Κρητική διατροφή: Από τα παλάτια της Κνωσσού στα μενού των ξενοδοχείων

Στις ταράτσες των πέτρινων σπιτιών τους οι κάτοικοι της μινωικής Κρήτης έστηναν τραπέζια στρωμένα με τους πλούσιους θησαυρούς της ντόπιας γης: κριθάρι και ελιές, όσπρια, σταφύλια, μανιτάρια, ψάρι, κρασί και τα απαραίτητα γλυκά: κυδώνια με μέλι και σύκα με καρύδια.

Η μινωική κουζίνα, γεύσεις ηλικίας σχεδόν 5.000 ετών, όχι μόνο επιβίωσε μέσα στη συντριπτική αλλαγή του κόσμου, αλλά πλέον κάνει και δυναμική είσοδο στα ξενοδοχεία της Κρήτης: με πρωτοβουλία τοπικών φορέων, τα εδέσματα των Μινωιτών εντάσσονται στους μπουφέδες πολυτελών καταλυμάτων του νησιού, με στόχο την ανάδειξη της αρχαίας τοπικής διατροφής.

Οι μινωικές γεύσεις, ως μια υγιεινή και γευστική πρόταση αιώνων, έχουν απασχολήσει κατά καιρούς διεθνή συνέδρια, ειδικές μελέτες και φημισμένους εκπροσώπους της γαστρονομίας. Δεν θα μπορούσαν, κατά συνέπεια, να λείπουν από την Κρήτη, τον τόπο όπου «γεννήθηκαν».

Τις συνταγές συγκέντρωσε, έπειτα από επιστάμενες προσπάθειες, η Λέσχη Αρχιμαγείρων Κρήτης, ενώ σημαντικά επ’ αυτού έχει συνεισφέρει και η αρχαιολογική σκαπάνη.

Πληροφορίες για τον τρόπο μαγειρέματος, για τα σκεύη που χρησιμοποιούνταν, για τις πρώτες ύλες που αγαπούσαν οι Μινωίτες έχουν έρθει στο φως μέσα από πολυετείς έρευνες στην περιοχή.

«Στη μινωική εποχή, όπως και στη σύγχρονη Κρήτη, οι άνθρωποι κατανάλωναν μικρά και μεγάλα ψάρια, πεταλίδες, σουπιές και θαλασσινά σαλιγκάρια. Έτρωγαν επίσης αρκετό κρέας, από ζώα που εξέτρεφαν ή κυνηγούσαν, όπως κατσίκια, πρόβατα, λαγούς, χοίρους και βοοειδή, ενώ στις μεταγενέστερες μινωικές περιόδους κατανάλωναν και άγρια ελάφια.

Οι ανασκαφές έφεραν επίσης στο φως πολλά όσπρια, όπως φακές και φάβα, δημητριακά, όπως ζέα και κριθάρι, φρούτα και καρπούς, όπως σύκα και αμύγδαλα, και φυσικά έχουμε αποδείξεις για παραγωγή ελαιολάδου και κρασιού», είχε αναφέρει σε παλαιότερη συνέντευξή της η αμερικανίδα ανθρωπολόγος και αρχαιολόγος Τζέρολιν Μόρισον.

«Πιστεύω ότι η διατροφή στην Κρήτη πριν από 100 χρόνια έμοιαζε περισσότερο με αυτή της μινωικής εποχής. Η έλλειψη ψυγείων, που ανάγκαζε τους κατοίκους του νησιού να χρησιμοποιούν παραδοσιακές μορφές συντήρησης των τροφίμων, αλλά και οι μικρής κλίμακας καλλιέργειες λαχανικών, διαμόρφωναν διατροφικές συνήθειες που ενδεχομένως ήταν παρόμοιες με αυτές του μινωικού πολιτισμού».

Πλέον, ενταγμένη στα τουριστικά καταλύματα, η μινωική κουζίνα θα δώσει την ευκαιρία στον επισκέπτη να βιώσει μια γαστρονομική εμπειρία στο πρωινό, στο μεσημεριανό και στο βραδινό του γεύμα, δοκιμάζοντας συνταγές φτιαγμένες με προϊόντα τοπικών παραγωγών, που φέρουν υψηλή ποιότητα και τη σοφία της παράδοσης.

