Τρεις ταχύτητες στα αναδρομικά διαμορφώνονται για τους συνταξιούχους από τις ρήτρες του νόμου Κατρούγκαλου, που αναμένεται να κριθούν από το ΣτΕ.
Κάθε ταχύτητα ορίζει και ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αναδρομικών, που θα μπορούσε να αφορά δυνητικά όλους του συνταξιούχους είτε έχασαν μόνα τα δώρα είτε είχαν και περικοπές στις συντάξεις τους.
Από 10 έως 48 μήνες
Ανάλογα με τις δικαστικές κρίσεις, τα ποσά των αναδρομικών μπορεί να αφορούν περίοδο από 10 μήνες έως και πάνω από τέσσερα χρόνια. Στο «κάδρο» βρίσκονται σταθερά τα κομμένα δώρα και οι περικοπές του 2012 που κρίθηκαν αυτισυνταγματικές το 2015 από το ΣτΕ.
Κρίσιμο ρόλο για την τύχη των διεκδικούμενων αναδρομικών των συνταξιούχων δεν αποκλείεται να παίξει η επικείμενη απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ για τα δώρα των εν ενεργεία δημοσίων υπαλλήλων.
Τα διοικητικά δικαστήρια της χώρας βρίσκονται εν αναμονή για την πολυθρύλητη απόφαση, που θα κρίνει την συνταγματικότητα της κατάργησης των δώρων ύψους 1.000 ευρώ ετησίως στους εν ενεργεία δημοσίους υπαλλήλους.
Ορισμένοι νομικοί κύκλοι υποστηρίξουν πωs η εν λόγω απόφαση δεν αποκλείεται να επηρεάσει και το έδαφος για τις διεκδικήσεις των συνταξιούχων.
Συγκλίνουσες νομικές απόψεις καταλήγουν πωs αν το ΣτΕ «γκρεμίσει» την κατάργηση των δώρων και για τους ευ ενεργεία, η πολιτεία μπορεί να συμμορφωθεί επαναφέροντας -για παράδειγμα- δώρα σε οποιοδήποτε ύψος σταθερού ποσού επιτρέπουν οι δημοσιονομικές συνθήκες.
Η απόφαση – βόμβα
Υπενθυμίζεται πωs π απόφαση-βόμβα ταυ ΣτΕ του Ιουνίου του 2015 για τους συνταξιούχους όριζε πωs οι συνέπειές της άρχιζαν από τη στιγμή της έκδοσης και μετά, για λόγους δημοσίου συμφέροντος.
Ακολούθως ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου, σε μια προσπάθεια να συμμορφωθεί το Ασφαλιστικό με τα σκεπτικό της απόφασης του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου σε συνθήκες δημοσιονομικής ασφυξίας.
Πάγια θέση του υπουργείου Εργασίας είναι πωs για την περίοδο μετά το 2015 η κυβέρνηση συμμορφώθηκε με την απόφαση του ΣτΕ μέσα από τον νόμο Κατρούγκαλου, ο οποίος οδήγησε στον επανυπολογισμό όλων των παλαιών συντάξεων.
Το γεγονός, μάλιστα, πωs υπάρχει νέος νόμοs από το 2016 αλλάζει το τοπίο και δεν βοηθά τις σημερινές αγωγές να ευδοκιμήσουν.
Αυτό σημαίνει πωs όσοι προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη μετά τον Ιούνιο του 2015, δεν δικαιούνται ποσά για την περίοδο 2013 – 2015 για λόγους δημοσίου συμφέροντος, αλλά οι διεκδικήσεις που εγείρουν βρίσκονται σε «θολά νερά» και οριοθετούνται εντός τριών ταχυτήτων:
1. Ιούνιο 2015 με Μάιο 2016 το διάστημα για τις όψιμες αξιώσεις
Συγκλίνουσες νομικές απόψεις καταλήγουν πωs το πλέον βάσιμο χρονικό διάστημα εντός τον οποίου εντοπίζεται έδαφος για τις όψιμες αξιώσεις είναι το 10μηνο Ιούνιου 2015 – Μάιος 2016.
Εκεί φαίνεται πωs ανιχνεύεται το κυρίαρχο νομικό «κενό». Πρόκειται για το χρονικό διάστημα ανάμεσα στη δημοσίευση της απόφασης του ΣτΕ και την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου (Μάιος 2016), το οποία φαίνεται προς το παρόν ως η πλέον «ακάλυπτη» περίοδος.
