Γιατί οι Έλληνες πεθαίνουν στην άσφαλτο

Μια από τις υψηλότερες θέσεις στους δείκτες θνησιμότητας από τροχαία ατυχήματα μεταξύ παιδιών, εφήβων και ενηλίκων έως 25 ετών κατέχει η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τα δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Όπως αναφέρουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον Ιανουάριο του 2020 τα περισσότερα οδηγικά τροχαία σημειώθηκαν στην Αττική σε ποσοστό 55,5, ενώ ακολούθησε η Κεντρική Μακεδονία με 21,7%, η Δυτική Ελλάδα με 4,7%, η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη με 4,1% και η Πελοπόννησος με 3%. Τους περισσότερους νεκρούς είχαμε στην Κεντρική Μακεδονία σε ποσοστό 22,4% ακολουθώντας η Αττική με 18,4%, η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και η Στερεά Ελλάδα με 10,2%.

Μάλιστα, τα Οδικά Τροχαία Ατυχήματα που συνέβησαν σε ολόκληρη τη χώρα, προκαλώντας τοv θάνατο ή τον τραυματισμό ατόμων, αυξήθηκαν κατά 16,6% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019 (788 τον Ιανουάριο του 2020 έναντι 676 τον Ιανουάριο του 2019).

Από τα παθόντα πρόσωπα των οδικών τροχαίων ατυχημάτων, καταγράφηκαν 49 νεκροί, 46 βαριά τραυματίες και 909 ελαφρά τραυματίες, έναντι 44 νεκρών, 34 βαριά τραυματιών και 758 ελαφρά τραυματιών τον Ιανουάριο του 2019, σημειώνοντας αύξηση κατά 11,4% σε νεκρούς, κατά 35,3% σε βαριά τραυματίες και κατά 19,9% σε ελαφρά τραυματίες.

Σε μια περίοδο που η Ελλάδα βιώνει μια παρατεταμένη οικονομική, κοινωνική και υγειονομική κρίση, τα τροχαία ατυχήματα -εκτός των άλλων- δημιουργούν σημαντική οικονομική επιβάρυνση, ενώ έχουν και μεγάλο δημογραφικό αντίκτυπο, αποτελώντας “αιμορραγία” για τη χώρα.

Πού οφείλεται το υψηλό ποσοστό θανάτων λόγω τροχαίων ατυχημάτων στην Ελλάδα; Ποιες είναι οι κυριότερες αιτίες; Σε τι ποσοστό ευθύνεται η οδική συμπεριφορά των Ελλήνων οδηγών και κατά πόσο το οδικό δίκτυο της χώρας; Τι μέτρα χρειάζονται ώστε να υπάρξει επιτέλους οδική παιδεία στην Ελλάδα;

Ο κ. Χρήστος – Λουκάς Στεργίου Δικαστικός Πραγματογνώμονας – Αναλυτής Τροχαίων Ατυχημάτων απαντά στο topontiki.gr

Αρχικά θα ήθελα να καταστήσουμε σαφές ποιο είναι το έργο του πραγματογνώμονα τροχαίων ατυχημάτων και ποιο του εμπειρογνώμονα

Ο Εκτιμητής Ζημιών ή αλλιώς Εμπειρογνώμονας είναι ο άνθρωπος ο οποίος με βάση τις γνώσεις και την εμπειρία του, εκφέρει την άποψή του και δίνει λύση σε ένα πρόβλημα πρακτικής φύσεως. Συγκεκριμένα, για τα ανταλλακτικά επισκευής ενός οχήματος, για το κοστολόγιο αυτών των ανταλλακτικών, για τη συνάφεια μίας υλικής ζημιάς, κ.λπ. Ο Εμπειρογνώμονας εμφανίζεται πριν την επισκευή, κατά την διάρκεια της επισκευής και κατά την αποπεράτωση της επισκευής του οχήματος όπου πάντα πρέπει να ελέγχει τα παλαιά και τα καινούρια ανταλλακτικά.