Όπως επεσήμανε σε σχετική εκδήλωση ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, η συγκεκριμένη πρωτοβουλία, που στηρίζεται από την Περιφέρεια, στοχεύει «στην περαιτέρω ανάδειξη των πλεονεκτημάτων του τόπου, που είναι ικανά να καταστήσουν την Κρήτη έναν ποιοτικό γαστρονομικό προορισμό. Είναι ανάγκη να στηριχθεί η προσπάθεια προς όφελος του νησιού και της οικονομίας του».

Η Αγροδιατροφική Σύμπραξη του νησιού και η αρμόδια Διεύθυνση Τουρισμού της Περιφέρειας Κρήτης, σε συνεργασία με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Διευθυντών Ξενοδοχείων, τον Παγκρήτιο Σύλλογο Διευθυντών Ξενοδοχείων και τη Λέσχη Αρχιμαγείρων Κρήτης, εργάστηκαν επίσης από κοινού για τη δημιουργία ενός σήματος, το οποίο θα «αναδεικνύει» την ιδιαίτερη γαστρονομική γωνιά στους μπουφέδες των all inclusive ξενοδοχείων με τη σήμανση «Κρητικές Γεύσεις».

Δύο Συνταγες

Μαναρόλια με απάκι

Κρητικό όσπριο που συχνά μαγειρεύεται όπως τα ρεβίθια με το παραδοσιακό αλλαντικό της ορεινής Κρήτης που πρασκευάζεται κυρίως από χοιρινό κρέας

Υλικά

1 κούπα μαναρόλια
1 κρεμμύδι ξερό
1 κρεμμύδι φρέσκο
1 πιπεριά κόκκινη
1 αγγουράκι
10 ντοματίνια
100 γρ. απάκι
Μαϊντανό
Ελαιόλαδο
Χυμό λεμονιού
Ρίγανη
Αλάτι – πιπέρι

Εκτέλεση

Μουλιάζουμε τα μαναρόλια για 12 ώρες. Βράζουμε μέχρι να μαλακώσουν. Ψιλοκόβουμε τα λαχανικά. Ανακατεύουμε με το λαδολέμονο, το αλάτι και το πιπέρι. Κόβουμε το απάκι σε λεπτές φέτες ή κύβους και σοτάρουμε.

---

Γραβιέρα τηγανητή με πουρέ σύκου

Γραβιέρα Κρήτης τηγανητή με χαρουπάλευρο συνοδευόμενη από πικάντικο πουρέ φρέσκου σύκου και πετιμέζι

Υλικά

500 γρ. γραβιέρα
300 γρ. χαρουπάλευρο
300 γρ. αλεύρι
3 αβγά
300 γρ. σύκα
120 γρ. πετιμέζι
Βασιλικό φυλλαράκια
5 γρ. μοσχοκάρυδο τριμμένο
300 γρ. ελαιόλαδο
5 γρ. πιπέρι λευκό τριμμένο

Εκτέλεση

Κόβουμε τη γραβιέρα σε τριγωνικά κομμάτια πάχους περίπου 1½ εκ. Ανακατεύουμε το χαρουπάλευρο με το αλεύρι και προσθέτουμε το μοσχοκάρυδο. Σπάμε τα αβγά και τα ανακατεύουμε. Περνάμε τη γραβιέρα από το αβγό και την πανάρουμε με το μείγμα από τα αλεύρια.

Τηγανίζουμε σε καυτό λάδι έως ότου πάρει χρυσό χρώμα. Καθαρίζουμε τα σύκα και τα βάζουμε σε κατσαρόλα σε χαμηλή φωτιά να γίνουν πουρές, προσθέτουμε το πιπέρι και το πετιμέζι και τα βράζουμε ακόμη για 10 λεπτά. Σερβίρουμε με παγωμένο ρακόμελο.

Κατερίνα Ροβά / ΤΟ ΒΗΜΑ