταν βοήθεια.
«Είναι θύματα δίωξης από την τουρκική κυβέρνηση», ανέφεραν στο e-mail τους, ενώ στη συνέχεια προχώρησαν σε τηλεφωνικές κλήσεις. «Ανησυχούμε ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ για εκείνους».
Καταγγέλλουν κλοπή και κακομεταχείριση από έλληνες αστυνομικούς
Λίγο αργότερα, το ζευγάρι καταγγέλλει ότι οι ελληνικές αρχές τους σταμάτησαν για έλεγχο. Όταν τους επέδειξαν το γαλλικό διαβατήριο της γυναίκας και τα έγγραφα που πιστοποιούσαν τον γάμο τους, οι αστυνομικοί τους ζήτησαν να γονατίσουν. Στη συνέχεια, φέρονται να απέσπασαν τα κινητά τους τηλέφωνα, τα powebanks και τα ρούχα τους, αλλά και να έκοψαν τα κορδόνια των παπουτσιών τους.
Τότε, η γυναίκα υποστηρίζει ότι τους μετέφεραν στο πίσω μέρος ενός φορτηγού σε ένα «κλειστό κουτί» σε περιφραγμένη περιοχή, όπου τους κράτησαν επί ώρες μαζί με άλλους μετανάστες, μεταξύ των οποίων και Αφγανοί, οι οποίοι ήταν ξυπόλητοι. Λέει ότι οι αστυνομικοί χαστούκισαν έναν εξ αυτών.
Την ίδια στιγμή, η οικογένειά της στη Γαλλία έχασε την επικοινωνία μαζί της και άρχισε να ανησυχεί όλο και περισσότερο. Οι αδερφές της καλούσαν ασταμάτητα και έστελναν email στις ελληνικές και τις γαλλικές αρχές.
Αφού μοιράστηκαν τις ανησυχίες τους ότι οι αρχές θα επαναπροωθούσαν την αδερφή τους στην Τουρκία, αξιωματούχος της ελληνικής πρεσβείας στο Παρίσι απέστειλε μήνυμα στα γαλλικά: «Από τη στιγμή που έχει γαλλικό διαβατήριο, δεν υπάρχει πρόβλημα. Ηρεμήστε. Δεν υπάρχει κίνδυνος στην Ελλάδα».
Ο άνδρας επιβεβαίωσε στο AP ότι ήταν σε επαφή με την οικογένεια της γυναίκας, όμως δήλωσε ότι δεν έχει πάρει άδεια για να μιλήσει στον Τύπο. Η ελληνική πρεσβεία στο Παρίσι δε σχολίασε την υπόθεση, ενώ η οικογένεια της γυναίκας υποστηρίζει ότι αντάλλαξε πολλαπλές κλήσεις και με το γαλλικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη, όπου έστειλε επίσης email με την τελευταία γνωστή τοποθεσία της γυναίκας και αντίγραφο του διαβατηρίου της.
«Τους εκλιπαρούσαμε να μη μας στείλουν πίσω»
Αφού κρατήθηκαν επί πολλές ώρες, οι μετανάστες σύμφωνα με την καταγγελία οδηγήθηκαν σε ένα φορτηγάκι και μεταφέρθηκαν πίσω στον Έβρο. Εκεί τους ανάγκασαν να επιβιβαστούν σε φουσκωτή βάρκα χωρίς σωσίβια.
«Τους εκλιπαρούσαμε διαρκώς να μη μας στείλουν πίσω, εξηγώντας ότι είμαι Γαλλίδα και ότι είμαστε θύματα δίωξης στην Τουρκία», αναφέρει στην κατάθεσή της η γυναίκα.
Μίλησε στους αξιωματούχους στα γαλλικά και τα αγγλικά χωρίς αποτέλεσμα. Στην άλλη άκρη του Έβρου συνελήφθησαν από τούρκους στρατιώτες και μεταφέρθηκαν σε αστυνομικό τμήμα. Την επόμενη ημέρα, μεταφέρθηκε στη φυλακή.
«Έχουμε απογοητευτεί πλήρως από τις ελληνικές αρχές», δήλωσε στο AP η αδερφή της από το Παρίσι, με τον όρο της ανωνυμίας της. «Δεν πιστεύαμε ότι θα ανάγκαζαν ένα διωκόμενο άτομο να επιστρέψει στον διώκτη του».
