Στοιχεία-σοκ για φωτιές: To προφίλ του εμπρηστή δάσους στην Ελλάδα

Ερωτήματα και ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι οι δασικές πυρκαγιές διπλασιάστηκαν φέτος σε σχέση με το 2018. Με τις φλόγες από τη μεγάλη πυρκαγιά της Εύβοιας να μην έχουν σβήσει ακόμα, οι αρχές είναι προβληματισμένες για την αύξηση των πυρκαγιών και των καμένων εκτάσεων τα τελευταία χρόνια, με αποκορύφωμα τη φετινή χρονιά. Παράλληλα, με βάση στοιχεία δεκαετίας, μελέτη παρουσιάζει το προφίλ του μέσου εμπρηστή δάσους στην Ελλάδα.Όσον αφορά στα στοιχεία για το 2019, από την αρχή του έτους μέχρι και τις 31 Ιουλίου είχαν εκδηλωθεί 7.650 πυρκαγιές σε δασικές και αγροτοδασικές περιοχές. Έτσι, παρατηρείται μία αύξηση 104% σε σχέση με πέρσι, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι ευθύνονται οι… εκλογές.

Ο πρώτος απολογισμός της αντιπυρικής περιόδου προκαλεί αποτροπιασμό. Μόνο στην Εύβοια μέχρι στιγμής έχουν καεί 28.000 στρέμματα όταν το 2018 είχαν κατακαεί 7.661,55. Σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα Ανδριανό Γκουρμπάτση, εν αποστρατεία αντιστράτηγο και υπαρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος, ο διπλασιασμός αυτός φαίνεται πως οφείλεται στον φετινό εκλογικό πυρετό, με την εγκύκλιο της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ) να μην έχει εκδοθεί ακόμα -ενώ η αντιπυρική περίοδος οδεύει στη λήξη της- και με τους μισούς δήμους και περιφέρειες να αλλάζουν χέρια διοίκησης, με αποτέλεσμα οι απαιτούμενες ενέργειες καθαρισμού να μείνουν στη μέση.

«Αυτό κυρίως οφείλεται σε εγκληματική, αμελή συμπεριφορά των ανθρώπων. Οι περισσότερες ξεκινάνε από ξερά χόρτα. Οι δήμοι εν όψει εκλογών αδιαφόρησαν, αφού από πρώτη Σεπτέμβρη θα αντικατασταθούν», ανέφερε ο κ. Γκουρμπάτσης, μιλώντας στον Ελεύθερο Τύπο.

Σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα, η απουσία των κατευθυντήριων οδηγιών από την εγκύκλιο της ΓΓΠΠ έχει δημιουργήσει χαλαρότητα κυρίως σε δήμους και περιφέρειες και δεν έχουν προχωρήσει οι κατάλληλες προληπτικές ενέργειες.

Εκτάσεις που κάηκαν το 2018 (σε στρέμματα)

Αττική 65.572,03
Θεσσαλία 28.281,57
Κεντρική Μακεδονία 22.722,63
Κρήτη 16.158,56
Πελοπόννησος 13.700,24
Νότιο Αιγαίο 11.016,78
Στερεά Ελλάδα 9.801,69
Δυτική Ελλάδα 8.769,16
Ανατολική Μακεδονία-Θράκη 6.108,68
Δυτική Μακεδονία 4.556,10
Ιόνια Νησιά 2.897,47
Βόρειο Αιγαίο 2.839,45
Ήπειρος 1.391,91
Σύνολο 193.816,27
Στην Εύβοια
Την ίδια ώρα η κατάσβεση των εστιών αναζωπύρωσης στην περιοχή της Πλατάνας στη Κεντρική Εύβοια συνεχίστηκε και χθες μέχρι αργά το βράδυ. Περίπου 150 πυροσβέστες πεζοπόρων τμημάτων της ΕΜΑΚ Αθήνας και Θεσσαλονίκης έσβηναν χθες και τα τελευταία «καντηλάκια» φωτιάς μέσα στην επικίνδυνη χαράδρα απέναντι από το χωριό.Η φωτιά, σύμφωνα με τους αξιωματικούς του Πυροσβεστικού Σώματος, δεν έχει ενεργό μέτωπο, είναι οριοθετημένη αλλά ακόμη επικίνδυνη, καθώς… υποβόσκει μέσα στο πυκνό ελατοδάσος της περιοχής. Ολα τα εναέρια μέσα, πυροσβεστικά αεροσκάφη και ελικόπτερα, προέβαιναν χθες σε απανωτές ρίψεις νερού για την αποτροπή αναζωπυρώσεων.