Ο Πραγματογνώμονας Τροχαίων Ατυχημάτων χρειάζεται να έχει τις ειδικές γνώσεις της Τέχνης και της Επιστήμης της ανάλυσης ενός τροχαίου ατυχήματος (Accident Investigator & Reconstructionist) μέσα από εξειδίκευση στην κινηματική των σωμάτων.

Διορίζεται είτε από κάποια Δημόσια Αρχή (από τον Εισαγγελέα μέσω της Τροχαίας ή από το Δικαστήριο) είτε από οποιαδήποτε εμπλεκόμενη πλευρά (οικογένεια, οδηγοί, πεζοί, δικηγόροι, ασφαλιστική εταιρεία) με κύριο σκοπό την ερμηνεία και την επιστημονική ανάλυση των συνθηκών ενός σοβαρού τροχαίου ατυχήματος μέσω μίας τεχνικής έκθεσης.

Επιπλέον, ο Πραγματογνώμονας Τροχαίων Ατυχημάτων μπορεί να κάνει αναπαράσταση των συνθηκών ενός τροχαίου ατυχήματος, ώστε να ερευνηθούν τα αίτια αυτού και να διακριβωθεί κατά πόσο αυτό μπορούσε να αποφευχθεί.

Πώς συντάσσεται μία τεχνική έκθεση πραγματογνωμοσύνης; Ποια είναι τα βασικά στοιχεία που εξετάζει ο πραγματογνώμονας τροχαίων ατυχημάτων;

Ένας πραγματογνώμονας τροχαίων ατυχημάτων χρειάζεται να πραγματοποιήσει αυτοψία στο σημείο του ατυχήματος και στα εμπλεκόμενα οχήματα ώστε να εντοπίσει αλλά και να ερμηνεύσει τα αντικειμενικά ευρήματα στον τόπο του ατυχήματος και στα οχήματα, καθώς και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες πραγματοποιήθηκε η εκάστοτε σύγκρουση ώστε να καταλήξει σε ασφαλή επιστημονικά συμπεράσματα. Παράλληλα, πραγματοποιεί αναπαράσταση με βάση τις πραγματικές συνθήκες του ατυχήματος.

Για τη σύνταξη μίας τεχνικής έκθεσης πραγματογνωμοσύνης ο πραγματογνώμονας τροχαίων ατυχημάτων χρησιμοποιεί ενδεικτικά τα παρακάτω στοιχεία :

-Το Σχεδιάγραμμα της Τροχαίας

-Την Έκθεση Αυτοψίας

-Τις φωτογραφίες από την σκηνή του ατυχήματος αλλά και από τα εμπλεκόμενα οχήματα πριν την επισκευή τους,

-Τις άδειες κυκλοφορίας, το Δελτίο Τεχνικού Ελέγχου και τα ασφαλιστήρια συμβόλαια των εμπλεκόμενων οχημάτων καθώς και τις άδειες ικανότητας οδήγησης (διπλώματα),

-Τα αντικειμενικά ευρήματα από το σημείο του ατυχήματος και ειδικότερα από τη σκηνή του ατυχήματος (όπως ίχνη πλάγιας ολίσθησης ή ίχνη τροχοπέδησης, αποτύπωση χαραγών στο οδόστρωμα, ίχνη αίματος, υγρά – λάδια, θραύσματα ατυχήματος και οι τελικές θέσεις των οχημάτων ή του πεζού),

-Την κατάσταση (π.χ. ξηρό ή υγρό) και το είδος του οδοστρώματος (π.χ. ευθεία ή ανηφόρα ή κατηφόρα) κατά το ατύχημα,

-Την οριζόντια ή κάθετη σήμανση που υπάρχει στην περιοχή του ατυχήματος,

-Τις τοξικολογικές εξετάσεις και τα ιατρικά έγγραφα που περιλαμβάνουν τους τραυματισμούς καθώς και την Ιατροδικαστική Έκθεση Νεκροψίας – Νεκροτομής.

