Πώς μπορούμε να αποφεύγουμε τις καρδιοπάθειες

Οι παθήσεις του καρδιαγγειακού συστήματος, αποτελούν τις κυριότερες αιτίες νοσηρότητας, δηλαδή ανάγκης νοσηλείας των ασθενών στο νοσοκομείο και θνητότητας. Μπορούμε να αποφύγουμε αυτές τις παθήσεις, δηλαδή «τις καρδιοπάθειες» και πώς αυτό είναι δυνατό;

Η απάντηση είναι ναι κατά ένα μεγάλο ποσοστό και όχι κατά ένα μικρότερο. Η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπερχοληστερολαιμία αλλά και βλαπτικές συνήθειες ή καταστάσεις όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία , η κακή διατροφή και η καθιστική ζωή συμμετέχουν ενεργά στην ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου, της παθήσεως που προκαλείται βλάβη στο τοίχωμα των στεφανιαίων αρτηριών, δηλαδή των αγγείων που τροφοδοτούν το μυοκάρδιο με επαρκή ποσότητα αίματος προκειμένου να λειτουργεί φυσιολογικά.

Η πρόληψη και η σωστή αντιμέτωπιση των παθήσεων αυτών καθώς και η αποφυγή των βλαπτικών συνηθειών μειώνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου, η οποία χαρακτηρίζεται ως σταθερή και ως ασταθής.

Η πρώτη εκδηλώνεται με οπισθοστερνικό πόνο ή δυσφορία στη προσπάθεια ή είναι χωρίς συμπτώματα οπότε αποκαλύπτεται με ειδικές δυναμικές εξετάσεις. Η δεύτερη, η οποία λέγεται οξύ στεφαναίο σύνδρομο, εκδηλωνεται με πόνο ηρεμίας ή μικρής προσπάθειας, είναι πολύ επικίνδυνη διότι μπορεί να συμβεί έμφραγμα μυοκαρδίου ή κάτι πολύ πιο τραγικό, αιφνίδιος θάνατος.

Το οξύ στεφανιαίο σύνδρομο αντιμετωπίζεται με φάρμακα και αγγειοπλαστική η οποία έχει απόλυτη ένδειξη.

Η σωματική άσκηση, η καλή διατροφή, η πλήρης διακοπή του καπνίσματος και η σωστή φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητες προυποθέσεις για την μείωση της στεφανιαίας νόσου, όχι όμως και εξαφάνισης της διότι γενετικοί, περιβαλλοντολογικοί αλλά και άγνωστοι παράγοντες συμβάλλουν στην έκφραση πολλών εκδηλώσεων της.

Ένα ερώτημα είναι γιατί δεν ανοίγουμε όλες τις στενωμένες αρτηρίες με αγγειοπλαστική. Αυτό είναι λάθος διότι ο ασθενής δεν κινδυνεύει από κάποια σταθερή ασυμπτωματική ή ολιγοσυμπτωματική βλάβη της στεφανιαίας αρτηρίας αλλά από μια ευάλωτη βλάβη η οποία προκαλεί έμφραγμα του μυοκαρδίου, σύμπλοκες αρρυθμίες ή αιφνίδιο θάνατο. Η βλάβη αυτή είναι πολλές φορές μικρή και σιωπηρή πριν από το συμβάν.

Κάποιο άλλο ερώτημα είναι εάν μετά την αγγειοπλαστική όλα τελειώνουν. Η απάντηση είναι όχι, διότι η νόσος υπάρχει, ενδεχομένως και σε άλλες αρτηρίες.

Ο ασθενής οφείλει να συμμορφώνεται στις ιατρικές οδηγίες, να μη διακόπτει τη φαρμακευτική αγωγή που του έχει δοθεί, να υποβάλλεται περιοδικά στις ενδεδειγμένες εξετάσεις και να αποφεύγει βλαπτικές συνήθειες προκειμένου να ελαχιστοποιείται η πιθανότητα νέου επεισοδίου.

Μέχρι τώρα μιλήσαμε για την καρδιοπάθεια που οφείλεται στη στεφανιαία νόσο, την πορεία της οποίας μπορούμε να τροποποιήσουμε. Ωστόσο υπάρχουν καρδιοπάθειες όπως γενετικά νοσήματα ή παθήσεις των «ηλεκτρικών καναλιών» του μυοκυττάρου, κληρονομικές ή ιογενείς παθήσεις του καρδιακού μυός και παθήσεις των βαλβίδων που τις περισσότερες από αυτές δεν μπορούμε να αποφύγουμε.

Μπορούμε όμως να τις διαγνώσουμε έγκαιρα, να τις αντιμετωπίσουμε σωστά, να τις αναζητήσουμε σε οικογένειες ασθενών που πάσχουν και να αποφευχθεί ο αιφνίδιος θάνατος και η καρδιακή ανεπάρκεια.

Η απάντηση στο ερώτημα του τίτλου είναι ότι υπάρχει δυνατότητα μείωσης της εμφάνισης ή της επανεμφάνισης εκδηλώσεων του καρδιαγγειακού συστήματος καθώς και δυνατότητα έγκαιρης διάγνωσης τους. Ας μας μείνει ένα πολύ χρήσιμο τελικό μήνυμα: Πόνος ηρεμίας ή μικρής προσπάθειας στο στήθος, την πλάτη, το λαιμό ή τα χέρια αποτελεί κίνδυνο αιφνιδίου θανάτου ή εμφράγματος μυοκαρδίου. Ο ασθενής χρειάζεται άμεση ιατρική βοήθεια.

Ο Ευστάθιος Ηλιοδρομίτης είναι Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ – Διευθυντής Β’ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο «Αττικό»