Οι ύποπτοι
Οι τρεις βασικοί ύποπτοι για την πυρκαγιά στην Εύβοια έχουν παρουσιάσει άλλοθι – κάτι που επιχειρείται να καταρριφθεί από τα στελέχη της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού. Από τα τρία αυτά άτομα, ένα έχει συγκεντρώσει μεγαλύτερο ερευνητικό ενδιαφέρον. Πρόκειται για τον 33χρονο που είχε συλληφθεί πέρσι για 9 εμπρησμούς στην ίδια περιοχή, είχε καταδικαστεί για τον έναν και τελικά είχε αφεθεί ελεύθερος λόγω ψυχολογικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε.

Οι ανακριτικοί υπάλληλοι του Πυροσβεστικού Σώματος σχημάτισαν το πιθανό προφίλ του εμπρηστή, συνδυαζόμενο με τις τουλάχιστον 30 καταθέσεις πολιτών και κατοίκων, και κατέληξαν στους τρεις υπόπτους. Και οι τρεις εξετάστηκαν και ρωτήθηκαν για το πού βρίσκονταν την κρίσιμη ώρα έναρξης της πυρκαγιάς.Παρουσίασαν ως άλλοθι την παρουσία τους σε άλλες περιοχές της Εύβοιας, όπου βρίσκονταν συγγενείς τους, οι οποίοι κλήθηκαν να καταθέσουν. Ωστόσο τα στελέχη του Ανακριτικού Τμήματος επιχειρούν να βρουν άλλα πρόσωπα που να επιβεβαιώνουν την παρουσία τους στους χώρους που ισχυρίζονταν ότι βρίσκονταν.

Ο 33χρονος, που είχε συλληφθεί πέρσι ως υπεύθυνος για εννέα εμπρησμούς σε δασικές εκτάσεις του Δήμου Διρφύων Μεσσαπίων από τις 2 Ιουνίου έως 25 Αυγούστου 2018, κατά την εξέτασή του από τους αξιωματικούς του Ανακριτικού Τμήματος για τη φωτιά στην Αγριλίτσα, υποστήριξε πως βρισκόταν σε άλλο χωριό της Εύβοιας, σε συγγενικό του πρόσωπο, άλλοθι που εξετάζεται. Τα αρμόδια στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος εντόπισαν στοιχεία εμπρησμού από πρόθεση σε τρία διαφορετικά σημεία, που προκάλεσαν ισάριθμες ανεξάρτητες εστίες φωτιάς στο καταφύγιο Αγριλίτσας, κοντά στη Μονή Μακρυμάλλης.Το συγκεκριμένο σημείο απέχει περίπου 1,5 χιλιόμετρο από το χωριό Μακρυμάλλη, με τα τρία κλιμάκια του Ανακριτικού Τμήματος να εντοπίζουν στοιχεία εμπρησμού, σε τρία σημεία εκδήλωσης της πυρκαγιάς, σε μία απόσταση 100 μέτρων, το ένα κοντά στο δρόμο και δύο ακόμη, 20-30 μέτρα εσωτερικά σε δασώδη περιοχή. Εντόπισαν ίχνη καύσης, στουπιά, πλαστικά μέρη μπιτονιών, ενδεχομένως με εύφλεκτο υγρό, συσσωρευμένη καύσιμη ύλη (κλαδιά, ξύλα) και κάποια φιαλίδια υγραερίου, τα οποία όμως δεν έχει διαπιστωθεί αν σχετίζονται με την εμπρηστική ενέργεια.