Ποιες είναι οι κυριότερες αιτίες θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων που καταγράφονται στην χώρα μας;

Με βάση τα στατιστικά στοιχεία από την επίσημη ιστοσελίδα της Αστυνομίας, οι κύριες αιτίες των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων για το έτος 2019 ήταν:

-η κίνηση στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας

-η απόσπαση προσοχής

-η υπερβολική ταχύτητα

-η παραβίαση της προτεραιότητας και του ερυθρού σηματοδότη και φυσικά η κατανάλωση αλκοόλ ή ουσιών κατά την διάρκεια της οδήγησης

-αίτια αναφερόμενα στους πεζούς.

Η Ελλάδα το 2019 σε σύγκριση με το 2018 είχε πολύ μικρή μείωση της τάξεως του 0,2% στα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα.

Ωστόσο, το χειρότερο όλων είναι ότι το μεγαλύτερο ποσοστό (> 39%) των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων παρατηρείται σε ηλικιακές ομάδες από 25 έως 49 ετών με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε συνδυασμό με την υπογεννητικότητα της χώρας.

 

Πού οφείλεται κατά την γνώμη σας το υψηλό ποσοστό θανάτων λόγω τροχαίων ατυχημάτων στην Ελλάδα; Έχει να κάνει με το οδικό δίκτυο, τα επιτρεπόμενα όρια ταχύτητας, κ.λπ ή με την οδική συμπεριφορά των Ελλήνων; Και σε τι ποσοστά;

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το έτος 2019 καταγράφηκαν σχεδόν 11.000 σοβαρά τροχαία ατυχήματα στην Ελλάδα, τα οποία προκάλεσαν τον τραυματισμό ή τον θάνατο συνανθρώπων μας. Μάλιστα, είχαμε σχεδόν 690 νεκρούς.

Από την εμπειρία μου εκτιμώ βάσιμα ότι η παραμέληση του οδικού δικτύου ειδικά στους επαρχιακούς δρόμους είναι ένας από τους κύριους παράγοντες πρόκλησης θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων.

Ακόμα η έλλειψη σήμανσης σε πολλά σημεία του οδικού δικτύου της χώρας, αλλά και η μη επικαιροποίηση της σήμανσης παρά τη συχνότητα τροχαίων ατυχημάτων σε συγκεκριμένα σημεία είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας.

Τέλος, θεωρώ ότι, αν και οι νεότεροι οδηγοί έχουν βελτιωθεί αισθητά σε σχέση με την παλαιότερη γενιά, η οδηγική συμπεριφορά στους δρόμους θα μπορούσε να είναι ακόμα καλύτερη!

Θα πρέπει να καταλάβει ο Έλληνας ότι ένα όχημα (αυτοκίνητο ή δίκυκλο) είναι απλά ένα μέσο μεταφοράς από ένα σημείο σε ένα άλλο και να έχει στο μυαλό του ότι αυτό πρέπει να γίνεται με ασφάλεια. Το όχημα δεν πρέπει να θεωρείται ούτε ως μέσο εκτόνωσης, ούτε ως μέσο επίδειξης και φυσικά ούτε ως μέσο διακτινισμού από ένα σημείο σε ένα άλλο με υπερβολική ταχύτητα.

Τι ρόλο παίζουν τα πρόστιμα/ποινές στην οδική συμπεριφορά των Ελλήνων οδηγών; Λειτουργούν αποτρεπτικά σε ενδεχόμενες παραβάσεις;

Η κάθε χώρα ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία των πολιτών της προσαρμόζει ανάλογα και τους κανόνες οδικής συμπεριφοράς που τη διέπουν.

Για παράδειγμα η Σουηδία, όπως και σε πολλά άλλα πράγματα θεωρείται πρωτοπόρα, έτσι και σε αυτό το κομμάτι είναι η χώρα με τα λιγότερα τροχαία ατυχήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στη Σουηδία, ωστόσο, η μείωση των τροχαίων ατυχημάτων δεν ήρθε μέσα από τις ποινές, αλλά μέσα από την καλλιέργεια οδικής παιδείας στους πολίτες της και οδικής ασφάλειας στους δρόμους της.