Αν και πρόκειται για μικρό χρονικό διάστημα, το δημοσιονομικό βάρος που απαιτεί είναι αρκετά σημαντικό.
Μόνο γι’ αυτή την περίοδο, το κόστος των αναδρομικών για όλους τους συνταξιούχους υπολογίζεται από ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης στα 2,9 με 3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,3 δισ. εκτιμάται πωs αφορούν τις κύριες συντάξεις και τα 600 εκατ. τις επικουρικές.
2. Ειδική ρήτρα μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2018
Η δεύτερη νομική προσέγγιση ενοποιεί τον χρόνο από τον Ιούλιο του 2015 έως και τον Δεκέμβριο του 2018, επειδή οι αντισυνταγματικές περικοπές των νόμων 4051 και 4093 του 2012 συνέχιζαν να επιβάλλονται στις παλαιές συντάξειs μέχρι την «πρεμιέρα» του επανυπολογισμού τον περασμένο Γενάρη.
Στο επίμαχο άρθρο 14 του νόμου Κατρούγκαλου, το οποίο ορίζει τη διαδικασία για τον επανυπολογισμό των παλαιών συντάξεων με βάση το νέο ενιαίο σύστημα, υπάρχει ειδική ρήτρα, η οποία επιχειρεί να «καλύψει» νομικά την περίοδο μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2018. Ειδικότερα αναφέρεται πωs «μέχρι την 31.12.2018 οι συντάξεις συνεχίζουν να καταβάλλονται στο ύψος που είχαν διαμορφωθεί κατά την 31 η Δεκεμβρίου 2014, σύμφωνα με τιs τότε ισχύουσες διατάξεις».
Δηλαδή, με άλλα λόγια, η διάταξη ανατρέχει σε χρόνο πριν από την έκδοση τηs επίμαχηs απόφασηs-βόμβαs του ΣτΕ (η απόφαση δημοσιεύθηκε τον Σούνιο του 2015) ώστε να καλύψει τον χρόνο έως την ολοκλήρωση του επανυπολογισμού και την αναπροσαρμογή των συντάξεων από 1/1/2019 στη βάση του αθροίσματος Εθνική – Ανταποδοτική – Επιπλέον Ποσό.
Δεν είναι καθαρό αν η συγκεκριμένη ρήτρα θα κριθεί τώρα από το ΣτΕ ώστε να φανεί το εύρος των διεκδικούμενων αναδρομικών.
Η τροπολογία πάντως για τα αναδρομικά των συνταξιούχων ενστόλων πού ψηφίστηκε αρχές Νοέμβρη αναφέρεται στην εν λόγω ρήτρα, λέγονταs πωs ο νομοθέτηs έλαβε ως σημείο αναφοράς τιs συνταξιοδοτικές διατάξεις όπως ίσχυαν κατά τιs 31/12/2014 αποκλείοντας εφεξής κάθε έμμεση τροποποίηση του ύψους του καταβαλλόμενου ποσού.
«Η πρόβλεψη αυτή εξυπηρετεί πρωτίστως λόγους δημοσίου συμφέροντος, που συνίστανται στη διασφάλιση τηs βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος» αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση τηs τροπολογία.
3. Τα διεκδικούμενα αναδρομικά μπορούν να μπουν και το 2019
Η τρίτη νομική προσέγγιση υποστηρίζει πωs τα ποσά των αντισυνταγματικών περικοπών έχουν «ενσωματωθεί» στον υπολογισμό τηs προσωπικήs διαφοράs και γι αυτό τα διεκδικούμενα αναδρομικά μπορούν να μπουν και στο 2019.
Η εν λόγω προσέγγιση υποστηρίζει πωs το επιπλέον ποσό που δίνεται από 1/1/2019 ω& προσωπική διαφορά θα έπρεπε να προκύψει από τη σύγκριση τηs νέα σύνταξηs με την παλαιά πριν από τιs περικοπές του 2012, οι οποίες κρίθηκαν το 2015 αντισυνταγματικέs.
Σε κάθε περίπτωση, ο μηχανισμόs με τον οποίο επανυπολογίστηκαν οι παλαιέ κύριεs συντάξειs μένει να κριθεί ως προ τη συνταγματικότητά του από το ΣτΕ, όπως επίσης και ο τρόπο υπολογισμού των νέων συντάξεων, πάνω στον οποίο βασίζεται και ο επανυπολογισμός των παλαιών.
Πηγή: Εφημερίδα «Το Έθνος»