Το προφίλ του εμπρηστή δάσους
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Ελεύθερου Τύπου, από την 1η μέχρι τις 15 Αυγούστου το Πυροσβεστικό Σώμα χειρίστηκε 620 δασικές φωτιές σε όλη την Ελλάδα, δηλαδή κατά μέσο όρο 41 πυρκαγιές τη μέρα. Την ίδια ώρα, δυσανάλογα μικρός είναι ο αριθμός των συλλήψεων για εμπρησμό είτε από πρόθεση είτε από αμέλεια. Μέχρι και χθες έχουν συλληφθεί 25 άτομα για τις περίπου 8.270 φωτιές που μέχρι τώρα έχουν προκληθεί. Εκ των οποίων μόνο το 1/3 είναι αυτόφωρη σύλληψη για την πρόκληση πυρκαγιάς από πρόθεση (δηλαδή τα 8 άτομα), όταν σύμφωνα με τους ειδικούς το 20% των πυρκαγιών, δηλαδή οι περίπου 1.650 πυρκαγιές που προκλήθηκαν φέτος, ξεκίνησε από ανθρώπινο χέρι συνειδητά.

Σύμφωνα με τον κ. Γκουρμπάτση, από τη μελέτη την οποία πραγματοποίησε με τα στοιχεία των δασικών πυρκαγιών 2000-2010 ο εμπρηστής δάσους είναι συνήθως άνδρας, Έλληνας σε ποσοστό 95%, άνω των 45 ετών σε ποσοστό 63%, ψυχικά υγιής σε ποσοστό 99%, έγγαμος με παιδιά, στοιχειώδους εκπαίδευσης, αυτοαπασχολούμενος, συνήθως στους τομείς της γεωργίας, της δασοκομίας ή της αλιείας και ζει στην επαρχία. Ωστόσο, το προφίλ αυτό είναι σχετικό, 30% των πυρκαγιών προκαλείται από αμέλεια, 20% από δόλο, 10% από φυσικά ή τυχαία αίτια, αλλά το 40% των πυρκαγιών παραμένει ανεξιχνίαστο, οπότε δεν γνωρίζουμε στοιχεία για τους δράστες. «Δεν εξιχνιάζονται όλες οι υποθέσεις. Από αυτές που ξέρουμε ποιος είναι, μόνο 1,6% καταδικάζεται! Οι υποθέσεις δεν είναι καλά δεμένες με αποδεικτικό υλικό έτσι ώστε να φτάσουμε στη βεβαιότητα», είπε ο κ. Γκουρμπάτσης.Ως αποτέλεσμα του ελληνικού δικονομικού συστήματος, μόνο το 1,6% των συλλήψεων καταδικάζεται. Δηλαδή στους 100 συλληφθέντες για πρόκληση πυρκαγιάς από αμέλεια ή από πρόθεση, μόλις ο ένας τελικά καταλήγει στη φυλακή, με τον διωκτικό μηχανισμό να αποδεικνύεται τρομακτικά αδύναμος. Συνήθως ο εμπρηστής βάζει τις φωτιές σε δάση κοντά σε κατοικημένες περιοχές σε χωριά κάτω των 1.000 κατοίκων, ενώ επίσης μένει και αυτός σε χωριό κάτω των 1.000 κατοίκων.

Τέλος, ένα ακόμα στοιχείο που καταρρίπτει τους μύθους για τους εμπρηστές δάσους είναι ότι όσοι κατηγορούνται για εμπρησμό δεν σημαίνει αυτόματα ότι πάσχουν από κάποια ψυχιατρική νόσο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον γενικό πληθυσμό μόνο το 1% πάσχει από πυρομανία.