Προβληματισμός για ινδική μετάλλαξη και ακυρώσεις εμβολιασμών με AstraZeneca

Όλο και πιο κοντά στην επίτευξη της πολυπόθητης ανοσίας βρίσκεται καθημερινά η Ελλάδα καθώς το πρόγραμμα εμβολιασμού κατά του κοροναϊού εξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς.

Ήδη ένας στους τρεις πολίτες έχει εμβολιαστεί πλήρως και σχεδόν οι μισοί έχουν κάνει την πρώτη δόση του εμβολίου. Ταχύτητα ανεβάζουν οι εμβολιασμοί και στην ηλικιακή ομάδα 18-24 ετών, που έως πρότινος έμενε απροστάτευτη -με δεδομένη και την πανθομολογούμενη ελλιπή τήρηση των μέτρων προστασίας από πλευράς των ατόμων αυτών.

Η πλατφόρμα για τον εμβολιασμό των νέων 18 – 24 ετών άνοιξε χθες Τετάρτη και σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία έχουν κλειστεί 51.000 ραντεβού στη συγκεκριμένη ηλικιακή κατηγορία, μέσω της άυλης συνταγογράφησης.

Ωστόσο, η ανησυχία των πολιτών μετά το αλαλούμ με το σκεύασμα της AstraZeneca, προβληματίζει την κυβέρνηση αλλά και τους επιστήμονες, μετά τη σύσταση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών να εμβολιάζονται με το AstraZeneca όσοι είναι από 60 ετών και πάνω, πολλοί σπεύδουν να αλλάξουν τη δεύτερη δόση, για να εμβολιαστούν με σκεύασμα άλλης εταιρείας.

Έως τώρα 1.075.000 δόσεις εμβολίων του σκευάσματος της Οξφόρδης έχουν χορηγηθεί στη χώρα μας και 470.000 πολίτες αναμένουν να εμβολιαστούν με τη δεύτερη δόση, ωστόσο μετά την τελευταία αυτή εξέλιξη έχει ακυρωθεί πάνω από το 7% των προγραμματισμένων ραντεβού με AstraZeneca.

Η ατυχώς διατυπωμένη σύσταση έριξε νερό στον μύλο των συνωμοσιολόγων με αποτέλεσμα να θέτει εμπόδια στην κατά το δυνατόν ταχύτερη επίτευξη του τείχους ανοσίας στη χώρα μας, την ώρα που η ινδική μετάλλαξη προκαλεί ιδιαίτερο προβληματισμό καθώς αποδεικνύεται ανθεκτική έναντι των εμβολίων.

Φτάνει μια δόση έναντι της ινδικής μετάλλαξης;
Μειωμένη αποτελεσματικότητα, αλλά σημαντική προστασία σε ότι αφορά την αποφυγή νοσηλείας σε περίπτωση νόσησης προσφέρει το εμβόλιο, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν γίνει και οι δύο δόσεις εμβολίου. Αυτα είναι τα τελευταία δεδομένα για το παραλλαγμένο στέλεχος Δέλτα του κοροναϊού, η εξάπλωση του οποίου προκαλεί ανησυχία σε όλο τον κόσμο.

Πολλές εργαστηριακές έρευνες έδειξαν ότι το παραλλαγμένο στέλεχος Δέλτα (που πρωτοεντοπίστηκε στην Ινδία) φαίνεται να είναι πιο ανθεκτικό στα εμβόλια σε σχέση με τα άλλα στελέχη.

Μία από αυτές της έρευνες διεξήχθη από τις βρετανικές αρχές και δημοσιεύθηκε στις αρχές Ιουνίου στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet. Τα συμπεράσματά της: σε όσους έχουν λάβει δύο δόσεις του εμβολίου της Pfizer/BioNTech τα εξουδετερωτικά αντισώματα είναι σχεδόν έξι φορές μειωμένα απέναντι στο παραλλαγμένο στέλεχος Δέλτα σε σχέση με το αρχικό στέλεχος του νέου κοροναϊού, βάσει του οποίου παρασκευάστηκαν τα εμβόλια.

Συγκριτικά, απέναντι στο παραλλαγμένο στέλεχος Άλφα (που πρωτοεντοπίστηκε στην Αγγλία) η αποτελεσματικότητα του εμβολίου μειώνεται 2,6 φορές, και απέναντι στο στέλεχος Βήτα (το νοτιοαφρικανικο) 4,9 φορές.

Άλλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Γαλλία από το ινστιτούτο Παστέρ έδειξε ότι τα αντισώματα που παράγονται από το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech είναι τρεις με έξι φορές λιγότερο αποτελεσματικά απέναντι στο παραλλαγμένο στέλεχος Δέλτα σε σχέση με το Άλφα.

Αν και αποτελεί σημαντική ένδειξη, το επίπεδο των αντισωμάτων που μπορεί να μετρηθεί σε ένα εργαστήριο δεν αρκεί για να καθορίσει την αποτελεσματικότητα ενός εμβολίου. Διότι δεν λαμβάνεται υπόψη μια άλλη πλευρά της ανοσολογικής αντίδρασης, η κυτταρική ανοσία.

Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να εξεταστεί τι συμβαίνει στην πραγματική ζωή, και τα πρώτα αποτελέσματα στον πραγματικό πληθυσμό είναι καθησυχαστικά.

Τι ποσοστά ανοσίας προσφέρει κάθε εμβόλιο – Δεν αρκεί μια δόση
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσαν τη Δευτέρα οι βρετανικές αρχές, τα εμβόλια της Pfizer/BioNTech και της AstraZeneca είναι εξίσου αποτελεσματικά στην πρόληψη νοσηλείας τόσο σε όσους έχουν προσβληθεί από το στέλεχος Δέλτα όσο και σε όσους έχουν προσβληθεί από το στέλεχος Άλφα.

Δύο δόσεις του εμβολίου επιτρέπουν σε ποσοστό 96% για το Pfizer/BioNTec και 92% για το AstraZeneca την αποφυγή νοσηλείας σε όσους έχουν προβληθεί από το στέλεχος Δέλτα, σύμφωνα με την έρευνα αυτή που έγινε σε 14.000 ανθρώπους.

Προηγούμενα επίσημα στοιχεία από την Αγγλία, τα οποία δημοσιεύθηκαν στα τέλη Μαΐου, κατέληγαν σε αντίστοιχα συμπεράσματα σε ό,τι αφορούσε πιο ήπιες μορφές της ασθένειας.

Δύο εβδομάδες μετά τη δεύτερη δόση το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech είναι κατά 88% αποτελεσματικό στην εμφάνιση συμπτωματικής cοvid-19 από το στέλεχος Δέλτα, έναντι 93% για το στέλεχος Άλφα. Το AstraZeneca εμφανίζει αποτελεσματικότητα αντίστοιχα 60% και 66% κατά της συμπτωματικής νόσησης από τα στελέχη αυτά. Ανάλογα στοιχεία δημοσιεύθηκαν τη Δευτέρα στο The Lancet από τις αρχές της Σκωτίας.

Τέλος, οι παρασκευαστές του ρωσικού εμβολίου Sputnik V διαβεβαίωσαν την Τρίτη στο Twitter ότι είναι “πιο αποτελεσματικό απέναντι στο στέλεχος Δέλτα” από οποιοδήποτε άλλο εμβόλιο σε αυτό το στάδιο. Ωστόσο δεν δημοσίευσαν τα στοιχεία τους.

Στο εργαστήριο ή την πραγματική ζωή οι έρευνες συμφωνούν σε ένα σημείο: μία μόνο δόση εμβολίου προσφέρει περιορισμένη προστασία από το στέλεχος Δέλτα.

“Έπειτα από μία δόση του εμβολίου της Pfizer/BioNTech, το 79% των ατόμων εμφάνιζαν ανοσολογική αντίδραση κατά του αρχικού στελέχους (του νέου κοροναϊού), όμως το ποσοστό μειωνόταν στο 50% για το στέλεχος Άλφα, στο 32% για το στέλεχος Δέλτα και στο 25% για το στέλεχος Βήτα”, ανέφερε εργαστηριακή έρευνα που δημοσιεύθηκε στις αρχές Ιουνίου στο The Lancet.

Σύμφωνα με την έρευνα του ινστιτούτου Παστέρ στη Γαλλία, μία μόνο δόση του εμβολίου της AstraZeneca είναι “λίγο ή καθόλου αποτελεσματική” απέναντι στο στέλεχος Δέλτα.

Τα στοιχεία επιβεβαιώνονται και στην πραγματική ζωή: σύμφωνα με τις βρετανικές αρχές, μία δόση του ενός ή του άλλου εμβολίου είναι αποτελεσματική μόλις σε ποσοστό 33% στην πρόληψη συμπτωματικής νόσησης από το στέλεχος Δέλτα, ποσοστό που φτάνει το 50% για το στέλεχος Άλφα.

Αντίθετα, το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech προσφέρει υψηλή προστασία (94%) από τη νοσηλεία ήδη από την πρώτη δόση απέναντι στο στέλεχος Δέλτα. Για το μονοδοσικό εμβόλιο Johnson & Johnson δεν υπάρχουν προς το παρόν στοιχεία για την αποτελεσματικότητά του απέναντι στο στέλεχος Δέλτα.

Μπροστά στον κίνδυνο οι πολίτες να είναι ανεπαρκώς προστατευμένοι απέναντι στο στέλεχος Δέλτα αν δεν έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους, η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι μειώνει το μεσοδιάστημα μεταξύ των δόσεων. Για τους άνω των 40 περνά από τις 12 στις 8 εβδομάδες. Στη Γαλλία το διάστημα μπορεί πλέον να μειωθεί στις 3 εβδομάδες (έναντι τουλάχιστον 5 προηγουμένως) για τα εμβόλια της Pfizer/BioNTech και της Moderna.

Φόβος για νέα ανθεκτικά στελέχη
Για να περιοριστεί η εξάπλωση του στελέχους Δέλτα, το οποίο είναι κατά 60% πιο μεταδοτικό από το Άλφα σύμφωνα με τις βρετανικές αρχές, οι επιστήμονες επιμένουν στη σημασία του πλήρους εμβολιασμού με δύο δόσεις.