«Είμαστε εξίσου απογοητευμένοι από τις γαλλικές αρχές επειδή μας εγκατέλειψαν», συμπληρώνει.
Έκτοτε, όπως λέει, η οικογένειά της έχει αποστείλει επιστολές σε γάλλους και ευρωπαίους βουλευτές και αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων και ο Εμανουέλ Μακρόν, ζητώντας βοήθεια. Το γαλλικό υπουργείο ευρωπαϊκών και διεθνών υποθέσεων, δήλωσε στο AP ότι αξιωματούχοι στο Παρίσι, την Ελλάδα και την Τουρκία «είχαν διατηρήσει στενή επαφή με την οικογένεια της γυναίκας από τη στιγμή που ενημερώθηκαν για το περιστατικό».
Όπως λένε, επιδιώκουν επίσκεψη στη φυλακή στην Τουρκία όπου κρατείται. Εκεί, δήλωσε η ίδια στην αδερφή της, την ανάγκασαν να μείνει γυμνή για σωματικό έλεγχο τρεις φορές. Στην πρώτη φυλακή που τη μετέφεραν, το κελί της ήταν γεμάτο ποντίκια.
«Ο παραλογισμός της Ευρώπης-Φρούριο»
Η Κάθριν Μπρίντικ, λέκτορας Διεθνών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Προσφυγικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δήλωσε ότι η υπόθεση της γυναίκας «δείχνει τον παραλογισμό της Ευρώπης-Φρούριο».
«Θα έπρεπε να κάνει όλους τους Ευρωπαίους να σταματήσουν και να σκεφτούν τι κάνουν αυτές οι πολιτικές σε εμάς τους ίδιους, όπως και στους ανθρώπους που επιχειρούμε να κρατήσουμε εκτός», λέει στο AP.
Ο Ομάρ Σατς, ο συνήγορος που εκπροσωπεί τη γυναίκα από κοινού με τη Βιολέτα Μορένο-Λαξ και τον Φρανσέσκο Γκάτα, υποστηρίζει ότι η πελάτισσά του έχει πέσει θύμα των αυξανόμενων φυλετικών διακρίσεων στα σύνορα της Ευρώπης.
«Τους εκλιπαρούσε δείχνοντάς τους τις γαλλικές ταυτότητες και τα ταξιδιωτικά έγγραφα, αλλά την αγνόησαν», λέει ο Σατς, νομικός διευθυντής της Front-Lex, που αμφισβητεί τις μεταναστευτικές πολιτικές της Ευρώπης. «Γιατί; Εξαιτίας της όψης της. Επειδή δείχνει μάλλον μουσουλμάνα, επειδή μοιάζει μάλλον με προσφύγισσα, επειδή μάλλον δεν είναι λευκή».
«Η Ελλάδα κάνει τη βρώμικη δουλειά της Ευρώπης»
Εκπρόσωπος της Κομισιόν δήλωσε ότι δεν μπορεί να σχολιάσει ανοιχτές νομικές υποθέσεις, όμως ανησυχεί «για κάθε καταγγελία επαναπροώθησης και κακής μεταχείρισης… Η αποτελεσματική διαχείριση των συνόρων θα πρέπει να στηρίζεται απολύτως στο σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και την αρχή της μη-επαναπροώθησης». Η οικογένεια της Γαλλίδας αναφέρει ότι ανάλογη απάντηση έλαβαν και σε επιστολή που απέστειλαν στην Κομισιόν.
«Δυστυχώς, η ΕΕ έχει ξεκαθαρίσει ότι η Ελλάδα είναι η ασπίδα της Ευρώπης… το γεγονός αυτό απελευθερώνει τις ελληνικές αρχές από πολλούς περιορισμούς», σημείωσε ο Φρανσουά Κρεπό, καθηγητής του Πανεπιστημίου McGill στον Καναδά και πρώην ειδικός απεσταλμένος ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών στον ΟΗΕ. Αν και πολλοί ευρωπαίοι αξιωματούχοι δημοσίως καταδικάζουν τις επαναπροωθήσεις ως παράνομες, σημειώνει, «στην πραγματικότητα είναι πολύ χαρούμενοι που η Ελλάδα κάνει τη βρώμικη δουλειά για όλους τους υπόλοιπους».