Στην Ιαπωνία τα πρόστιμα και οι ποινές για τις παραβάσεις είναι ιδιαίτερα τσουχτερά με αποτέλεσμα οι πολίτες υπό τον φόβο της τιμωρίας να υπακούν στους κανόνες οδικής συμπεριφοράς.

Στην Ελλάδα θα πρέπει επιτέλους να ακολουθήσουμε κάποιο συγκεκριμένο δρόμο και να μην χρησιμοποιούμε τα πρόστιμα ως εισπρακτικό μέσο. Θα πρέπει να υπάρχει κλιμάκωση στις ποινές και στις παραβάσεις και παράλληλα χρόνο με το χρόνο να καλλιεργείται η οδική παιδεία στους πολίτες.

Όταν ο κάθε πολίτης γνωρίζει ότι η παραβίαση του ερυθρού σηματοδότη απλά θα του επιφέρει ένα πρόστιμο ή μία σχετικά μικρή ποινή σε ένα Ποινικό Δικαστήριο δεν θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση. Εάν όμως γνωρίζει ότι το πρόστιμο είναι υψηλό και η ποινή για την παράβαση καταπέλτης, τότε θα το σκεφτεί πολύ πριν παραβιάσει το κόκκινο.

Παράλληλα, όμως, πρέπει να εμπεδώσει ότι η παραβίαση του ερυθρού σηματοδότη μπορεί να επιφέρει το θάνατο ή το σοβαρό τραυματισμό κάποιου αγαπημένου του προσώπου, κάποιου τρίτου ή και του ίδιου του του εαυτού. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για την κατανάλωση αλκοόλ.

Υπάρχει επαρκής Οδική Παιδεία στην Ελλάδα; Θα λειτουργούσε θετικά η υποχρεωτική παρακολούθηση προγραμμάτων οδικής ασφάλειας στα σχολεία; Άλλες προτάσεις;

Στην Ελλάδα δυστυχώς οτιδήποτε σχετίζεται με τον τομέα της οδικής ασφάλειας και της πρόληψης τροχαίων ατυχημάτων δεν στηρίζεται και δεν προβάλλεται όσο θα έπρεπε.

Είναι ευρέως γνωστό ότι οι καμπάνιες στον τομέα της οδικής ασφάλειας και της πρόληψης των τροχαίων ατυχημάτων είναι ελάχιστες και δεν θεωρώ ότι το πρόβλημα οφείλεται στην έλλειψη χορηγιών.

Εάν υπάρχει διάθεση για δημιουργία, όρεξη και οι κατάλληλες τεχνικές γνώσεις μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα, ώστε να ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος στα ζητήματα της οδικής ασφάλειας, που τον αφορούν άμεσα και καθημερινά!

Εκτιμώ βάσιμα ότι η υποχρεωτική παρακολούθηση προγραμμάτων οδικής ασφάλειας στα σχολεία είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για τους μελλοντικούς οδηγούς, αλλά και για τους παλαιότερους, διότι για παράδειγμα, όταν ένα παιδί που θα γνωρίζει τι θα συμβεί εάν δεν βάλει ζώνη ασφαλείας, θα πει στον πατέρα του να φορέσει την ζώνη ασφαλείας για το καλό του!

Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ατομική ευθύνη του κάθε οδηγού παίζει σημαντικό ρόλο στην μείωση των τροχαίων ατυχημάτων.

Στοιχεία επικοινωνίας με τον κ. Χρήστο – Λουκά Στεργίου:

Τηλέφωνο – Fax:(+30) 210 96 18 395
Κινητό:(+30) 694 224 3562
E-mail: chris(at)accident-investigator.me

 

Πίνακες/Γραφήματα: ΕΛΣΤΑΤ