Η δημιουργία αυτού του “τείχους των εμβολιασμένων”, όπως το χαρακτήρισε ο πρόεδρος του Γαλλικού Επιστημονικού Συμβουλίου Ζαν- Φρανσουά Ντεφρεσί, έχει και έναν ακόμη στόχο: να εμποδίσει να εμφανιστούν άλλα παραλλαγμένα στελέχη του κοροναϊού μεταξύ των ανθρώπων που είναι μερικώς ή καθόλου προστατευμένοι.

Διότι πέρα από το στέλεχος Δέλτα, η προοπτική που ανησυχεί τους επιστήμονες είναι η εμφάνιση στο μέλλον άλλων παραλλαγμένων στελεχών που θα είναι πιο ανθεκτικά στα εμβόλια.

“Η αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού που είναι ανοσοποιημένο με τα υφιστάμενα εμβόλια, τα οποία είναι σίγουρα και ασφαλή, είναι η βασική στρατηγική για να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης νέων παραλλαγμένων στελεχών και να εξαλείψουμε την πανδημία covid-19”, υπογράμμισε αμερικανική έρευνα που δημοσιεύθηκε στις 10 Ιουνίου στο περιοδικό Nature.

Ωστόσο “δεν πρέπει να βασιζόμαστε μόνο στον εμβολιασμό”, δήλωσε ο επιδημιολόγος Αντουάν Φλαό.

Ο ίδιος εκτιμά ότι είναι κρίσιμο “να διατηρηθεί σε χαμηλά επίπεδα η κυκλοφορία του ιού” μέσω όλων των μέτρων προστασίας. Διότι όσο περισσότερο κυκλοφορεί ο ιός, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να μεταλλαχθεί και να προκύψουν άλλα παραλλαγμένα στελέχη.

Υποχωρεί η πανδημία – Σε ποιες περιοχές εντοπίζονται τα υψηλότερα ποσοστά κρουσμάτων
Η σταθερά πτωτική πορεία της επιδημίας του κοροναϊού στη χώρα αποτυπώνεται στα τελευταία στοιχεία του ΕΟΔΥ, για τη διασπορά του ιού και τα δεδομένα απ΄οτα νοσοκομεία της χώρας.

Οι νοσηλευόμενοι ασθενείς με Covid-19 σε απλές κλίνες μειώθηκαν κι άλλο, φτάνοντας τους 842 από 900 χθες, ενώ 472 ακόμα νοσηλεύονται σε ΜΕΘ. Οι εισαγωγές του περασμένου 24ώρου ήταν 76 και οι νέοι θάνατοι από κορωνοϊό 13.

Μείωση καταγράφεται και στους διασωληνωμένους ασθενείς, 330 από 346, αριθμός που παραπέμπει στους 326 της 21ης Φεβρουαρίου, δύο ημέρες πριν το δεύτερο αρνητικό ρεκόρ για το 2021 που κατέγραφε το τρίτο κύμα της επιδημίας με 2.147 νέα κρούσματα.

Όσον αφορά τη διασπορά του κοροναϊού σε σύνολο 38.725 ελέγχων εντοπίστηκαν 549 νέα κρούσματα. Η συρρίκνωση αποτυπώνεται από τον δείκτη 𝑅𝑡 για την επικράτεια που μειώθηκε στο 0,8 από 0,83 την περασμένη εβδομάδα αλλά και από τον χάρτη επίπτωσης των τελευταίων δεκατεσσάρων ημερών για τα επιβεβαιωμένα κρούσματα, από τον οποίον πλέον απουσιάζει το κόκκινο που μέχρι χθες χρωμάτιζε την Αττική.

Στο λεκανοπέδιο ανιχνεύονται 256 νέα κρούσματα, με τα περισσότερα στο Κέντρο (76) και τα Δυτικά προάστια (47), στα οποία το ποσοστό θετικότητας για την εβδομάδα 7 – 13 Ιουνίου ανέρχεται σε 0,22%, ποσοστό αντίστοιχο και για τις περιφερειακές ενότητες (Π.Ε.) Φωκίδας, Πειραιώς, Λάρισας, Πιερίας και Εύβοιας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, η Π.Ε. της Κως αποδεικνύεται το μαύρο πρόβατο της επιδημίας, με το μεγαλύτερο ποσοστό θετικότητας για την παραπάνω εβδομάδα στο 23% και τη μεγαλύτερη αναλογία κρουσμάτων ανά 100.000 πληθυσμού στα 29,07, αριθμό που προσεγγίζει μόνο η Π.Ε. Θήρας με 21,18.

Τέλος, οι 52 νέες θετικές διαγνώσεις κορωνοϊού στη Θεσσαλονίκη μαζί με τις 35 από τον Νότιο Τομέα Αθηνών και τις 33 από τον Πειραιά, αποτελούν τα μεγαλύτερα διψήφια της επιδημιολογικής έκθεσης μετά το Κέντρο και τα Δυτικά προάστια της Αθήνας.